Η ιεραποστολή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αφρική συντονίζεται από δύο κυρίως φορείς:
- Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής
Ένα σημαντικό κεφάλαιο της δράσης του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, αφορά την ιεραποστολή στα βάθη της Μαύρης Ηπείρου. Η αρχή της Ιεραποστολικής δράσης εστιάζεται στην Ουγκάντα. Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας σε ομιλία του στο Ίδρυμα Γουλανδρή το Δεκέμβριο του 1992, είχε αναφέρει: «Εκεί κάναμε τους πρώτους χριστιανούς. Τον καιρό του πολέμου το Πατριαρχείο μας πήρε από εκεί τρία μικρά μαυράκια, τα σπούδασε στην Πατριαρχική Σχολή της Αλεξανδρείας, έγιναν θεολόγοι και μάλιστα ο ένας έγινε Δεσπότης στην Ουγκάντα. Πρόκειται για πράξη ηρωισμού και πίστης, συνέχεια της παρουσίας του Πατριαρχείου στην Αφρική?» και συνεχίζοντας προσθέτει ότι «?σε αυτό τον αγώνα μας βοήθησε πολύ η Ελλάδα».
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Ορθόδοξες Εκκλησίες της Αφρικής συνδέονται εν πολλοίς με τη συρρίκνωση του ελληνισμού.
Οι Έλληνες της Αφρικής απέδειξαν για μια ακόμα φορά ότι είναι ενωμένοι. Ενωμένες οι παροικίες, οι εκκλησίες. Αποδεικνύουν ότι είναι και η δύναμη του απόδημου Ελληνισμού που τηρεί τα ήθη και τα έθιμά μας και εκπροσωπούν επάξια την πατρίδα μας όπου και αν βρίσκονται. Οι ομογενείς μας, έχουν να κάνουν πολλά, καθώς αυτά που τους ενώνουν είναι πολύ περισσότερα από αυτά που τους χωρίζουν, και το δείχνουν αυτό καθημερινά.
Ξεπερνώντας τα προβλήματά τους, είναι επάξιοι εκπρόσωποι της πατρίδας μας στις χώρες που ζούνε και όλοι τους σέβονται. Γι αυτό και προσπαθούν να σταθούν περισσότερο κοντά στο Πατριαρχείο και τις Μητροπόλεις μας ώστε αυτές να μπορούν να προσφέρουν μεγαλύτερο έργο ιδιαίτερα στην ιεραποστολή. Το έργο που γίνεται είναι γνωστό σε όλους μας και ιδιαίτερα στους ντόπιους που έχουν αρχίσει να αγκαλιάζουν την Ορθοδοξία αλλά και τους Έλληνες να τους βλέπουν με περισσότερη αγάπη.
Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, είναι ο κατ’ εξοχήν πρέσβης της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού στην Αφρική και νοιώθουν χρέος οι απόδημοι να στηρίξουν αυτόν το θεσμό. Στηρίζοντας την εκκλησία μας, στηρίζουν το μέλλον τους και τη ζωντανή παρουσία της Ελλάδος στο χώρου που ζούνε.
και 2. την Ιερά Μητρόπολη Ιωαννουπόλεως (Γιοχάνεσμπουργκ)
Η ιεραποστολή δεν είναι ούτε άγνωστη ούτε ανύπαρκτη στη Νότιο Αφρική, ούτε απαγορεύτηκε ποτέ από κανένα πολιτικό καθεστώς. Χιλιάδες ξένοι, διαφόρων εθνικοτήτων έχουν ασπαστεί την Ορθοδοξία και μάλιστα όχι σπάνια αποτελούν και παράδειγμα προς μίμηση για την πίστη τους και τη συνέπειά τους. Το ρατσιστικό καθεστώς το απαρτχάιντ, άσχετα με τα πολιτικά αποτελέσματα και τις όποιες κοινωνικές αδικίες που επέφερε, δεν απαγόρεψε την ιεραποστολή στη Νότια Αφρική και έχουμε ως απόδειξη τα ιεραποστολικά αποτελέσματα των άλλων χριστιανικών ομολογιών. Δυσκόλεψε όμως την ιεραποστολή αφού δεν έδινε εύκολα άδεια παραμονής σε ιερείς που προερχόταν από το εξωτερικό. Οι Μητροπολίτες είχαν ως πρώτιστη προτεραιότητα να υπηρετήσουν τους Έλληνες της διασποράς. Πόσο εύκολο όμως ήταν να υπηρετήσει κανείς 120.000 Έλληνες που υπήρχαν την εποχή εκείνη;
Έπρεπε να ιδρυθούν 11 ακόμη νέοι ναοί για την εξυπηρέτηση των ελληνορθοδόξων. Η έλλειψη ιερέων, η έλλειψη ναών, ο μεγάλος αριθμός ελληνορθοδόξων, οι μεγάλες αποστάσεις, δεν άφηναν περιθώρια για ιεραποστολή και στους μαύρους ιθαγενείς, δεδομένου πως η ιεραποστολή προς τους λευκούς ήταν ευκολότερη λόγω των μικτών γάμων. Σήμερα όμως έχουμε όλη την πολυτέλεια, με τα δεδομένα που έχουμε, να εξαπλώσουμε την Ορθοδοξία και στους μαύρους Νοτιοαφρικανούς. Ελπίζουμε η εμπειρία, σε θέματα ιεραποστολής, του νέου Μητροπολίτη μας κ. Σεραφείμ, να επιφέρει καλύτερα αποτελέσματα? και πράγματι επέφερε. Γίνονται κατηχήσεις σε έξι περιοχές, κτίζεται το πρώτο Ιεραποστολικό Κέντρο και έγιναν οι πρώτες βαπτίσεις. Ιερέας Αφρικανός εξυπηρετεί τις ανάγκες των πρώτων Αφρικανών Ορθοδόξων στη Νότια Αφρική. Απεστάλησαν φοιτητές στη Ναϊρόμπι, Αθήνα και Θεσσαλονίκη για θεολογικές σπουδές και ετοιμάζονται άλλοι τρεις ειδικά για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες της Ιεραποστολής.
Τα έσοδα της Μητροπόλεως προέρχονται από εισφορές από τη Νότια Αφρική, την Ελλάδα και την Κύπρο. Τα χρήματα, διατίθενται κυρίως για λειτουργικά έξοδα, εκδόσεις και σε έργα φιλανθρωπίας.
Στην όλη πορεία και δράση της Εκκλησίας, συμμετέχουν δραστήρια και οι λαϊκοί, πράγμα που βοηθάει το έργο της Εκκλησίας αλλά και τους κληρικούς να γίνονται πιστότεροι στην αποστολή τους, για να μη διαψεύσουν τις προσδοκίες των πνευματικών τους παιδιών.
