Γράφει η Σταυρούλα Λαδά, Εκπαιδευτικός, M.Εd.

 Οι μαθησιακές δυσκολίες αποτελούν ένα σύνολο διαταραχών που δυσκολεύουν τη διαδικασία της μάθησης. Οι μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να κατηγοριοποιηθούν σε Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες (δυσλεξία, δυσγραφία, δυσορθογραφία, δυσαριθμία), Διαταραχές Ελλειμματικής Προσοχής ή / και Υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ), Αυτισμό, Σύνδρομο Asperger και άλλες υποκατηγορίες που σχετίζονται με οργανικές και νευρολογικές διαταραχές.

Ο ορισμός των Μαθησιακών Δυσκολιών δεν είναι εύκολο να δοθεί. Επειδή η φύση τους δεν έχει πλήρως και σαφώς προσδιοριστεί από το σύνολο της επιστημονικής κοινότητας, για το λόγο αυτό δεν έχει ακόμη οριστεί ένας κοινά αποδεκτός ορισμός. Το θέµα των µαθησιακών δυσκολιών στην εκπαιδευτική πράξη είναι τεράστιο, μερικές φορές  ασαφές  και αρκετές φορές δυσεπίλυτο. Οι θεωρητικές θέσεις, αλλά και τα ερευνητικά δεδοµένα συχνά διίστανται. Παρόλα’ αυτά, στην ελληνική πραγματικότητα, υπάρχει μία βάση, πάνω στην οποία κινείται η επιστημονική κοινότητα ώστε να μπορεί να προσεγγίζει αυτές τις μαθησιακές δυσκολίες.

    Συχνά διαπιστώνονται µαθητές µε διαταραχές (δυσκολίες) στη µάθηση, οι οποίες παρουσιάζονται είτε σ’ ένα µάθηµα (µερική διαταραχή), είτε σε περισσότερα, είτε και σε όλα τα µαθήµατα (γενική ή ολική διαταραχή). Η αδυναµία αυτή του µαθητή να ανταποκριθεί στις σχολικές απαιτήσεις, στο αναµενόµενο επίπεδο µάθησης και επίδοσης, αποτελεί διαταραχή ή δυσκολία στη µάθηση.

   ∆ε µιλάµε για τα παιδιά που χρειάζονται ειδική εκπαίδευση, αλλά γι’ αυτά  που έχουν «κοινές» µαθησιακές δυσκολίες . Στην κατηγορία αυτή, ανήκουν τα παιδιά που δυσκολεύονται να αποκτήσουν δεξιότητες όπως: ανάγνωση, κατανόηση του περιεχοµένου της ανάγνωσης, γραπτή και προφορική έκφραση, κατανόηση του προφορικού λόγου, µαθηµατικές πράξεις και µαθηµατική λογική, ενώ δεν παρουσιάζουν καµιά οπτική ή ακουστική βλάβη, νοητική καθυστέρηση ή συναισθηµατική διαταραχή.

 Ειδικές Μαθησιακές Διαταραχές

 Αποτελούν μια αναπτυξιακή διαταραχή η οποία εκδηλώνεται είτε ως δυσκολία στην ανάγνωση (δυσλεξία), στη γραφή (δυσγραφία), στην ορθογραφία (δυσορθογραφία) και στα μαθηματικά (δυσαριθμία).  Πρόκειται για διαταραχές που εμφανίζονται σε ένα σημαντικό ποσοστό μαθητών. Η διάγνωσή τους πλέον είναι ευκολότερη και αντιμετωπίζεται με εκπαιδευτική παρέμβαση.

Οι πρώτες ενδείξεις της διαταραχής εκδηλώνονται στην προσχολική ήδη ηλικία  ως οπτικοαντιληπτικές διαταραχές ή ως διαταραχές του λόγου. Ακολουθούν στο δημοτικό και, εφόσον δεν υπάρχει έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση, συνεχίζουν στα επόμενα σχολικά χρόνια διογκούμενες.

Παρεμβάσεις στο χώρο της εκπαίδευσης

Οι παρεμβάσεις στο χώρο της εκπαίδευσης έχουν ως στόχο να βοηθήσουν το παιδί να ξεπεράσει ή να μετριάσει τις δυσκολίες που υπάρχουν ως αποτέλεσμα της διαταραχής του, έτσι ώστε να έχει μια επιτυχημένη εκπαιδευτική πορεία. Παρέχεται το περιθώριο στο άτομο να αναπτύξει όλες τις δεξιότητες, ικανότητες και ταλέντα του, να εκφραστεί δηλαδή μέσα από τα «δυνατά» του σημεία, ενώ παράλληλα ενισχύεται και υποβοηθείται στην ενασχόλησή του με δραστηριότητες στις οποίες φαίνεται να παρουσιάζει αδυναμίες, ελλείψεις και δυσκολίες.

Ο μαθητής με μαθησιακές δυσκολίες χρειάζεται

1.       σεβασμό στις ιδιαιτερότητές του

2.     ήρεμο περιβάλλον

3.     περισσότερο χρόνο στις εργασίες του

4.     κατακερματισμό της ύλης ή της διαδικασίας σε πιο μικρά και απλά βήματα

5.     διαφοροποίηση των ερωτήσεων που του γίνονται ώστε να είναι πιο κατανοητές

6.     ενεργοποίηση όλων των αισθήσεων

7.     πρακτικές δραστηριότητες

8.     εκμετάλλευση των ενδιαφερόντων του

9.     σύνδεση του διδασκόμενου υλικού με εργασίες της καθημερινότητάς του

10.  αναγνώριση των προσπαθειών

Είναι σημαντικό ο εκπαιδευτικός να γνωρίζει τρόπους και τεχνικές, οι οποίες θα τον βοηθήσουν να διαμορφώσει τη σχολική τάξη και τη μέθοδο διδασκαλίας, έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και στις δυσκολίες του κάθε μαθητή.  

Το βασικότερο στοιχείο όλων είναι η θετική ψυχοσυναισθηματική κατάσταση του παιδιού. Ένας μαθητής, ο οποίος αισθάνεται ασφαλής μέσα στο σχολικό περιβάλλον και γνωρίζει ότι οι αδυναμίες αναγνωρίζονται και είναι σεβαστές, αποδίδει πολύ καλύτερα. Εφόσον το παιδί αντιμετωπίζεται με όλο το θετικό δυναμικό που διαθέτει και γνωρίζει ότι εκτιμώνται όλες οι δεξιότητές του από το δάσκαλο και τους συμμαθητές του, θα μπορεί να στρέψει τις αδυναμίες του σε θετική προσπάθεια για αυτοβελτίωση και πρόοδο. Ένα περιβάλλον που αγκαλιάζει, κατανοεί, αποδέχεται, ενθαρρύνει και δίνει προοπτικές ανάπτυξης, αποτελεί το εφαλτήριο για πρόοδο και σχολική επιτυχία.