Ήρθε η ώρα για την ανδρική χειραφέτηση!

Θα περίμενε ίσως κανείς ότι οι νέοι, η ελπίδα της σημερινής κοινωνίας, θα ενστερνίζονταν πιο προοδευτικές απόψεις και πιστεύω – τουλάχιστον σε σχέση με τις παλαιότερες γενιές. Με μία ανασκόπηση στις «μελανές» σελίδες του παρελθόντος, μπορεί κανείς να διαπιστώσει πως έχουν γίνει τεράστια βήματα όσον αφορά στην αντιμετώπιση των γυναικών, των ανθρώπων με διαφορετικό χρώμα δέρματος, των ομοφυλόφιλων. Παρόλα αυτά, βαθιά ριζωμένα στερεότυπα έχουν παραμείνει, έστω υποσυνείδητα, στο μυαλό αρκετών εφήβων και έτσι πολύ συχνά προωθούνται προκάτ ιδέες ανάλογα με το φύλο• γίνεται μία κατηγοριοποίηση για το πώς θα πρέπει να είναι οι άνθρωποι [όσον αφορά στη συμπεριφορά, το ντύσιμο, την επαγγελματική ενασχόληση, ακόμα και τον σεξουαλικό προσανατολισμό (!)].

Για αρχή, απαραίτητη κρίνω τη διασαφήνιση ορισμένων εννοιών. Ανδρισμός ή αρρενωπότητα ορίζεται ως το σύνολο των χαρακτηριστικών που συνθέτουν την τυπική εμφάνιση και προσωπικότητα του άνδρα, ως η γενναία, υπερήφανη, υπεύθυνη στάση. Altera pars, ως θηλυπρέπεια ορίζεται η συμπεριφορά που αρμόζει στο γυναικείο φύλο, το άτομο που χαρακτηρίζεται από μαλθακότητα, τρυφηλότητα, δειλία ή ατολμία. Η θηλυπρέπεια χρησιμοποιείται ακόμα και ως όρος μειωτικός για το ανδρικό φύλο, με την έννοια της υιοθέτησης γυναικείων τρόπων και συμπεριφοράς. Καίριας σημασίας είναι η παράθεση ενός επιπλέον όρου: ιδεολογία της αρρενωπότητας. Με απλά λόγια, η ιδεολογία της αρρενωπότητας απαρτίζεται από τα εξής χαρακτηριστικά: μη αδυναμία, μη θηλυκότητα, επιθετικότητα, επίτευξη. Προσωπικά, οι όροι αυτοί με κατέπληξαν. Εκτός από το ότι μου φαίνεται αδύνατο να έχει συνδεθεί η θηλυπρέπεια – εμμέσως πλην σαφώς – με την αδυναμία και ο ανδρισμός με την τόλμη και το θάρρος, με αιφνιδίασε το ότι ουσιαστικά είναι ταμπού ο άνδρας να εμφανίζει οποιοδήποτε «τυπικά» θηλυκό στοιχείο. Η επιτομή αυτού του – κατ’ εμέ αναίσχυντου – διαχωρισμού είναι οι εκφράσεις τις καθημερινότητας: «κλαίει σαν γυναίκα», «φέρεται σαν άνδρας», φράσεις που επιβάλλουν κανόνες και νόρμες στη συμπεριφορά των ανδρών. Ανάμεσα σε αυτές κυριαρχεί φυσικά η υπόρρητη απαγόρευση εκδήλωσης συναισθημάτων.

Θα προχωρήσω τον συλλογισμό μου ένα βήμα παραπέρα, με βάση τους προηγούμενους ορισμούς και πιο συγκεκριμένα τον ορισμό του ανδρισμού και της ιδεολογίας του ανδρισμού. Λόγω αυτών ακριβώς των ορισμών και των εκφράσεων που δεσπόζουν στην καθημερινή συζήτηση, έγινε σε εμένα σαφές, ότι ολόκληρη η ύπαρξη ενός άνδρα έχει μπει σε «κουτάκια». Πιο συγκεκριμένα θα ήθελα να αναφερθώ στο αντρικό ντύσιμο, με έρεισμα δύο συζητήσεις στις οποίες συμμετείχα: η πρώτη, μια προσπάθεια προσδιορισμού αγνώστου σε εμένα χρώματος: «είναι το γκέι το μπλε» και η δεύτερη, μια απάντηση σε προηγούμενη ερώτησή μου που απευθυνόταν σε αγόρι, σχετικά με το αν θα φόραγε ροζ: «Τι είμαι να φοράω ροζ; Γκέι;», η οποία απάντηση πρόκειται ξεκάθαρα για ad populum επιχείρημα. Έτσι, εύλογα κατέληξα στο ότι το γυναικείο φύλο δεν αντιμετωπίζει, ως επί το πλείστον τουλάχιστον, περιορισμούς όσον αφορά το ντύσιμο. Παντελόνια, φούστες, φορέματα, μαύρα, χρωματιστά, τα πάντα είναι «αποδεκτά». Στο ανδρικό φύλο, όμως, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Συγκριμένα χρώματα (λ.χ. το ροζ, το ανοιχτό μπλε) αποτελούν για πολλούς έφηβους σήμα κατατεθέν των ομοφυλόφιλων (δεν κάνω καν λόγο για άνδρες με τυπικά γυναικεία ρούχα), και έτσι δεν συνιστούν καν πιθανές επιλογές ντυσίματος• αποφεύγονται δια ροπάλου. Στο ερώτημα που προκύπτει, δηλαδή αν η αποφυγή αυτή γίνεται από φόβο κατάκρισης από τον κοινωνικό περίγυρο, η απάντηση είναι μάλλον θετική.

Προσωπικά, μου φαίνεται ειλικρινά αδιανόητο να συνδέεται το χρώμα του ντυσίματος ενός ανθρώπου αρσενικού φύλου με τον σεξουαλικό προσανατολισμό του. Σε μία κοινωνία που έχει κάνει αξιόλογα άλματα όσον αφορά γενικά στα κοινωνικά θέματα, θεωρώ ασύλληπτο το ότι επικρατεί τέτοια στηλίτευση και απόρριψη στη διαφοροποίηση του ανδρικού ντυσίματος. Τέλος, ερώτηση που απευθύνω στους υποστηρικτές των απαντήσεων από τις προηγούμενες συζητήσεις: Είναι σήμερα τόσο εύθραυστος ο ανδρισμός που απειλείται από το χρώμα των ρούχων;

Πηγές:

psychologynow.gr/arthra-psyxologias/prosopikotita/fylo/11342-i-toksiki-arrenopotita-kai-pos-oi-antres-simera-epilegoun.html

https://www.verywellmind.com/what-is-toxic-masculinity-5075107

http://5dim-tavrou.att.sch.gr/lexiko_bambinioti.pdf