Ο Χριστόφορος Λιοντάκης γεννήθηκε το 1945 στο χωριό Ίνι του νομού Ηρακλείου όπου και έζησε τα παιδικά του χρόνια ως το 1956.  Σπούδασε Νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και  συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης στο Παρίσι. Παράλληλα με την άσκηση του δικηγορικού επαγγέλματος, μεταφράζει Γάλλους ποιητές και γράφει και ο ίδιος ποίηση. Μέχρι σήμερα έχει εκδώσει επτά ποιητικές συλλογές και έχει βραβευτεί -μεταξύ άλλων- με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης (2000) για τη συλλογή ποιημάτων του Με το φως, με το Βραβείο Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (2012) για το σύνολο του έργου του. Επίσης, το υπουργείο πολιτισμού της Γαλλίας του απένειμε το μετάλλιο του Ιππότη της Τάξεως των Τεχνών και των Γραμμάτων και ο δήμος Ηρακλείου το Λογοτεχνικό Βραβείο «Νίκος Καζαντζάκης».

Με αφορμή την παρουσίαση του καινούριου του βιβλίου, Ο μεγάλος δρόμος,στο Ηράκλειο, και έχοντας στο νου την προτροπή ενός άλλου ποιητή «να επισκεπτόμαστε τους επιζώντες ποιητές», επικοινωνήσαμε με τον κ. Λιοντάκη ο οποίος με μεγάλη προθυμία απάντησε στα ερωτήματα που του θέσαμε.

1. Πώς  επηρέασαν τα παιδικά σας χρόνια το ποιητικό έργο σας;

Τα παιδικά μου χρόνια έπαιξαν καταλυτικό και αποφασιστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ποίησής μου. Ο κλειστός ορίζοντας της επαρχίας, τα οικογενειακά πάθη, η κρυμμένη τρυφερότητα, αλλά και η επαφή με τη φύση, στάλαξαν μέσα μου εικόνες γεμάτες αθωότητα και μαγεία, τις οποίες αργότερα προσπάθησα να ντύσω με λέξεις και να δημιουργήσω μια ποιητική ατμόσφαιρα.

1. Σας επηρέασαν οι δάσκαλοί σας στο σχολείο; Νιώθατε την ανάγκη να εκφραστείτε λογοτεχνικά, όταν ήσασταν μαθητής;

Υπήρχε μέσα μου μια απροσδιόριστη διάθεση. Ο δάσκαλός μου στο Δημοτικό με βοήθησε με την αγάπη και κατανόηση που μου έδειξε. Οι φιλόλογοι καθηγητές μου στο Γυμνάσιο μου καλλιέργησαν την αγάπη για τη λογοτεχνία, γεγονός που με βοήθησε να διαβάσω πολλή ποίηση και να γνωρίσω την ποιητική μας παράδοση και έτσι σιγά σιγά να προχωρήσω μόνος μου σε προσωπικές αναζητήσεις και επιλογές.

2. Είχατε σκεφτεί ποτέ όταν ήσασταν μικρός ότι θα γινόσασταν ένας φημισμένος ποιητής;

Όταν ήμουν μικρός, δεν ήξερα καν τι σημαίνει να είσαι ποιητής. Υπήρχε, όμως, μέσα μου μια περιρρέουσα ατμόσφαιρα που με γοήτευε και έβλεπα τα πράγματα διαφορετικά, ίσως, από τους άλλους.

3. Διαβάσαμε ότι σπουδάσατε Νομική. Πόσο δύσκολο ήταν να σπουδάσει ένα παιδί από την επαρχία και να πάει στην Αθήνα; Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε;

Πολύ δύσκολο. Οι δυσκολίες ήταν κυρίως οικονομικές και πρακτικές. Η προσαρμογή από τη ζωή της επαρχίας στην πρωτεύουσα δεν ήταν διόλου εύκολη. Σιγά-σιγά όμως οι δυσκολίες άρχισαν να ξεπερνιούνται, έκανα καινούριες γνωριμίες, γνώρισα σε βάθος τημαγική πόλη της Αθήνας και τις πολλές καλλιτεχνικές δυνατότητες που σου πρόσφερε.

4. Πότε και πώς αρχίσατε να γράφετε τα πρώτα σας ποιήματα;

Κάποια πρωτόλεια είχα γράψει στις τελευταίες τάξεις  του Γυμνασίου. Η  ουσιαστική όμως σχέση μου με την ποίηση, νομίζω ότι άρχισε στο δεύτερο έτος της Νομικής Σχολής.

5. Ποιά ήταν η αντίδραση του περίγυρού σας, όταν έγινε γνωστό ότι γράφετε ποίηση ή όταν δημοσιεύσατε την πρώτη σας συλλογή;

Ίσως κάποια περιέργεια. Κυρίως όμως αμηχανία. Δεν ήταν προετοιμασμένοι ούτε και ούτε εξοικειωμένοι με το είδος της ποίησης  που έγραφα.

1. Πώς επηρέασε το έργο σας η βράβευσή σας και η αναγνώρισή του;

Δεν νομίζω ότι το επηρέασε ιδιαίτερα. Τα βραβεία είναι, βέβαια, μια  αναγνώριση και, κυρίως, μια οικονομική ενίσχυση. Αλλά δεν προσφέρουν και πολλά πράγματα. Αυτό που μετράει πάνω απ’ όλα είναι το ποιητικό έργο.

2. Ποια θέματα συνήθως σας εμπνέουν; 

Στην ποίηση μου προσπαθώ να συναιρέσω το παρελθόν με το παρόν. Έτσι, πρόσωπα από την Ελληνική Μυθολογία και την Αρχαία Ελληνική Γραμματεία προσπαθώ να τα αντιμετωπίσω σαν να ήταν σύγχρονα. Μέσα από μια παλίντροπη κίνηση ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν, επιδιώκω τη δημιουργία μιας αρμονίας.

3. Πώς γράφετε ποιήματα; Αυθόρμητα ή το σκέφτεστε πρώτα και μετά παίρνετε μολύβι και χαρτί για να εκφράσετε τις σκέψεις σας, τα συναισθήματα, προβληματισμούς σας.

Ελάχιστες φορές λειτουργώ με αυθόρμητο τρόπο. Τις περισσότερες  έχω επιλέξει το θέμα και περιμένω να έρθουν οι κατάλληλες εικόνες να το πλαισιώσουν. Και το πιο δύσκολο, βέβαια, είναι οι εικόνες αυτές να εκφραστούν με λέξεις.

4. Σε ένα ποίημα έχετε γράψει «κι έτσι πάλι στις λέξεις καταφεύγω». Τι είναι για εσάς η ποίηση; 

Πιστεύω ότι ο Μπωντλαίρ έχει ορίσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την ποίηση: «Ποίηση είναι η προσπάθεια να παγιδέψεις το αιώνιο μέσα από τις φευγαλέες όψεις του πρόσκαιρου και του ασήμαντου».

5. Στο ερώτημα «γιατί να διαβάσει κάποιος νέος σήμερα ποίηση;», τι θα απαντούσατε;

Για να δοκιμάσει κάτι διαφορετικό από τα εκατομμύρια πληροφοριών και γνώσεων που τον κατακλύζουν καθημερινά. Από  μια περιέργεια, έστω,για κάτι διαφορετικό που μπορεί, ίσως, να του αλλάξει  τη ζωή.

1. Τι  θα συμβουλεύατε τα παιδιά πουκάνουν τα πρώτα τους βήματα  στη συγγραφή ποιημάτων ή λογοτεχνικών κειμένων;

Να έχουν πολλές εμπειρίες. Η ποίηση δεν είναι αισθήματα, είναι εμπειρίες. Να ζουν τη ζωή σε όλες της τις διαστάσεις. Να διαβάζουν πολλή ποίηση, ελληνική και ξένη. Να γράφουν, αλλά στο τέλος να πετούν τα περισσότερα, επιδιώκοντας μόνο το ουσιαστικό. Να αποφεύγουν τα μεγάλα λόγια, τις ρητορείες, να είναι υπαινικτικοί, λιτοί και καίριοι. Να καταφέρουν, ώστε ο δικός τους πόνος και προβληματισμός να συγκινήσει τους αναγνώστες.

2. Ποιο «μότο» θα απευθύνατε στους σημερινούς μαθητές;

Να μην το βάζουν κάτω με τίποτε. Να ονειρεύονται πάντα το διαφορετικό και το καλύτερο.

Ευχαριστούμε μέσα από την καρδιά μας τον κύριο Λιοντάκη, που μας τίμησε με τη συνέντευξή του. Ευχαριστούμεθερμά και τον κύριο Καρτσάκη που μεσολάβησε για να δοθεί αυτή η συνέντευξη.

Από τη συλλογή Με το φως(1999) επιλέγουμε ένα ποίημα τόσο επίκαιρο, λες και γράφτηκε σήμερα!

Μετανάστης

Δίχως γλώσσα, μόνο τα χέρια και τα μάτια

στο άσυλο του πλήθους το πρόσωπό του ανθεί.

Στην πλαστική σακούλα ένα λευκό μπλουζάκι

λερωμένο, τα αθλητικά πλυμένα και περπατά

με της φιλανθρωπίας τα παλιομοδίτικα.

Κάτι χαρτιά μάλλον σε τίποτα δε χρησιμεύουν.

Με ένα κομμάτι πίτα κερασμένη, χαμογελά.

Το νάυλον στα χέρια του δεν τρίζει, στα γόνατά του

το γυαλιστερό γίνεται λαμπερό-ένα ταμείο γαλήνης.

Η πολιτική γεωγραφία με ρωγμές

κι η διαλεκτική τρεκλίζει.

Ελεάνα Παπαδάκη Α3, Χριστίνα Μαυρομάτη Γ4

____________________________________________________________________