Διακεκριμένη ελληνίδα ηθοποιός του θεάτρου, ειδικευμένη στο αρχαίο δράμα. Για πολλά χρόνια (1936-1964) συμμετείχε ως ιέρεια και πρωθιέρεια στις τελετές αφής της Ολυμπιακής Φλόγας.

Η Αλεξάνδρα Μαζαράκη, όπως ήταν το πατρικό της επίθετο, γεννήθηκε στην Αθήνα στις 19 Οκτωβρίου 1917. Ήταν κόρη του γενικού διευθυντή της Τράπεζας Αθηνών, Αθανασίου Μαζαράκη και της συζύγου του Λουκίας Κηλαϊδίτη. Σπούδασε χορό στη «Σχολή Ορχηστικής Τέχνης» της Κούλας Πράτσικα και υποκριτική στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης του Κάρολου Κουν.

Πρωτοεμφανίστηκε στο «Θέατρο Τέχνης» το 1943, στο «Πρώτο έργο της Φάννυ» του Μπέρναρντ Σο. Το επόμενο έτος προσλήφθηκε στο Εθνικό Θέατρο, όπου γνώρισε τον σκηνοθέτη Πέλο Κατσέλη, τον οποίο και παντρεύτηκε. Το ζευγάρι απέκτησε δύο κόρες, την ηθοποιό και πολιτικό Νόρα Κατσέλη (γ. 1946) και την οικονομολόγο και πολιτικό Λούκα Κατσέλη (γ. 1952).

Η Κατσέλη συνεργάστηκε, επίσης, με το «Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο» του Μάνου Κατράκη (1955-1959) και το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Από το 1965 ήταν πρωταγωνίστρια του Εθνι­κού Θεάτρου ειδικευμένη στο αρχαίο δράμα. Η πρώτη εμφάνισή της στο αρχαίο δράμα ήταν στο ρόλο της Ηλέκτρας στην τριλογία του Αισχύλου «Ορέστεια», που σκηνοθέτησε ο Δημήτρης Ροντήρης για το Εθνικό Θέατρο στο Ηρώδειο το 1944. Στις 11 Ιουλίου 1954 έπαιξε το ρόλο της Άρτεμης στον «Ιππόλυτο» του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Ροντήρη. Η παράσταση αυτή αποτέλεσε τη γενική δοκιμή του Φεστιβάλ Επιδαύρου, που καθιερώθηκε επισήμως τον επόμενο χρόνο.

Το ντεμπούτο της στον κινηματογράφο έγινε το 1951 με την ταινία «Λύκαινα» της Μαρίας Πλυτά. Το 1962 πήρε το Β’ Βραβείο Γυναικείου Ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για την «Ηλέκτρα» του Κακογιάννη, ενώ ακολούθησαν πρωταγωνιστικοί ρόλοι και σε τηλεοπτικές παραγωγές.

Από το 1936 ήταν ιέρεια στην τελετή αφής της Ολυμπιακής Φλόγας και πρωθιέρεια από το 1956 έως το 1964. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο (1964) υπήρξε ένα από τα τιμώμενα πρόσωπα.

Η Αλέκα Κατσέλη πέθανε στις 11 Σεπτεμβρίου 1994, σε ηλικία 76 ετών.

Σύμφωνα με τον θεατρολόγο Κώστα Γεωργουσόπουλο, «υπήρξε ηθοποιός με καλλιεργημένη φωνή, άρτια τεχνική, σπάνια θεατρική μόρφωση, σκηνικό ήθος, πλούσια υποκριτική φαντασία και εκθαμβωτική σκηνική παρουσία».

Γράφει ο Γιώργης-Βύρων Δαβος στο Newdeal

Η Αλέκα Κατσέλη ανήκε σ’ εκείνην την «ηρωϊκή» γενηά του Ελληνικού Θεάτρου. Αντάμα με ογκόλιθους του χώρου, σαν τον Βεάκη, την Παξινού, τον Κωτσόπουλο, τον Κατράκη, την Αρώνη (για ν’ αναφέρω μερικούς μόνον) και μεγάλους σκηνοθέτες όπως ο Ροντήρης, ο Κουν, ο σύζυγός της Πέλος Κατσέλης κι άλλες μεγάλες προσωπικότητες της ελληνικής διανόησης, αποτέλεσαν την κινητήρια δύναμη για την αναμόρφωση, την ‘εξύψωση’ εάν θέλετε στη συνείδηση του ευρύτερου κοινού,  του θεάτρου, ως παράδοση αφ’ ενός κι ως καινοτόμο ρεύμα και ‘ζωτική δύναμη’ της κοινωνικής και πνευματικής ζωής αφ’ ετέρου.

Η Κ.Πράτσικα με τις μαθητριές της - Διακρίνεται  η Α. Κατσέλη

Και μάλιστα, η αφοσίωση όλης εκείνης της γενηάς στη δημιουργική και αναζωογόνο δύναμη του θεάτρου ήταν τέτοια, που για λίγους από τους εκπροσώπους της θα μπορούσε κανείς να πει ότι ξεχώριζε τη ζωή του από το θέατρο. Χωρίς τούτο να σημαίνει ταύτιση εξωπραγματική. Απεναντίας, τούτο φανερώνει τη δύναμη και την αδρομέρεια της τέχνης τους, που κατορθώνουν να εν-τυπώσουν (με την πλήρη έννοα του όρου) τόσο βαθηά τον χαρακτήρα που υποδύονται στην σκηνή στην προσωπικότητά τους, να τον κάνουν ένα με το Είναι τους, που στο μυαλό του θεατή, ο ήρωας να ταυτίζεται με το πραγματικό πρόσωπο.

Και η Αλέκα Κατσέλη ήταν ηθοποιός τέτοιου βεληνεκούς κι αξίας. Λίγοι είναι οι ρόλοι που υποδύθηκε και δεν ταυτίαθηκαν με εκείνην: η άφθαστη ερμηνεία της σαν Μήδεια, σαν Κλυταιμνήστρα, η ασύγκριτη Φιλουμένα Μαρτουράνο, η συνταρακτική μάνα στον Αγαπητικό της Βοσκοπούλας (έργο που αποκατέστησε στη συνείδηση του κοινού, που το θεωρούσε ‘μπουλουκτσίδικο’ ο μέγας Πέλος Κατσέλης). Γιατί η Κατσέλη μπορούσε κι ΕΝΣΑΡΚΩΝΕ πραγματικά τον ρόλο της κι η ερμηνεία του έφθανε στον θεατή σα βιωμένο και ζωντανό γεγονός, σαν πραγματικότητα πάλλουσα και συνταρακτική. Ποιός, έχοντάς την ακούσει, μπορεί να λησμονήσει τη χαρακτηριστική φωνή της, που χωρίς υπερβολή υποστασίωνε τις λέξεις, προβάλλοντάς τες σ’ όλη τους την υλικότητα, που έφερνε ανάγλυφη την εικόνα που περιέγραφε. Κατ’ άλλους, η Κατσέλη ανεξάλειπτα έχει μείνει σαν η «Ιέρεια της Ολυμπιακής Φλόγας», που δονούσε την Ολυμπία με τη φωνή της και που κανείς, μεταρσιωτικά ριγώντας, θαρρούσε πως όντως μεταλαμπάδευε την ιερή κι άσβεστη φλόγα στον κόσμο. Εάν κάποιος αναρωτήθηκε ποτέ πως γίνεται πραγματικότητα η ρήση των Γραφών ‘να κάνει σάρκα τις λέξεις’, κατά την ταπεινή μου άποψη, η εμπειρία μίας ερμηνείας από την Αλέκα Κατσέλη το αποδεικνύει έμπρακτα….

Κι έτσι ήταν και στην πραγματική ζωή της, η Αλέκα Κατσέλη. Ένας άνθρωπος που έδινε ζωή στο περιβάλλον της, ακαταδάμαστη από τις περιπέτειες και τις ασθένειες, δυναμική κι αλύγιστη στην υποστήριξη των απόψεών της κι ασυμβίβαστη στην ηθική πλευρά της Τέχνης της και της ζωής. Πάντοτε στρατευμένη στα μεγάλα συμβάντα του τόπου, από την κοινωνική προσφορά της στον Πόλεμο, στη γενναιότητα κι αυταπάρνηση που έδειξε στην υπόθεση Μπελογιάννη, στην υψηλόφρονα στάση της απέναντι στη Δικτατορία…..Η ίδια της η ζωή στάθηκε ένα μάθημα για όσους είχαν την τύχη να τους περιβάλλει η παρουσία της.

Ακόμη και στα δεινά και τους κατατρεγμούς της μοίρας, η Αλέκα Κατσέλη αντιστάθηκε, πληθωρική όπως πάντα να σφύζει από ζωντάνια. Ποιός θα μπορέσει άραγε να λησμονήσει την συνταρακτική τελευταία της ερμηνεία, στο «Μήδειας Υλικό», «διδάσκοντας» (όπως θα έλεγαν οι Αρχαίοι) έναν ρόλο που η γυναικεία τραγικότητα τον κάνει τόσο ιδιαίτερο και με τον οποίο είχε ερμηνευτικά ταυτισθεί όσο με κανέναν άλλο.

Είκοσι χρόνια μετά, η αναγκαία σύγκριση του τότε με το τώρα, που αναπόφευκτα η ανάμνηση μας προκαλεί, μας κάνει ν’ αναπολούμε τις αρχές που το ίδιο το πρόσωπο της Αλέκας Κατσέλη ενσάρκωνε σε κάθε πτυχή της ζωής, αποδεικνύοντας ότι το θέατρο δεν είναι μία Καλδερονική ‘ζωή σαν όνειρο’ απλώς, αλλά πως είναι η αφορμή για να παρασταθούν και να εξυψωθούν τα παθήματα, οι καταδρομές κι οι αρετές αυτής καθαυτής της ζήσης μας, αλλά κι ο τρόπος της κάθαρσης που περνά μέσα από το πάθος για τη ζωή. Και το θέατρο για την Αλέκα Κατσέλη ήταν το alter ego του ασύγκριτου και ολοκληρωτικού πάθους της για τη ζωή, που αντανακλούσε τόσο γλαφυρά στην ίδια της την τέχνη, κάνοντας τα δύο πράγματα –ζωή και θέατρο—ευεργετικά αξεχώριστα

Αρχαία Ολυμπία Ιούλιος 1936.Τελετή αφής της ολυμπιακής φλόγας.Πλάνα από την πρώτη τελετή αφής στην ιστορία της Ολυμπιακής Φλόγας που πραγματοποιείται στην Αρχαία Ολυμπία εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων του Βερολίνου (1936). Αποσπάσματα κινηματογραφικών λήψεων από την είσοδο της πομπής των δεκατεσσάρων δαδοφόρων νεαρών κοριτσιών. Πρωθιέρεια η χορογράφος ΚΟΥΛΑ ΠΡΑΤΣΙΚΑ και ιέρειες, μαθήτριές της από την ομάδα χορού που διηύθυνε η ίδια. Ανάμεσά τους, διακρίνονται η ΑΛΕΚΑ ΜΑΖΑΡΑΚΗ (ΚΑΤΣΕΛΗ) και η επίσης νεαρή τότε ΜΑΡΙΑ ΧΟΡΣ, η μετέπειτα και επί σαράντα χρόνια χορογράφος της τελετής, ενώ συμμετείχαν μεταξύ άλλων η ΕΛΣΑ ΒΕΡΓΗ, η ΝΤΟΡΑ και η ΜΑΡΙΑ ΛΟΥΝΔΡΑ. 

 Σπάνιο ντοκουμέντο με τη μεγάλη ηθοποιό, Αλέκα Κατσέλη, στον ομώνυμο ρόλο
Συμπρωταγστούν οιωνι ηθοποιοί: Ελένη Χαλκούση (Μαρία Χοσέφα), Όλγα Τουρνάκη (Πόνθια), Μαρία Σκούντζου (Μαρτίριο), Δώρα Σιζάνη (Αντέλα), Αγγέλικα Καπελάρη (Αγκούστιας), Πόπη Παπαδάκη (Αμέλια), Αμαλία Γκίζα (Μαγκνταλένα), Ειρήνη Κουμαριανού (Προυντένθια), Δήμητρα Ζέζα (Υπηρέτρια), Τζένη Στεφανάκου (Ζητιάνα), Μαργαρίτα Ανθίδου, Ρέα Χαλκιαδάκη, Ελένη Σοφού (Γυναίκες).

Βίντεο στο οποίο μιλάει η Κατσέλη  

ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΊΑ ΈΚΑΝΑΝ ΟΙ μαθήτριες

ΣΤΈΛΛΑ ΧΑΤΖΗΘΕΟΔΩΡΟΥ

ΕΛΙΝΑ ΧΑΤΖΗΑΡΑΠΗ

 ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΣΙΡΙΓΟΥ

Πηγές

https://el.wikipedia.org/whttps://youtu.be/m1ZHSaBF4Doiki/%CE%91%CE%BB%CE%AD%CE%BA%CE%B1_%CE%9A%CE%B1%CF%84%CF%83%CE%AD%CE%BB%CE%B7

http://new-deal.gr/%ce%b5%ce%b9%ce%ba%ce%bf%cf%83%ce%b9-%cf%87%cf%81%ce%bf%ce%bd%ce%b9%ce%b1-%cf%87%cf%89%cf%81%ce%b9%cf%83-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%b1%ce%bb%ce%b5%ce%ba%ce%b1-%ce%ba%ce%b1%cf%84%cf%83%ce%b5%ce%bb%ce%b7/#ixzz4Rywimp4U