ΤΟ  ΑΙΩΝΙΟ  ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟ  ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ

                                                                                                                                                                                                                               Γιάννης Κριθινάκης

Στις 23 Αυγούστου του 1973 δύο κατάδικοι εισβάλλουν πάνοπλοι στην τράπεζα Sveriyes Kreditbank της Στοκχόλμης. Ο ένας εκ των δύο (Jan-Erik Olsson) φωνάζει στους τρομοκρατημένους υπαλλήλους ότι το πάρτυ μόλις ξεκίνησε! Έτσι και έγινε οι ληστές κράτησαν μέσα στο θυσαυροφυλάκιο της τράπεζας για 131 ώρες (5 ημέρες) τέσσερις ομήρους (τρεις γυναίκες και έναν άνδρα) γύρω από τους οποίους είχε τοποθετηθεί δυναμίτης. Όπως θα ήταν φυσιολογικό οι όμηροι θα έπρεπε να αναπτύξουν αισθήματα τρόμου, άγχους ενώ θα ένιωθαν μίσος και οργή απέναντι στους ληστές που τους κρατούσαν αιχμαλώτους. Όμως η λογική έρχεται σε σύγκρουση με το συμβάν της 23^ης Αυγούστου.

Οι όμηροι παρουσίασαν μια παράξενη συμπεριφορά. Ναι μεν απειλήθηκαν, κακομεταχειρίστηκαν και φοβήθηκαν για τις ζωές τους όμως στις συνεντεύξεις που έδωσαν στα ΜΜΕ της εποχής αλλά και στις καταθέσεις τους στην αστυνομίαη θέση τους ήταν ξεκάθαρη. Ένιωθαν έλξη για τους εγκληματίες που τους κρατούσαν και φόβο για τους αστυνομικούς που ήρθαν να τους απελευθερώσουν. Τότε δημιουργήθηκε η αντίληψη ότι οι ληστές τους προστατεύουν από τις αρχές. Η ψυχολογική διαταραχή είναι γνωστή από τότε ως «Σύνδρομο της Στοκχόλμης». Το σύνδρομο εμφανίζεται υπό την προυπόθεση το θύμα και ο θύτης να έχουν περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα μαζί. Παραδείγματα του συμδρόμου είναι κακοποιήσεις γυναικών ή παιδιών, μέλη σεκτών, ομηρίες, θύματα αιμομιξίας κτλ. Στις συγκεκριμένες  περιπτώσεις υπάρχει σχέση-δεσμός ανάμεσα στο θύτη και το θύμα.

Όμως γεννάται το ερώτημα πώς δημιουργείται το σύνδρομο;

Το θύμα ζώντας απομονωνμένο μακριά από δικούς του ανθρώπους που θα του πρόσφεραν ασφάλεια έχοντας παράλληλα το φόβο του θανάτου και την απειλή της επιβίωσής του αναζητά την προστασία στο θύτη. Έτσι, λοιπόν, δένεται μαζί του συναισθηματικά, Ηχηρό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός πως καιρό μετά την ομηρία στην τράπεζα του Νόρμαλστονγκ της Στοκχόλμης η μία από τις τρεις γυναίκες αρραβωνιάστηκε τον έναν από τους κακοποιούς της ενώ μια άλλη ίδρυσε νόμιμο ταμείο υπεράσπισης με σκοπό να συνδράμει στα έξοδα υπεράσπισης των κακοποιών της! Το σύνδρομο δεν εμφανίστηκε μόνο τότε∙ υπάρχουν πολλές περιπτώσεις ανά την υφήλιο στις οποίες εμφανίστηκε είτε το σύνδρομο είτε μια μορφή, η οποία έτεινε προς εκείνο.