της Μελίνας Πέρρου
8 Φεβρουαρίου: Ημέρα Ασφαλούς Πλοήγησης στο Διαδίκτυο. Πλέον, η πλειοψηφία των ανθρώπων χρησιμοποιούν το δίκτυο.
Πώς ξεκίνησε όλο αυτό που σήμερα ονομάζουμε Internet και πώς έφτασε στο σημερινό του σημείο; Ποια είναι η επίδρασή του στους νέους; Ποια είναι τα κύρια μέτρα προστασίας;
Μία μεγάλη γιορτή για αυτό που ονομάζουμε “Internet” διοργανώνεται κάθε χρόνο τον Φεβρουάριο και γιορτάζεται σε πάνω από 180 χώρες. Καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Ευρωπαίας Επιτρόπου Βιβιάν Ρέντινγκ. Έχει ως στόχο της ευαισθητοποίηση της δικής μας ηλικιακής ομάδας, δηλαδή των παιδιών και των νέων σχετικά με τους κινδύνους που μπορεί να κρύβει το διαδίκτυο και την ορθή χρήση των συσκευών που συνδέονται σε αυτό όπως π.χ κινητό τηλέφωνο. Με λίγα λόγια στοχεύει στην ενημέρωσή μας σχετικά με τις νέες τεχνολογίες και πώς επιδρούν στην καθημερινή μας ζωή. Υπεύθυνος οργάνωσης είναι το Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Εθνικών Κέντρων Ενημέρωσης Insafe στο πλαίσιο του προγράμματος Safer Internet της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στην Ελλάδα, φορέας αυτής της οργάνωσης αποτελεί το https://www.saferinternet.gr/, το οποίο είναι ο δικός μας εθνικός εκπρόσωπος του διεθνούς δικτύου Insafe (https://www.betterinternetforkids.eu/).
Η ιστορία του διαδικτύου: εν αρχή ην το ARPANET
Καταρχάς, για να υπάρξει το Internet έπρεπε πρώτα να δημιουργηθούν οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, δηλαδή φτάνουμε στην δεκαετία του 50’. Το δίκτυο άρχισε να δημιουργείται στα μέσα του 60’ εξαιτίας της κορύφωσης του πολέμου μεταξύ Σοβιετικής Ένωσης και Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Η βασική ιδέα του δικτύου ανήκει στο Αμερικανικό Πεντάγωνο, το οποίο ήθελε να διαθέτει ένα δίκτυο ελέγχου και διοίκησης με την προϋπόθεση ότι δε θα μπορούσε να πληγεί σε περίπτωση πυρηνικής επίθεσης. Έτσι, δημιουργήθηκε η ARPA ή για ένα μικρό χρονικό διάστημα DARPA, δηλαδή Defense Advanced Research Projects Agency, Υπηρεσία Προηγμένων Ερευνητικών Σχεδίων. Το σύστημα ARPA δημιουργήθηκε έπειτα από την εκτόξευση του ρωσικού Σπούτνικ και είχε ως στόχο την προώθηση χρήσιμων στρατιωτικών υπηρεσιών.
Τα IMP του ARPANET
Οι υπολογιστές που χρησιμοποιήθηκαν για το δοκιμαστικό αυτό δίκτυο ονομάστηκαν IMP (Interface Message Processors). Κάθε υπολογιστής όμως συνδεόταν με άλλους δύο για λόγους ασφαλείας και αξιοπιστίας για το άσχημο σενάριο, μήπως και κάποιο IMP χαλούσε. Έτσι, τα άλλα δύο, θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν την εργασία του πρώτου. Οι σημερινοί routers αποτελούν μία -πολύ καλύτερη- μετεξέλιξη των IMP. Το ίδιο το Ιnternet θεωρείται μία μεγάλη τροποποίηση της αρχικής ιδέας του ARPANET.
Η ιστορία του Διαδικτύου σε αριθμούς
1990- 3.000 δίκτυα και 200.000 υπολογιστές.
1992- Σύνδεση του πρώτου εκατομμυριοστού υπολογιστή
1995- Πολλαπλά κεντρικά δίκτυα-ραχοκοκαλιές (backbones), εκατοντάδες γεωγραφικά δίκτυα όπως το ελληνικό GRnet, δεκάδες χιλιάδες τοπικά δίκτυα, εκατομμύρια υπολογιστές και δεκάδες εκατομμύρια χρήστες.
Σύμφωνα με στοιχεία τα μεγέθη αυτά διπλασιάζονται σχεδόν κάθε χρόνο.
Θετικές πτυχές του Διαδικτύου
Μέσα από το διαδίκτυο η καθημερινή ζωή μας διευκολύνεται κατά πολύ με τα εργαλεία που μας προσφέρει. Στην εκπαίδευση, έχουν ανοίξει νέοι ορίζοντες στη μάθηση όπως η αύξηση του ενδιαφέροντος των νέων μέσα από διαδραστικά βίντεο και online quiz ή η βελτίωση της συνεργασίας δασκάλων και μαθητών μέσα από εργασίες και project που είναι δυνατόν να εφαρμοστούνχάρη στο Internet. Επίσης, αν το εκμεταλλευτούμε σωστά, μπορεί να αποτελέσει μία καλή πηγή πληροφοριών (χωρίς βέβαια να ενθαρρύνουμε το copy paste!). Ακόμη, για την δική μου τουλάχιστον ηλικιακή ομάδα, η ψυχαγωγία μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το Διαδίκτυο, όπως για παράδειγμα μέσα από video games, videos, social media κ.α.
Το διαδίκτυο επίσης δίνει την δυνατότητα εργασίας και εκπαίδευσης από το σπίτι μέσα από την ικανότητά διασύνδεσης που διαθέτει. Εδώ και δύο χρόνια ανακαλύπτουμε συχνά πόσο αυτό βοηθάει. Περαιτέρω, είναι δυνατόν να υλοποιηθεί ευκολότερα το δικαίωμα του καθενός για ελεύθερη έκφραση, αν βέβαια αξιοποιηθεί σωστά και να μειώση την απόσταση μεταξύ των κρατών μέσα από διαδικτυακούς διαλόγους και ανταλλαγή απόψεων. Ακολούθως, υπάρχει και μία μερίδα ανθρώπων η οποία εξασφαλίζει τον βιοπορισμό της στο διαδίκτυο όπως οι λεγόμενοι influencer, οι bloggers, ηλεκτρονικοί δημοσιογράφοι -όπως εμείς καλή ώρα! Τέλος, μπαίνοντας στον κόσμο των ενηλίκων, μπορούμε να φανταστούμε πόσο βοηθητικό αποτελεί το γεγονός της online εξυπηρέτησής τους σε τράπεζες ή δημόσιες υπηρεσίες γλυτώνοντας ουρές που μπορούσαν να ξεπερνούν την μία ώρα.
Επομένως, τα θετικά θα μπορούσαν να συμπυκνωθούν στην παρακάτω λίστα.
-
Διευκόλυνση της εκπαίδευσης
-
Πληροφορίες και ενημέρωση
-
Ψυχαγωγία και διασκέδαση
-
Ελευθερία έκφραση
-
Ανταλλαγή απόψεων και διαλόγων
-
Δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων και διαλόγων
-
Πηγή εισοδήματος
-
Μεγαλύτερη ευκολία σε οικονομικές και εμπορικές δραστηριότητες
Όμως…
Αρνητικές πτυχές του Διαδικτύου.
Παρά τα θετικά που ανέφερα παραπάνω, το διαδίκτυο συνοδεύεται κι από πολλές αρνητικές πτυχές. Μεγάλο μέρος των εφήβων συνήθως κάνει κατάχρηση του διαδικτύου και ξεπερνά το όριο χρήσης του με αποτέλεσμα να οδηγείται στον εθισμό (Internet Addiction). Τα αποτελέσματα του εθισμού μπορεί να είναι η απομόνωση του νέου, η αποκλειστική ενασχόλησή του μόνο με το δίκτυο, η επιβάρυνση της υγείας του με συμπεριφορές όπως άγχος, αυξημένη επιθετικότητα ή ακόμη και κατάθλιψη.
Ένα φαινόμενο που εκδηλώνεται ταχύτατα στις μέρες αποτελεί αυτό του διαδικτυακού εκφοβισμού (cyberbullying). O εκφοβισμός αυτού του τύπου περιλαμβάνει την συνεχή έκφραση επιθετικότητας προς τον χρήστη ή μία ομάδα χρηστών με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ή και όχι, μέσω προσβλητικών ή απειλητικών μηνυμάτων, φωτογραφιών ή videos. Δυστυχώς η εξάλειψη αυτού του είδους εκφοβισμού δεν είναι ένα κοντινό πιθανό σενάριο, καθώς είναι δύσκολη η απόλυτη προστασία των online χρηστών από τέτοιες επιθετικές συμπεριφορές.
Στη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού αυξήθηκε η παραπληροφόρηση κοστίζοντας τη ζωή σε αρκετούς συνανθρώπους μας παγκοσμίως. Η παραπληροφόρηση αφορά την παρουσίαση ψευδών ή αλλοιωμένων πληροφοριών σε ιστοσελίδες με στόχο την περιπλάνηση μας. Αυτό μπορεί να συμβεί σε κάθε είδους site.
Πολλοί έφηβοι ασχολούνται με video games. Υπάρχουν ωστόσο και αυτά που ενισχύουν τις βίαιες συμπεριφορές. Σε αυτά τα παιχνίδια ενισχύεται το αίσθημα της επιθετικότητας στα άτομα με τη χρήση όπλων για την εξόντωση των διαδικτυακών αντιπάλων με στόχο την νίκη. Αυτό μπορεί να καταστεί επικίνδυνο, όταν οι επιθετικές αυτές συμπεριφορές υιοθετούνται και στην καθημερινή ζωή. Οι μελέτες δε αποδεικνύουν ότι όσοι παίζουν τέτοια παιχνίδια θα εμφανίσουν αντίστοιχες συμπεριφορές, προειδοποιούν όμως ότι τα παιχνίδια αυτά μετατρέπουν τη βία σε θέαμα.
Επίσης, στο διαδίκτυο κυκλοφορεί ένα μεγάλο σύνολο από ιούς. Ιός είναι κακόβουλο πρόγραμμα, το οποίο εγκαθίσταται στον υπολογιστή, συνήθως εν αγνοία του χρήστη, και ενεργοποιείται είτε κάποια προκαθορισμένη χρονική στιγμή είτε ύστερα από κάποια συγκεκριμένη ενέργεια. Ο ιός από την στιγμή που θα ενεργοποιηθεί μπορεί να έχει με ποικιλία συνεπειών επικίνδυνων ή μη, με επικινδυνότερη την υποκλοπή δεδομένων.
Εν κατακλείδι, τα βασικά μειονεκτήματα του διαδικτύου μπορεί να αποδοθεί με την παρακάτω λίστα:
-
Εθισμός
-
Ηλεκτρονικός εκφοβισμός
-
Παραπληροφόρηση
-
Βίαια ή ακατάλληλα ηλεκτρονικά παιχνίδια
-
Ιοί
Μπορεί να είναι λιγότερα από τα θετικά, είναι όμως πολύ επικίνδυνα…
Μέτρα προστασίας στο διαδίκτυο
Υπάρχουν τρόποι να αποφύγουμε τα παραπάνω, διαβάστε λοιπόν προσεκτικά τη λίστα μας!
-
Να κάνουμε ιδιωτικά προφίλ όπου γίνεται και να ελέγχουμε προσεκτικά τα αιτήματα φιλίας που μας αποστέλλονται
-
Να μη δημοσιοποιούμε σε άγνωστους χρήστες ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα.
-
Να θυμόμαστε πως ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ αναρτάται στο διαδίκτυο παύει να θεωρείται πια προσωπικό, γι’ αυτό χρειάζεται να τσεκάρουμε διπλά τις δημοσιεύσεις μας.
-
Να μην απαντάμε σε προσβλητικά μηνύματα αμφιβόλου προέλευσης.
-
Να προσπαθούμε να περιορίζουμε τον χρόνο που περνάμε στο διαδίκτυο.
-
Να χρησιμοποιούμε λογισμικό φιλτραρίσματος περιεχομένου.
-
Να κάνουμε report προσβλητικές διαδικτυακές συμπεριφορές και αν αυτό συνεχίζεται να το καταγγέλλουμε στην ηλεκτρονική δίωξη χωρίς φόβο.
Σερφάρετε λοιπόν χωρίς φόβο αλλά με προσοχή!
Δείτε το βιντεοκλίπ του Μοby για το τραγούδι «Are you lost in the world like me?» > https://video.link/w/QZTbd
Το animation έφτιαξε ο καλλιτέχνης Steve Cutts.
