Συντάκτες: Γρηγόρης, Ηλιάνα, Γεωργία
Ναοί και μοναστήρια
Παναγία Προυσιώτισσα
Η Μονή Προυσού είναι μοναστήρι του Νομού Ευρυτανίας. Βρίσκεται 31 χιλιόμετρα νότια του Καρπενησίου και αποτελεί πνευματικό και προσκυνηματικό κέντρο ολόκληρης της περιοχής. Είναι χτισμένη σε απόκρημνη, βραχώδη περιοχή μεταξύ των βουνών Χελιδώνα, Καλιακούδα και της οροσειράς του Παναιτωλικού, η οποία είναι κατάφυτη με έλατα. Η Ιερά Μονή Προυσού είναι αφιερωμένη στην Παναγία και εορτάζει στις 23 Αυγούστου (στην Απόδοση της Κοίμησης).
Παναγία Ξενιά
Με την ονομασία Μονή Ξενιάς είναι γνωστά δύο μοναστήρια στη Μαγνησία, τα οποία βρίσκονται στις βορειοανατολικές παρυφές της Όθρυος και σε απόσταση 12 χιλιομέτρων το ένα από το άλλο. Σήμερα στην Άνω Μονή Ξενιάς κατοικούν μοναχοί και στην Κάτω Μονή Ξενιάς μοναχές. Και τα δύο μοναστήρια είναι αφιερωμένα στην Κοίμηση της Θεοτόκου: η Άνω μονή πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου, εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ενώ η Κάτω στις 23 Αυγούστου, ημέρα απόδοσης της εορτής της Κοιμήσεως.
Παναγία Καρδιώτισσα
Η Παναγία η Καρδιώτισσα είναι ένα ιστορικό μοναστήρι και βρίσκεται σε μια δασώδη περιοχή 50 χλμ νοτιοανατολικά της πόλης του Ηρακλείου, στο χωριό Κερά από όπου και έχει πάρει το όνομα του. Κατά την διάρκεια του δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου το μοναστήρι χρησιμοποιήθηκε ως ορμητήριο απ τον Ελληνικό Απελευθερωτικό Στρατό. Σήμερα λειτουργεί ως γυναικείο μοναστήρι και ένα πλούσιο φάσμα αγιογραφιών κοσμεί το εσωτερικό του που χρονολογείται απo τον 14ο αιώνα.
Αγία Μόνη Κυθήρων
Ο ναός της Μονής είναι αφιερωμένος στην Παναγία και κτίστηκε το 1840 με την βοήθεια του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ο οποίος είχε τάξη στην Παναγία ότι εάν νικούσε η επανάσταση του 1821 κατά των τούρκων, θα επέστρεφε στο νησί και θα βοηθούσε στην ανοικοδόμηση του ναού, που γιορτάζει του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου.
Παναγία η Γκουβερνιώτισσα
Η μονή της Παναγίας Γκουβερνιώτισσας βρίσκεται κοντά στο χωριό Ποταμιές, περίπου 5km από τη Χερσόνησο και 33km ανατολικά του Ηρακλείου. Ο ναός, σταυροειδής με τρούλο, είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και είναι από τους παλαιότερους στην Κρήτη. Είναι διακοσμημένος με σπουδαίες τοιχογραφίες με διάφορα θέματα, όπως τον Χριστό τον Παντοκράτορα στον τρούλο, τους Προφήτες, τη Σταύρωση, τη Θεοτόκο, κλπ, που τον κατατάσσουν στους σημαντικότερους ναούς με τοιχογραφίες στην Κρήτη με καλλιτεχνικές επιρροές από την Κωνσταντινούπολη.
Παναγία Αγκαράθου
H Ιερά Μονή Παναγίας Αγκαράθου είναι Μονή καθιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, που υπάγεται στο Δημοτικό διαμέρισμα Σαμπά Ηρακλείου. Είναι ένα από τα παλιότερα μοναστήρια της Κρήτης ( ιδρύθηκε στα χρόνια της Β’ Βυζαντινής περιόδου). Κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας το μοναστήρι αποτέλεσε φυτώριο παιδείας, ενώ διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο και κατά τον πόλεμο εναντίον των Τούρκων.
Παναγία Καπνικαρέας
Η Εκκλησία της Παναγίας Καπνικαρέας είναι μία μικρή, βυζαντινή εκκλησία που χρονολογείται από τον 11ο αιώνα και η οποία βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας, στην οδό Ερμού, τον εμπορικότερο δρόμο του ιστορικού κέντρου της πόλης. Είναι αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου και ανήκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, έτσι λοιπόν ονομάζεται «Ιερός Πανεπιστημιακός Ναός».
Σημαντικά τοπικά προσκυνήματα της Παναγίας
Θράκη
• Στις Φέρρες η Παναγία η Κοσμοσώτειρα και στη Σαμοθράκη η Παναγία η Κρημνιώτισσα και η Καμαριώτισσα.
• Στην Κομοτηνή η Μονή της Παναγίας της Φανερωμένης.
• Στην Ξάνθη η Παναγία η Αρχαγγελιώτισσα και η Παναγία η Καλαμού.
Μακεδονία
• Στη Δράμα η Εικοσιφοίνισσα.
• Στο Κιλκίς η Παναγία η Φιλαδελφειώτισσα.
• Στη Μηχανιώνα η Παναγία η Φανερωμένη
• Στην Καστοριά η Παναγία η Μαυριώτισσα
• Στη Θεσσαλονίκη η Παναγία η Δεξιά, η Παναγία η Ελεούσα, η Παναγία η Φανερωμένη, η Παναγία η Γοργοϋπήκοος, η Παναγία η Βρεφοκρατούσα, η Παναγία των Χαλκέων.
• Στις Πρέσπες η Παναγία η Πορφυρά
• Στη Σιάτιστα η Παναγία του Μικρόκαστρου
Ήπειρος
• Στην Άρτα εικόνες περίπυστες είναι της Παναγίας Ροβελίστης, Κυρίας Πεφανερωμένης, Παναγίας Γεροντίσσης, Βρεφοκρατούσης, και Σκουληκαριάς.
• Στην Παραμυθιά η Κοίμηση Θεοτόκου των Παγανιών και του Γηρομερίου.
• Στην Κόνιτσα η Μολυβδοσκέπαστη
• Στην περιοχή Τζουμέρκων (Ιωαννίνων) η Παναγία Τσούκας.
Ιόνια Νησιά
• Στην Κέρκυρα της Μυρτιδιωτίσσης, της Παλαιοκαστριτίσσης, της Πλατυτέρας, της Κυράς των Αγγέλων.
• Στους Παξούς στο Νησάκι της Παναγίας.
• Στην Κεφαλληνία Υπεραγίας Θεοτόκου Άτρου, Αγριλίων, Θεμάτων, Κηπουραίων, και Παλαιοχέρσου. Επίσης η Παναγία η Φιδούσα.
• Στη Λευκάδα η Φανερωμένη.
• Στη Ζάκυνθο εικόνες περίπυστες της Αναφωνήτριας, της Σκοπιωτίσσης, της Χρυσοπηγής, της Λαουρένταινας, της Γαλανούσας, της Μυρτιδιωτίσσης, της Παναγούλας, της Σπηλούλας, της Βιγλατσούρας, της Σγουροπουλιάς, της Θαλασσομαχούσας.
• Στα Κύθηρα η Μυρτιδιώτισσα.
Θεσσαλία
• Στη Μαγνησία η Παναγία η Ξενιά.
• Στην Καλαμπάκα η Κοίμηση Θεοτόκου Σταγιάδων και η Κοίμηση Θεοτόκου Βυτουμά.
• Στα Τρίκαλα η Κοίμηση Λαγκαδιάς
• Στα Φάρσαλα Παναγία η Δεμερλιώτισσα.
• Στη Σκιάθο η Παναγία η Εικονίστρα
• Στην Ελασσώνα η Παναγία η Ολυμπιώτισσα
Στερεά Ελλάδα
• Στο Καρπενήσι η Παναγία η Προυσού και η Παναγία Τατάρνης.
• Στο Μεσολόγγι η Αγία Ελεούσα.
• Στη Ναύπακτο η Παναγία η Αμπελακιώτισσα.
• Στη Θήβα η Μεγάλη Παναγιά και η Παναγία η Σκριπού Ορχομενού.
• Στην Αθήνα η Κοίμηση Θεοτόκου Πεντέλης, Ρόμβης, και Παντανάσσης (Μοναστηράκι). Επίσης η Παναγία η Ελευθερώτρια, στην Κηφισιά.
• Στη Σαλαμίνα Παναγία η Φανερωμένη.
• Στη Φθιώτιδα οι Μονές Αγάθωνος και Δαμάστας
• Στη Φωκίδα η Παναγία της Βαρνακόβης.
• Στη Χαλκίδα εικόνες περίπυστες Παναγίας της Φανερωμένης Αρτάκης, της Χιλιαδούς, της Ντινιούς στην Ιστιαία, της Κοιμήσεως Θεοτόκου Μάτζαρη Οξυλίθου.
Πελοπόννησος
• Στην Κόρινθο η Παναγία η Φανερωμένη Χιλιομοδίου.
• Στα Καλάβρυτα της Μονής Μεγάλου Σπηλαίου. Επίσης περίπυστες εικόνες Παναγίας της Τρυπητής, της Μακελλαριάς και το Προσκύνημα της Παναγίας της Πλατανιώτισσας.
• Στην Πάτρα η Κοίμηση του Γηροκομείου.
• Στην Ηλεία η Κοίμηση Θεοτόκου Κρυονερίου Αγίας Ελεούσης Βαρθολομιού και Χρυσοπηγής Δίβρης.
• Στη Μεσσηνία η Κοίμηση της Θεοτόκου Μονής Βουλκάνου.
• Στη Λακωνία η Παναγία η Χρυσαφίτισσα στη Μονεμβασία και η Παναγία η Παντάνασσα στον Μυστρά.
• Στην Αρκαδία η Παναγία η Έλωνη, της Αρτοκωστάς, της Παλαιοπαναγιάς, της Μαλεβής. Επίσης η Κοίμηση Θεοτόκου Κερνίτσης και Μπούρα.
Νησιά Αιγαίου
• Στην Τήνο η Παναγία η Ευαγγελίστρια.
• Στην Πάρο η Εκατονταπυλιανή.
• Στη Σαντορίνη η Παναγία Επισκοπής
• Στην Αμοργό η Χοζοβιώτισσα
• Στην Ανάφη η Παναγία η Καλαμιώτισσα
• Στην Ίο η Παναγία η Γκρεμιώτισσα
• Στην Άνδρο η Θεοσκέπαστη και Παναγία η Φανερωμένη
• Στην Σάμο η Παναγία Καρλοβάσου.
• Στη Λέσβο η Παναγία Αγιάσου, ή Αγιασώτισσα.
• Στη Χίο εικόνα περίπυστη της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας.
• Στην Ίμβρο η Παναγιά η Μπαλωμένη
• Στη Σχοινούσα η Παναγία η Ακαθή
• Στην Κέα η Καστριανή.
• Στην Αλόννησο του Βουνού.
• Στην Κύθνο η Παναγία η Κανάλα.
• Στη Μύκονο η Παραπορτιανή.
• Στη Νάξο η Αργοκοιλιώτισσα.
Δωδεκάνησα
• Στη Νίσυρο Παναγία η Σπηλιανή
• Στη Ρόδο η Παναγία της Φιλερήμου, η Παραμυθία, της Τσαμπίκας και η Φανερωμένη Ιξιάς
• Στη Λέρο Παναγία του Κάστρου και η Παναγία η Γουρλομάτα.
• Στην Αστυπάλαια Παναγία η Πορταΐτισσα.
• Στην Κάρπαθο η Παναγία η Λαρνιώτισσα και η Παναγία η Ολυμπίτισσα.
• Στους Λειψούς η Παναγία του Χάρου.
• Στη Σύμη η Παναγία η Αληθινή.
• Στην Κάλυμνο η Βλυχάδια και η Γαλατιανή
Κρήτη
• Στο Ηράκλειο η Κοίμηση Θεοτόκου Αγκαράθου, Καλυβιανής και Παληανής.
• Στην Ιεράπετρα η Παναγία η Φανερωμένη.
• Στη Νεάπολη η «Μεγάλη Παναγιά».
• Στον Κίσσαμο Παναγία η Κυρά των Αγγέλων και η Παναγία η Χρυσοσκαλίτισσα.
• Στα Σφακιά η Παναγία στ’ Ασφένδου.
Κωνσταντινούπολη
• Η Παναγία των Βλαχερνών, η Παμμακάριστος, η Μπαλουκλιώτισσα, η Κυριώτισσα, η Καμαριώτισσα, η Κουφατιανή Γαλατά, η Περίβλεπτος στα Ψωμαθειά, η Μουχλιώτισσα, των Ουρανών Σαλματομβρουκίου, η Χαντσεργιώτισσα, της Σούδας, Βεφά – Σωφρακίου, η Παραμυθιώτισσα (Παραμυθία, Παρηγορίτισσα, Θεραπεία), η Κουμαριώτισσα Νεοχωρίου και η Κοίμηση Διπλοκιονίου.
Κύπρος
Στην Κύπρο η Παναγία η Κυρά, στα Λειβάδια Καρπασίας, έχει καταστραφεί από τους Τούρκους εισβολείς, όπως και πολλά ακόμη προσκυνήματα στα κατεχόμενα εδάφη της. Σημαντικό προσκύνημα είναι η Παναγία η Ασπροφορούσα, όπως και η Γλυκιώτισσα, και τα δύο κοντά στην Κερύνεια. Ονόματα πολλά της Παναγίας και στη Μεγαλόνησο. Παγκύπριο προσκύνημα η Παναγία η Κυκκώτισσα. Επίσης σημαντικά προσκυνήματα η Τροοδίτισσα, η Σκουριώτισσα, η Kουσουλιώτισσα, η Αιματούσα ( ή του Αμπελιού) της Αραδίππου, η Παγκριώτισσα στη Λευκωσία, του Μεγάλου Αγρού, της Αμιρούς, της Αμασγού, της Ασίνου, του Γλωσσά, η Σφαλαγγιώτισσα, η Ιαματική του Αρακαπά, η Χρυσαλινιώτισσα, η Χρυσοσπηλιώτισσα στην Κάτω Δευτερά, η Στάζουσα, η Χρυσοκουρδαλιώτισσα, της Αυγασίδας – στο κατεχόμενο χωριό Μηλιά Αμμοχώστου, η Βορινή, η Βοναριώτισσα, η Παναγία η Διπλή στη Λευκωσία, και στην Πάφο η Χρυσορρογιάτισσα, η Λιμενιώτισσα ( ερείπια), η Χρυσοπολίτισσα, η Χρυσελεούσα και η Θεοσκέπαστη.
