Το άγχος στην εφηβεία

Το άγχος είναι ένα πολύ δυσάρεστο συναίσθημα που νιώθει ο έφηβος μπροστά σε ένα  κίνδυνο ή μπροστά σε μια άγνωστη κατάσταση. Στην εφηβεία τα παιδιά «τα χάνουν» εύκολα και κατά συνέπεια βρίσκονται πολύ συχνά σε κατάσταση «έντονου άγχους».

Τα συμπτώματα

Ο έφηβος έχει νευρικότητα, ανησυχία και απότομη συμπεριφορά ή δείχνει κακή διάθεση. Μπορεί να παραπονιέται για ταχυκαρδίες ή να βλέπετε ότι τρώει τα νύχια του, παρουσιάζει αλλαγή στις συνήθειες του ύπνου, αλλαγές στη γενική συμπεριφορά, κάνει συχνά παράπονα για πονοκεφάλους, ζαλάδες, προβλήματα στο στομάχι και άλλες αδιαθεσίες που συχνά είναι ψυχοσωματικές. Κάνει συχνά λάθη, σαν να «λέει» με τον τρόπο του στους άλλους ότι «τα έχει χαμένα» και ότι δεν ξέρει πώς να αντιδράσει, δείχνει πελαγωμένο σε απλές δουλειές, πίνει ή καπνίζει στα κρυφά κλπ.

Επίσης μπορεί και να μην εκδηλώνει έντονα τίποτε από τα παραπάνω. Μερικά παιδιά παριστάνουν θαυμάσια τους «άνετους» ή τις «άνετες» και εμφανίζονται «αναίσθητα» όπως τα κατηγορούν συχνά οι γονείς τους όταν εκνευρίζονται, ενώ κατά βάθος αισθάνονται έντονο στρες. Το κρύβουν όμως και αυτή η «αναισθησία» αποτελεί μία μάσκα άμυνας.

Ειδικά τα  ευαίσθητα παιδιά δεν εκδηλώνουν τα άγχος τους ούτε με νεύρα ούτε με φωνές. Προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα για να ευχαριστήσουν τους γονείς τους, παρότι νιώθουν βουβή απελπισία και τρομερή πίεση. Αυτά τα παιδιά χρειάζονται ακόμα μεγαλύτερη προσοχή.

Αιτίες

Τα παιδιά μπορεί να προβληματίζονται κυριολεκτικά για οτιδήποτε και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι από όλα «τους φαίνεται βουνό». Πάντως ανάμεσα στα συνηθισμένα «βουνά» για τους εφήβους (και συχνά για τους ενηλίκους) είναι τα εξής:

• οι φυσιολογικές αλλαγές στην εμφάνισή τους (σώμα, πρόσωπο, σπυράκια)
• οι μεγάλες απαιτήσεις των γονιών για σχολικές επιδόσεις (τα παιδιά πιέζονται πάντα πολύ για να ανταποκριθούν στις υψηλές προσδοκίες όσων αγαπούν)
• οι διαμάχες των γονιών μεταξύ τους
• το διαζύγιο ή ο θάνατος ενός γονιού (τα παιδιά φοβόνται ότι επέρχονται αλλαγές που θα τους στερήσουν πολλά)
• οι πολλές υποχρεώσεις
• δραστηριότητες (οι έφηβοι μπορεί να νιώθουν ανήμποροι να τα βγάλουν πέρα, αλλά να μην το λένε)
• οι σοβαρές ασθένειες στην οικογένεια (προκαλούν στον έφηβο ανασφάλεια είτε γιατί φοβάται το θάνατο, είτε γιατί απλώς αλλάζουν οι ρουτίνες στις οποίες είχε συνηθίσει και τις ταύτιζε με τη σιγουριά)
• τα οικονομικά προβλήματα στο σπίτι (τα παιδιά αισθάνονται το στρες των γονιών και νιώθουν μια απειλή για το μέλλον, ενώ παράλληλα αλλάζει και η ζωή τους)
• οι αλλαγές σχολείου ή καθηγητή ή σπιτιού (έχουν την έγνοια αν θα γίνουν αποδεκτοί από τους νέους συμμαθητές, γείτονες, καθηγητές αλλά κι αν θα βρουν κι εκείνα κάποιους να ταιριάξουν)
• οι απαιτήσεις των φίλων (καμιά φορά ζητούν από το παιδί να κάνει κάτι που το ίδιο δεν θέλει)
• οι διαμάχες με συμμαθητές ή φίλους (οι έφηβοι βιώνουν τη διαμάχη ως απόρριψη και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την κοινωνικότητά τους)
• κάποιες γενικές κοινωνικές αναστατώσεις (ειδήσεις για εγκλήματα στη γειτονιά, πλημμύρες κ.λπ. γεγονότα που το παιδί μπορεί να νιώσει ότι ίσως απειλήσουν και το ίδιο)
• να είναι ΠΟΛΥ εξοργιστικός- τόσο περισσότερο ανατροφοδοτείτε την δική του οργή και το άγχος του. Πρέπει να φανεί πιο λογικός ο ένας από τους δύο και ο ενήλικας είστε εσείς.
• Εξηγήστε του ότι το άγχος μειώνει τις δυνατότητές μας στο ελάχιστο. Ζητήστε του να κλείσει τα μάτια του και να φανταστεί ότι βρίσκεται σε ένα πολύ όμορφο χώρο, καλοκαίρι στην παραλία ή σε ένα γήπεδο (ανάλογα με τις προτιμήσεις του). Χωρίς να «φύγει» από εκεί, ζητήστε του να επανεξετάσει το πρόβλημα π.χ. το τεστ ή το ραντεβού. Μήπως όταν νιώθει όμορφα, νιώθει συγχρόνως ότι το πρόβλημά του «μικραίνει»;

Τρόποι διαχείρισης του άγχους (προς τους γονείς)

Αν το παιδί σας δείχνει συμπτώματα άγχους σε μεγάλο βαθμό για διάστημα μεγαλύτερο του ενός μήνα, καλό είναι να αναζητήσετε τη βοήθεια κάποιου ειδικού, γιατί ίσως δεν αρκούν τα μέτρα που παίρνετε στο σπίτι.

Χρειάζεστε βοήθεια, όταν το παιδί παρά τις συστηματικές προσπάθειές σας:

• αποφεύγει συστηματικά να μένει μόνο του – εκφράζει αγωνία όταν δεν είναι κοντά του ο ένας από τους δύο γονείς
•  φοβάται διαρκώς για την ασφάλεια της οικογένειας ή προσωπικά τη δική του
• παραπονιέται πολύ συχνά για πονόκοιλους, πονοκεφάλους και άλλα ψυχοσωματικά προβλήματα
• αποφεύγει υπερβολικά κάθε καινούργια γνωριμία
• σας αναλύει ολόκληρα σενάρια για κάτι που είναι απίθανο να συμβεί
• παρουσιάζει εμμονές, δηλαδή επαναλαμβάνει τις ίδιες σκέψεις ή τις ίδιες κινήσεις (πλένει διαρκώς τα χέρια του, ελέγχει πέντε φορές αν έχει όλα τα βιβλία στη σάκα του)
• παρουσιάζει κάμψη στη σχολική επίδοση
• έχει συχνούς εφιάλτες
• δείχνει πολύ μελαγχολικό
•  εξομολογείται ότι «θέλει να πεθάνει»
• εκφράζεται βίαια και επιθετικά
• απειλεί συχνά ότι «θα σηκωθεί να φύγει από το σπίτι»
• πίνει ή καπνίζει ή παίρνει ναρκωτικά
• παρουσιάζει ακραία σεξουαλική δραστηριότητα
• γενικά παρουσιάζει ασυνήθιστη συμπεριφορά

Πηγή:www.healthview.gr                                                         Ηρώ Τυροκομάκη Β’6