Ο Τζούλιους Ρόμπερτ Οπενχάιμερ (Julius Robert Oppenheimer, 22 Απριλίου 1904 – 18 Φεβρουαρίου 1967) ήταν Αμερικανός θεωρητικός φυσικός, γερμανικής καταγωγής, γνωστός κυρίως για τη δουλειά του στην κατασκευή της πρώτης ατομικής βόμβας γι” αυτό είναι γνωστός ως «ο πατέρας της ατομικής βόμβας».
Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη τον Απρίλιο του 1904 όπου και μεγάλωσε, από Εβραίους γονείς. Σπούδασε στα πανεπιστήμια του Χάρβαρντ και Κέμπριτζ. Έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. Ασχολήθηκε με την κβαντική φυσική των υποατομικών σωματιδίων και τις πυρηνικές αντιδράσεις. Εκτός από τη φυσική, τον γοήτευε η φιλοσοφία και η γαλλική φιλολογία, ενώ έμαθε λατινικά, αρχαία ελληνικά και σανσκριτικά.
Έγινε γνωστός για τον ρόλο του ως διευθυντής του Σχεδίου Μανχάτταν, την προσπάθεια της κατασκευής του πρώτου πυρηνικού όπλου, στο μυστικό εργαστήριο στο Λος Άλαμος στην πολιτεία του Νέου Μεξικού. Ως «πατέρας της ατομικής βόμβας», που είχε ισχύ 18.000 τόνων ΤΝΤ, υποστήριξε τη χρήση της, που κατέστρεψε τις ιαπωνικές πόλεις της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι στις 6 και 9 Αυγούστου 1945, στην τελική φάση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Άλλες εργασίες του είχαν σχέση με τη θεωρητική αστρονομία, την κβαντική θεωρία πεδίου και τη φασματοσκοπία. Απεβίωσε στις 18 φεβρουαρίου του 1967 με αιτία θανάτου καρκίνο του λάρυγγαΜετά τον πόλεμο έγινε επικεφαλής σύμβουλος στη νεοσύστατη Επιτροπή Ατομικής Ενεργείας των Ηνωμένων Πολιτειών και χρησιμοποίησε τη θέση του για να ασκήσει πιέσεις για τον διεθνή έλεγχο της πυρηνικής ενέργειας και την αποτροπή της διάδοσης των πυρηνικών όπλων και της κούρσας εξοπλισμών με τη Σοβιετική Ένωση. Η μεγάλη συμβολή του στον σχεδιασμό και την κατασκευή της πρώτης ατομικής βόμβας αλλά και στη δημιουργία μίας ισχυρής παράδοσης στη θεωρητική φυσική στις Η.Π.Α., με σημαντικό ρόλο και σε θέματα στρατιωτικών εξοπλισμών, δεν στάθηκαν ικανά να τον προστατεύσουν την μακαρθική περίοδο. Αφού προκάλεσε την οργή πολλών πολιτικών με τις ειλικρινείς απόψεις του κατά τη διάρκεια του δευτέρου «Ερυθρού Τρόμου», κρίθηκε «ακατάλληλος να υπηρετήσει τη χώρα», σύρθηκε σε δίκη -με πολύ μεγάλη δημοσιότητα- για τις φιλειρηνικές και δημοκρατικές του θέσεις[8] και η διαβάθμιση ασφαλείας του ανακλήθηκε το 1954 και ουσιαστικά έχασε την άμεση πολιτική επιρροή του. Συνέχισε να παραδίδει μαθήματα, να γράφει και να εργάζεται στη φυσική. Μία δεκαετία αργότερα, αποκαταστάθηκε όταν ο πρόεδρος Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι του απένειμε (και ο Λίντον Τζόνσον του παρέδωσε) το βραβείο «Ενρίκο Φέρμι» ως χειρονομία της πολιτικής αποκατάστασης.
Ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ πέθανε το 1967. Ο θάνατός του αποτέλεσε μεγάλη απώλεια για τον επιστημονικό χώρο.
Νίκος Σ.
