της Καλλιόπης Μουσκεφτάρα
Ρατσισμός: ένα άλυτο κοινωνικό πρόβλημα;
Σε αυτό το τεύχος του περιοδικού αποφάσισα να γράψω ένα άρθρο σχετικό με τον ρατσισμό.
Στη σημερινή εποχή ρατσισμός ονομάζεται το φαινόμενο της υποτίμησης και των διακρίσεων σε βάρος ατόμων ή κοινωνικών ομάδων διαφορετικού φύλου, φυλής, θρησκείας, πολιτισμού, το οποίο πηγάζει κυρίως από το αίσθημα της υπεροψίας και της ανωτερότητας. Εδώ και χρόνια, έχουν διαπιστωθεί πολυάριθμα περιστατικά ρατσισμού που οφείλονται σε ποικίλους παράγοντες. Όμως ποιες είναι οι αιτίες που οδηγούν τον σύγχρονο άνθρωπο στην εκδήλωση ρατσιστικής συμπεριφοράς και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το κοινωνικό αυτό πρόβλημα;
Τα κύρια αίτια του ρατσισμού σχετίζονται με τους κοινωνικούς φορείς, την οικογένεια, το σχολείο, την κοινωνία και τα Μ.Μ.Ε, αλλά και με το ίδιο το άτομο. Καταρχάς, η καλλιέργεια της ρατσιστικής συμπεριφοράς μέσα στην οικογένεια με τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις και η άκριτη αποδοχή τους από τα νεότερα μέλη της λόγω της ανάγκης της ταύτισης οδηγούν στην όξυνση και τη συνέχιση του φαινομένου αυτού. Έπειτα, η έλλειψη ανθρωπιστικής παιδείας στα σχολεία, όπου η μαθησιακή διαδικασία παραγκωνίζει τις ηθικές αξίες (δημοκρατία, ισότητα, ελευθερία), εμποδίζει τα νέα μέλη της κοινωνίας να αναπτύξουν πλήρως την προσωπικότητά τους και να διευρύνουν τους πνευματικούς τους ορίζοντες. Τέλος, η προώθηση της βίας και της ξενοφοβίας μέσα στην κοινωνία και από πλευράς των Μ.Μ.Ε εντείνει το αίσθημα της αποστροφής προς ορισμένες κοινωνικές ομάδες και συνεπάγεται την κλιμάκωση του ρατσιστικού φαινομένου.
Υπάρχουν αρκετοί τρόποι αντιμετώπισης του ρατσισμού, οι οποίοι διαφέρουν σε κάθε τομέα της ζωής του ατόμου. Πρώτον, όσον αφορά στην εκπαίδευση, η μαθησιακή διαδικασία πρέπει να γίνεται από άρτια καταρτισμένους εκπαιδευτικούς και να καλλιεργείται η ισότιμη μεταχείριση όλων των παιδιών. Επιπροσθέτως, η οικογένεια θα ήταν σωστό να προβάλλει τα σωστά αντιρατσιστικά πρότυπα συμπεριφοράς στα παιδιά και στα νεότερα μέλη της. Τέλος, τα Μ.Μ.Ε θα μπορούσαν να παρουσιάζουν ενημερωτικές εκπομπές, οι οποίες θα δίνουν στους πολίτες πληρέστερη και σαφέστερη εικόνα για το ίδιο το φαινόμενο, τις αιτίες που το προκαλούν και για τις αρνητικές επιπτώσεις του.
Συμπερασματικά, ο ρατσισμός είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο το οποίο στις μέρες μας εντείνεται όλο και περισσότερο. Ωστόσο, το άτομο μπορεί να καταβάλλει προσπάθειες και προσωπικά και στο πλαίσιο της κοινωνίας, προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα. Ας σημειωθεί ακόμη ότι ο περιορισμός του ρατσισμού από μία κοινωνία αποτελεί σημαντικό παράγοντα κοινωνικής ευημερίας και ανάπτυξης και θα βοηθήσει τον άνθρωπο να προσεγγίσει το πρότυπο της ιδανικής κοινωνίας.
