ΚΡΙΤΗΡΙΟ 23805
Κείμενο 1
Το κείμενο του Κώστα Τσιρόπουλου έχει αντληθεί από το βιβλίο «Η μαρτυρία του ανθρώπου», εκδ. των Φίλων, Αθήνα: 1968.
[…] 1.Η Δημοκρατία είναι πολίτευμα πνευματικό, για τούτο δεν μπορεί αληθινά να ευδοκιμήσει παρά μονάχα σε λαούς που ζουν και αντικρίζουν τη ζωή πνευματικά. Αυτή η στάση δίνει στη δημοκρατία την ιδιότητα της αφθαρσίας και την αναγκαία δυναμικότητα, ώστε να υπερβαίνει τις εποχές και να προσαρμόζεται, χωρίς θυσίες, στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται κάθε τόσο μέσα στον κόσμο. Όταν η Δημοκρατία χάσει την ουσία της και δεν απομένει παρά μονάχα ως κέλυφος που από στιγμή σε στιγμή, δεν μπορεί, θα συντριβεί, όσο κι αν τη στηρίζουν τα κοινά συμφέροντα και οι ευγενικές φιλοδοξίες.
2.Είπαμε ότι η Δημοκρατία είναι πολίτευμα του διαλόγου. Διαλόγου, όμως, ανάμεσα σε ποιους; Ανάμεσα σε φίλους κι εχθρούς της, δηλαδή ανάμεσα σε δημοκράτες και μη δημοκράτες ή μονάχα ανάμεσα σε δημοκράτες; Ο δημοκρατικός διάλογος ανάμεσα σε δημοκράτες, διάλογος εξεταστικός, διάλογος θετικός και ειλικρινής, που φωτίζει τις συνειδήσεις για να επιδιώξουν την πραγματοποίηση του αρίστου. Είναι διάλογος μεταξύ αρχόντων και αρχομένων, αφού ούτε οι άρχοντες ούτε οι αρχόμενοι είναι δυνατόν να λείψουν ποτέ κι ας λέγεται πως στη δημοκρατία κυβερνά ο λαός. […]
3.Είναι όμως η Δημοκρατία και διάλογος ανάμεσα σε δημοκρατίες και μη. Ο διάλογος αυτός, μέσα σε μια πνευματικά υποστηριγμένη κοινωνία, γίνεται ένα κρίσιμο, αλλά γεμάτο ανθρώπινο φως αγώνισμα. Είναι διάλογος που πιστοποιεί εξαντλητικά την ελευθερία και που εκφράζει την αγωνία του ανθρώπου να ζήσει σωστά και αρμονικά με τους άλλους τη ζωή του, προσπαθώντας να τη βελτιώσει, να την ολοκληρώσει, να τη δικαιώσει.
4.Ο διάλογος αυτός εκφράζεται ηθικά με την ελευθερία του λόγου, του συνέρχεσθαι, με τη θρησκευτική ελευθερία. Εκφράζεται πολιτικά με τα πολλά πολιτικά κόμματα, τη συμπολίτευση και την αντιπολίτευση. Εκφράζεται κοινωνικά με την άρνηση της δημοκρατίας να θεσπίζει εξαιρέσεις και να προβαίνει σε παραχωρήσεις είτε προς πρόσωπα είτε προς τάξεις ολόκληρες της κοινωνίας, με την ελευθερία και το αδέσμευτο του Τύπου, με την προσφορά ίσων ευκαιριών για όλους τους πολίτες –αλλά και ίσων τιμωριών…
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
1. ΠΟΛΙΤ. πολίτευμα στο οποίο η εξουσία πηγάζει από τον λαό και ασκείται από αυτόν άμεσα ή έμμεσα (μέσω εκλεγμένων αντιπροσώπων):
|
Η ανακήρυξη/αποκατάσταση/εγκαθίδρυση/εδραίωση/κατάλυση/κρίση/οικοδόμηση/υπονόμευση της ~ας. Έλλειμμα ~ας. Αγωνιστές της ~ας. Πβ. λαϊκή κυριαρχία. |
2. (συνεκδ.) το κράτος που έχει δημοκρατικό πολίτευμα: Ελληνική/Κυπριακή ~. (ΙΣΤ.) Η Αθηναϊκή ~.|| Οι πρώην σοβιετικές ~ες.|| |
Ανεξάρτητες/αυτόνομες/δυτικές/φιλελεύθερες ~ες. |
3. η περίοδος κατά την οποία επικρατεί δημοκρατικό πολίτευμα σε μία χώρα και η οποία αρχίζει από την ψήφιση ή αναθεώρηση του Συντάγματος:
|
ΠΟΛΙΤ. πολίτευμα στο οποίο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται άμεσα από τον λαό ή έμμεσα από τους αντιπροσώπους του: |
Η ~ ~ διακρίνεται σε προεδρική και προεδρευόμενη. |
|| (το κράτος με το συγκεκριμένο πολίτευμα:) Η χώρα ανακηρύχθηκε ~ ~., άμεση δημοκρατία: |
ΔΙΑΛΟΓΟΣ |
1. συνομιλία μεταξύ δύο ή περισσοτέρων ατόμων· (ειδικότ., συνήθ. στον πληθ.) τα λόγια που ανταλλάσσουν μεταξύ τους οι ήρωες θεατρικού, κινηματογραφικού, λογοτεχνικού ή άλλου έργου:γραπτός/έντονος/ζωντανός/κωμικός/μαγνητοφωνημένος/μονότονος/πνευματώδης/προφορικός/σύντομος/τηλεοπτικός/τηλεφωνικός/φυσικός ~.|| Σατιρικός ~. Οι ~οι των πρωταγωνιστών/ενός σεναρίου. Μετάφραση-απόδοση των ~ων από τον … Μουσική επένδυση των ~ων μίας ταινίας. Πβ. στιχομυθία.|| Εσωτερικός ~.
Βλ. ενδιάθετος λόγος, μονόλογος.|| (μτφ.) ~ των πολιτισμών. Πβ. επικοινωνία. Βλ. προσέγγιση. |
2. (ειδικότ.) επίσημη συζήτηση, σειρά ενεργειών ή επαφών με σκοπό την επίλυση ενός προβλήματος, την εξέταση ενός θέματος, την επίτευξη συμφωνίας: ακαδημαϊκός/ανοιχτός/αποτελεσματικός/απροσχημάτιστος/γνήσιος/γόνιμος/δημιουργικός/δημοκρατικός/δημόσιος/διεθνής/δυναμικός/ειλικρινής/ενεργός/εποικοδομητικός/ευρύς/οικουμενικός/ουσιαστικός/τριμερής ~. ~ μεταξύ δύο χωρών (βλ. διπλωματία). |
|
3. ΠΛΗΡΟΦ.αλληλεπίδραση ενός προγράμματος με τον χρήστη μέσω γραφικού περιβάλλοντος ή της γραμμής εντολών:
~ ανθρώπου-μηχανής. Μοντελοποίηση/συστήματα/σχεδιασμός ~ων. Πβ. διαδραστικότητα. Βλ. διαλειτουργικότητα. |
4. φιλοσοφικό κυρ. έργο στο οποίο οι θέσεις του συγγραφέα αναπτύσσονται με τη μορφή φανταστικής συνομιλίας ανάμεσα σε διάφορα πρόσωπα: οι πλατωνικοί ~οι. Βλ. -λογος. |
● ΣΥΜΠΛ.: κοινωνικός διάλογος βλ. κοινωνικός, πλαίσιο/παράθυρο διαλόγου βλ. πλαίσιο |
● ΦΡ.: διάλογος (μεταξύ) κωφών/κουφών (μτφ.): που δεν καταλήγει σε συνεννόηση των συμμετεχόντων. |
Ερώτημα 2ο (μονάδες 10)
α. Στη δεύτερη παράγραφο του Κειμένου 1 διατυπώνονται δύο ερωτήματα. Να εξηγήσεις με συντομία την επικοινωνιακή τους αποτελεσματικότητα. (μονάδες 6)
Ερώτημα 3ο
Να βρεις στο Κείμενο 1 πέντε (5) λέξεις ή φράσεις με μεταφορική λειτουργία της γλώσσας (μονάδες 5) και να εξηγήσεις με συντομία το νόημά τους (μονάδες 5).
Mπορούμε να επεξεργαστούμε μαζί τ ο κείμενο ΕΔΩ