ΕΠΑ.Λ ΝΑΞΟΥ

Η Γεροντοελιά και η βρύση τ’ Αδησαρού στον Δαμαριώνα Νάξου

Τον τίτλο του αρχαιότερου ελαιόδεντρου σε όλον τον κόσμο διεκδικεί η Γεροντοελιά στ’ Αδησαρού της Νάξου, σύμφωνα με έρευνα του γεωπόνου – ερευνητή Γιώργου Κωστελένου.

O κύριος κορμός του δέντρου «χάθηκε» με το πέρασμα του χρόνου, διαχωρίστηκε όμως σε πολλά παρακλάδια και πλέον η διάμετρος του κορμού της Γεροντοελιάς είναι 10,8 μέτρα και η περίμετρός του 29 μέτρα. Με δεδομένο ότι η ακτίνα του κορμού μεγαλώνει κατά ένα χιλιοστό κατ’ έτος, εκτιμάται ότι το δέντρο είναι ηλικίας περίπου 5000 έως 6000 ετών.

«Με βάση αυτό το δένδρο και τα αρχαιολογικά ευρήματα στον ελλαδικό χώρο διεκδικούμε την πατρότητα της εξημέρωσης της ελιάς» υποστηρίζει ο Γιώργος Κωστελένος. Σε κάθε περίπτωση, το ελαιόδεντρο αυτό της Νάξου «ανάγεται χρονικά στην αφετηρία της παγκόσμιας ελαιοκομίας, αποδεικνύοντας τη συνεχή καλλιέργεια εξημερωμένων ποικιλιών ελιάς στην Ελλάδα από τους προμινωικούς χρόνους μέχρι τις ημέρες μας και ενισχύοντας την άποψη ότι κοιτίδα εξημέρωσης της ελιάς είναι το Αιγαίο και φορέας διασποράς αυτής της εξέλιξης οι Έλληνες.» Τα ευρήματα από πυρήνες (κουκούτσια) ελιάς ταυτίστηκαν με αυτά που έχουν εντοπιστεί στην προμινωική Κρήτη και αποδεικνύουν ότι η θρουμπολιά Αιγαίου καλλιεργείται εδώ για χιλιάδες χρόνια.

Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από τον ιστότοπο: http://naxiotypia.gr

Η ξακουστή υπεραιωνόβια ελιά τ’ Αδησαρού βρίσκεται στους πρόποδες του βυζαντινού κάστρου του Απαλίρου. Παλιά εκεί υπήρχε μια ζωντανή πολιτεία με παλάτι, όμορφα σπίτια, εκκλησιές και πολλές πήγες. Η πηγή που βρίσκεται ακόμη και σήμερα χτισμένη στον τοίχο του αγροκτήματος όπου ζει η υπεραιωνόβια ελιά λέγεται «Βρύση τ’ Αδησαρού». Το νερό της, λιγοστό σήμερα, βγαίνει από τη γη και δροσίζει κάθε περαστικό, όπως και τα πανύψηλα πλατάνια που βρίσκονται εκεί. Επίσης κοντά στην πηγή και την ελιά υπάρχει ένα ξωκλήσι, που είναι και ο προστάτης τους εδώ και πέντε περίπου αιώνες, ο Άγιος Ισίδωρος, που γιορτάζει στις 14 Μαΐου. Σύμφωνα με την παράδοση η πηγή είχε πάρα πολύ νερό, που έκανε μεγάλο θόρυβο στο πέρασμά του. Οι κάτοικοι της περιοχής, επειδή φοβούνταν τους πειρατές, έβαλαν ένα μαλαματένιο ντριμόνι (μια μεγάλη στρογγυλή πέτρα με πολλές τρύπες) για να μειώνει τη ροή του νερού ώστε να μην ακούγεται. Ο δρόμος προς την «κατοικία» της ελιάς, της πηγής και του ξωκλησιού είναι ένα πλακόστρωτο καλντερίμι με απερίγραπτη ομορφιά που αξίζει μια επίσκεψη. Για να επισκεφτείς την «Βρύση τ’ Αδησαρού» ακολουθείς τον δρόμο για την Αγιασσό και σε μια διασταύρωση θα συναντήσεις μια ταμπέλα που γράφει το όνομά της.

Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από ένα παλιό βιβλίο του Δαμαριώνα

και από προσωπικές εμπειρίες ενός μαθητή που μένει στην περιοχή