1) Εκκλησίες ή νεκροταφεία. Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, τόσο οι χριστιανικοί ναοί όσο και οι τάφοι, είναι προσανατολισμένοι κατά τη διεύθυνση Ανατολής – Δύσης, με τα ιερά των ναών να είναι προς την Ανατολή και τους σταυρούς των τάφων προς τη Δύση.
2) Τα δορυφορικά πιάτα όπως και οι ηλιακοί συλλέκτες (λόγω μεγαλύτερης ηλιοφάνειας) επί των πλείστων δείχνουν προς το νότο.
3) Αστερισμοί. Μια ξάστερη νύχτα στο βόρειο ημισφαίριο, μπορούμε να εντοπίσουμε τον Πολικό Αστέρα ο οποίος δείχνει πάντα προς το Βορρά, ή στο νότιο ημισφαίριο το σταυρό του νότου, ο οποίος δείχνει πάντοτε προς το Νότο.
Ο Πολικός Αστέρας είναι το τελευταίο αστέρι στην ουρά της μικρής άρκτου. Είναι ένα αρκετά φωτεινό αστέρι και σχετικά μόνο σε αυτή την περιοχή του ουρανού. Καθώς τα υπόλοιπα αστέρια της μικρής άρκτου έχουν σχετικά μικρή φωτεινότητα και είναι δυσδιάκριτα, συχνά χρησιμοποιούμε τη μεγάλη άρκτο (τα αστέρια που την απαρτίζουν είναι αρκετά φωτεινότερα), για να τον εντοπίσουμε.
Προεκτείνουμε κατά πέντε φορές το ευθ. τμήμα που ορίζουν τα δυο αστέρια (Μεράκ και Ντούμπε) στα άκρα του «κεφαλιού» της μεγάλης άρκτου και οδηγούμαστε στον Πολικό Αστέρα.
Για την ιστορία να πούμε ότι ο Πολικός Αστέρας είναι στην πραγματικότητα ένα σύστημα τριών αστεριών που αποτελείται από έναν υπεργίγαντα και δυο κίτρινους νάνους. Λόγω της ελαφράς περιστροφής του άξονα της γης (μετάπτωση), η θέση του Πολικού Αστέρα αλλάζει. Αυτή τη χρονική στιγμή απέχει λιγότερο από 1 μοίρα από το γεωγραφικό βορά και θα συμπίπτει με αυτόν το 2095. Στην αρχαιότητα ήταν αρκετά μακρύτερα, γι’ αυτό και οι αρχαίοι Έλληνες δεν τον είχαν συνδέσει με το γεωγραφικό βορά. Ήταν γνωστός με το όνομα Φοινίκη.
4) Σελήνη.
i) Η σελήνη ακολουθεί την ίδια πορεία που ακολουθεί ο ήλιος αλλά έχει διαφορετική γωνία τροχιάς, οπότε με την ίδια λογική μπορούμε να εντοπίσουμε την ανατολή και τη δύση και εν συνεχεία το βορρά και το νότο, συνεπώς είναι το ίδιο χρήσιμο στο προσανατολισμό.
ii) Όταν το φεγγάρι «γεμίζει» (η φωτεινή του μεριά βρίσκεται δεξιά και το «πρόσωπο» του αριστερά ή παρατηρούμε ότι εμφανίζεται πολύ νωρίς και εξαφανίζεται πολύ νωρίς) τότε το «πρόσωπο του δείχνει την ανατολή και η φωτεινή του μεριά τη δύση. Ακριβώς το αντίστροφο συμβαίνει όταν το φεγγάρι αδειάζει.
iii) Κατά το πρώτο ή το τελευταίο τέταρτο της σελήνης, μπορούμε να βρούμε το νότο αν ενώσουμε τα άκρα της ημισελήνου και προεκτείνουμε τη νοητή ευθεία.
|
5) Ήλιος. Γνωρίζουμε ότι ο ήλιος ακολουθεί μια τροχιά από την ανατολή προς τη δύση ενώ στο βόρειο ημισφαίριο η τροχιά αυτή έχει κλίση προς το νότο. Τα παραπάνω μπορούν να χρησιμοποιηθούν ώστε να βρούμε κατά προσέγγιση τα σημεία του ορίζοντα. Αν χρειαζόμαστε μεγαλύτερη ακρίβεια μπορούμε να κάνουμε τα παρακάτω:
i) Μια αξιόπιστη μέθοδος για προσανατολισμό με τον ήλιο είναι να τοποθετήσουμε ένα ίσιο κλαδί ή πάσσαλο κ.ο.κ. κάθετα σε ένα επίπεδο έδαφος, το αντικείμενο που θα χρησιμοποιήσουμε καλό είναι να έχει μέγεθος που να δημιουργεί μια ικανοποιητική σκιά.
Τα βήματα που θα ακολουθήσουμε για να εντοπίσουμε την κίνηση του ήλιου, συνεπώς και τον αντίστοιχο άξονα είναι τα 2 παρακάτω :
Σημείο 1, σημειώνουμε το σημείο που βρίσκετε η σκιά και περιμένουμε να περάσουν κάποια λεπτά ώστε η σκιά να μετατοπιστεί για μερικά εκατοστά (30-40)
Σημείο 2, σημειώνουμε το νέο σημείο που βρίσκετε η σκιά. Ενώνουμε τα δύο αυτά σημεία με μία ευθεία γραμμή και έχουμε τον άξονα ανατολής-δύσης.
Η ανατολή είναι το σημείο 2, η δύση το σημείο 1.
Τέλος για να βρούμε κατά προσέγγιση το βορρά, το δεξί μας πόδι το τοποθετούμε στο σημείο 2 (ανατολικά) και το αριστερό μας πόδι στο σημείο 1 (δυτικά). Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να κοιτάμε στο βορά, ενώ πίσω μας βρίσκεται ο νότος.
ii) Επίσης ένας εύκολος και γρήγορος τρόπος για να προσανατολισμό στη φύση είναι με το να χρησιμοποιήσουμε ένα αναλογικό ρολόι. Τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε για το βόρειο ημισφαίριο είναι τα εξής :
- Ρυθμίζουμε κατάλληλα το ρολόι για να συμβαδίζει με το ηλιακό, δηλαδή 1 ώρα πίσω για το καλοκαίρι.
- Έχοντας το ρολόι σε οριζόντια θέση, σημαδεύουμε τον ήλιο με τον ωροδείκτη (αυτό μπορεί να γίνει με μεγαλύτερη ακρίβεια αν χρησιμοποιήσουμε ένα κομμάτι ξύλο, του οποίου η σκιά θα καλύπτει τον ωροδείκτη).
- Παίρνουμε την διχοτόμο γωνία μεταξύ της ένδειξης 12ής ώρας του ρολογιού και του ωροδείκτη, δημιουργώντας νοητά μία γραμμή η οποία ξεκινάει από το κέντρο τον δεικτών μας δείχνει τη διεύθυνση βορρά – νότου. Για την ακρίβεια, αν εφαρμόσουμε στο βόρειο ημισφαίριο, η διχοτόμος της κυρτής γωνίας δείχνει το νότο και της μη κυρτής το βορά.
iii) Αν είναι μεσημέρι και να έχει ηλιοφάνεια τότε με τη βοήθεια ενός κατακόρυφου προς τη γη κονταριού, βρίσκουμε τη σκιά του. Η σκιά του κονταριού δείχνει το Βορρά.
6) Βρύα και Λειχήνες. Τα βρύα και οι λειχήνες είναι φυτά ιδιαίτερα υδρόφιλα και για αυτό φύονται μόνο σε σκιερά και υγρά σημεία. Επομένως, εάν δούμε βρύα ή λειχήνες πάνω στις πέτρινες στέγες είτε πάνω σε κορμούς δέντρων, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι αυτά τα σημεία μας δείχνουν το Βορρά
7) Φωλιά. τα μυρμήγκια τοποθετούν την είσοδο της φωλιάς τους με τέτοιο τρόπο ώστε να προστατεύονται από τους βοριάδες, συνεπώς το περισσότερο ανάχωμα βρίσκεται με προσανατολισμό προς τη μεριά του βορρά. Επίσης αυτό είναι κάτι που το κάνουν τα περισσότερα θηλαστικά, δηλαδή η είσοδος της φωλιάς να είναι από τη μεριά του νότου.
