Ο Ζωγράφος

Ο Τριαντάφυλλος Ηλιάδης γεννήθηκε το 1950 στον Πετεινό Ξάνθης, από γονείς αγρότες και με σοβαρή αναπηρία στο πόδι και στα χέρια. Άρχισε από πολύ μικρή ηλικία να ζωγραφίζει με το στόμα, μια και η φύση του έχει στερήσει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί τα χέρια του. Από την ενασχόλησή μ’ αυτή του αντλεί αισιοδοξία και χαρά για τη ζωή, που τις ενισχύει το γεγονός ότι τα έργα του γίνονται συχνά αντικείμενο θαυμασμού εκ μέρους του κοινού.

Το 1967, και ενώ συνεχώς ασχολείται με τη ζωγραφική από το 1960, έρχεται σε απευθείας επαφή με τη Διεθνή Ένωση Αναπήρων Καλλιτεχνών, που εδρεύει στο Λιχτενστάιν. Το 1970 γίνεται μέλος της Ένωσης και από τότε ζωγραφίζει γι” αυτή. Η Ένωση αυτή, γνωστή με τα αρχικά V.D.M.F.K., διοργανώνει εκθέσεις με έργα καλλιτεχνών που ζωγραφίζουν με το στόμα ή τα πόδια και τυπώνοντάς τα σε κάρτες και ημερολόγια εξασφαλίζει στα ανάπηρα μέλη της μιαν αξιοπρεπή διαβίωση.

Ο Τριαντάφυλλος Ηλιάδης έχει κάνει πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στο εξωτερικό και διακρίνεται για το έργο του. Το Δεκέμβριο του 1994 έγινε δεκτός από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Στις 15.05.1996 το Γυμνάσιο και ο Δήμος Θέρμης, στα πλαίσια της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, οργανώνει τιμητική εκδήλωση για τον Τριαντάφυλλο Ηλιάδη όπου παρουσιάστηκε το έργο του για 4 ημέρες . Ο καλλιτέχνης συμμετείχε ακόμα και σε μια ομαδική έκθεση στη Βιέννη, που έγινε με αφορμή ενός συνεδρίου τον Απρίλιο του 1997 για τα 40 χρόνια της V.D.M.F.K. και φέτος (2007) τον Απρίλιο θα συμμετάσχει σε άλλη μια ομαδική έκθεση και πάλι στην Βιέννη για τα 50 χρόνια της Ενώσεως.

Τον Αύγουστο του ιδίου έτους (1997), καλεσμένος από τον Δήμαρχο Ξάνθης Φ. Αμοιρίδη, πραγματοποίησε μιαν ατομική έκθεση, την οποία εγκαινίασε η Γενική Γραμματέας του Υπουργείου Μακεδονίας – Θράκης κ. Χ. Μανωλιά. Την έκθεση την επισκέφτηκαν πάνω από 20.000 κόσμος, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Δήμου Ξάνθης.

Στις 17 Σεπτεμβρίου πραγματοποίησε άλλη μιαν ατομική έκθεση υπό την αιγίδα του Οργανισμού Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, Θεσσαλονίκη 1997, την οποία επισκέφτηκαν πλήθος κόσμου, βουλευτές Έλληνες και ξένοι και ο πρόεδρος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Τουρκίας Akin Berdal. Στις 30 Σεπτεμβρίου την επισκέφτηκε και ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος.

Στις 4.11.1998 έλαβε μέρος σε πανελλήνια ομαδική έκθεση στην Αθήνα κι εκεί η δουλειά του τιμήθηκε με πολύ κολακευτικά σχόλια από τον τύπο και τα μέσα ενημέρωσης. Στις 29.12.1998 ο κ. Ηλιάδης βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών.

Εδώ είναι κάποια από τα έργα του σχετικά με επαγγέλματα

Ο Γανωτής

Τα παλιά μπακιρένια οικιακά σκεύη (ταψιά, καζάνια, κουτάλια, πιρούνια κλπ.), με τον καιρό οξειδώνονταν και έπρεπε να γανωθούν, να περαστεί δηλαδή η επιφάνειά τους με ειδικό μέταλλο (καλάι – κασσίτερος). Έτσι προστατεύονταν από τα δηλητηριώδη οξείδια του χαλκού. Η διαδικασία αυτή γίνονταν από ειδικούς τεχνίτες, συνήθως γυρολόγους, τους γανωτήδες. Είχαν μαζί τους τα απαραίτητα εργαλεία και έκαναν τη δουλειά τους επί τόπου, ενώ παλιότερα η πληρωμή τους ήταν σε είδος (αυγά, καλαμπόκι, σιτάρι).

Ο Καλαθάς

Υπήρχαν τριών ειδών καλάθια, που διέφεραν στο μέγεθος, στο σχήμα και στο υλικό κατασκευής τους. Το απλό καλάθι, το κοφίνι και το πανέρι. Η κατασκευή τους γινόταν από τεχνίτες, τους καλαθάδες . Η κατάλληλη εποχή για την κατασκευή τους ήταν η άνοιξη ή το φθινόπωρο. Οι καλαθάδες έκοβαν από τα ποτάμια ευλύγιστα κλαδιά από ιτιά ή λυγαριά, με φλούδα ή χωρίς φλούδα. Εκτός από τις λυγαριές και τα καλάμια χρησιμοποιούσαν και άλλα υλικά από φυτά, όπως τα βούρλα, τα σχοίνα, τα σφεντάμια, τις βέργες από φουντουκιές, που τις έκοβαν πάντα την άνοιξη γιατί τότε ήταν πιο μαλακιές και ευλύγιστες. Υπήρχαν και καλάθια πολυτελείας που ήταν φτιαγμένα με σκισμένα ξύλα από διάφορα δέντρα. Τα καλάθια αυτά τα έφτιαχναν για λόγους διακοσμητικούς και για να γίνουν πιο όμορφα τα έβαφαν.

Ο Πεταλωτής

Αλμπάνηδες ή καλιγωτές ή πεταλωτές, ονομάζονταν οι τεχνίτες που αναλάμβαναν την τοποθέτηση πετάλων στις οπλές των υποζυγίων (αλόγων, γαϊδουριών, μουλαριών, βοδιών), που χρησιμοποιούνταν σε αγροτικές ή/και άλλες εργασίες. Σκοπός του καλιγώματος είναι η προφύλαξη του πέλματος των υποζυγίων και η διατήρηση της ευστάθειάς τους. Η διαδικασία διαρκούσε περίπου 15 – 25 λεπτά (και για τα τέσσερα πέταλα) και επαναλαμβανόταν σε τακτά χρονικά διαστήματα, ανάλογα με τη συχνότητα και το είδος των υπηρεσιών που πρόσφερε, αλλά και το έδαφος όπου βάδιζε συνήθως κάθε ζώο. Πάντως το φθινόπωρο, λόγω των εποχιακών γεωργικών δραστηριοτήτων υπήρχε αύξηση της ζήτησης για πεταλωτές.

Ο Καστανάς

Ο Καστανάς ήταν εποχιακό επάγγελμα. Ξεκινούσε τη δουλειά του στις αρχές του Φθινοπώρου και δούλευε μέχρι το τέλος του Χειμώνα. Είναι από τα λίγα παραδοσιακά επαγγέλματα που δεν τα εξαφάνισε ο χρόνος και η «εξέλιξη». Μόλις έπιαναν τα πρωτοβρόχια ο Καστανάς ετοίμαζε τη Φουφού, προμηθεύονταν τα κάστανα κι έπιανε τη γωνιά κάποιου πολυσύχναστου δρόμου. Η Φουφού (φορητό μαγκάλι) ήταν τσίγκινη και στρογγυλή, χωρισμένη συνήθως σε τρία μέρη, όπου τοποθετούσε κατά μέγεθος τα κάστανα. Κάθε μέγεθος και διαφορετική τιμή. Μέχρι να πυρώσει η φωτιά, χαράκωνε μ’ ένα μαχαίρι τα κάστανα και ύστερα τα ΄ριχνε στη Φουφού να ψηθούν.Τα κάστανα ήταν συνήθως βολιώτικα ή απ΄ το Χορτιάτη. Καθισμένος σ΄ ένα χαμηλό σκαμνάκι ο Καστανάς περίμενε την πελατεία του σκαλίζοντας τη φωτιά. Μόλις άρχιζαν να σκάζουν τα κάστανα, έπιανε τη μασιά και τα γύριζε απ’ την άλλη μεριά. Αφού ψήνονταν τα απομάκρυνε από τη Φουφού. Έπιανε τότε την τσιμπίδα ο Καστανάς και γέμιζε το χωνάκι που είχε φτιάξει από παλιές εφημερίδες.

Ο Παπάς

Παπάς είναι ο ιερέας της χριστιανικής θρησκείας, ο κληρικός. O λειτουργός μιας θρησκείας, ο επιφορτισμένος με τα καθήκοντα τέλεσης των θρησκευτικών τελετών, της φροντίδας για τους ναούς και της πνευματικής καθοδήγησης των πιστών , αυτός που κατέχει στις χριστιανικές εκκλησίες το δεύτερο βαθμό της ιεροσύνης .

Βελόνιασμα (Αρμάθιασμα) καπνόφυλλων

Τα φύλλα του καπνού, τα συγκέντρωναν στο σπίτι μέσα στα κοφίνια, μαζευόταν όλοι μαζί, και τα περνούσαν σε μεγάλες βελόνες δηλαδή γινόταν το «βελόνιασμα» ή «πέρασμα». Έπειτα αφού συγκεντρωνόταν ορισμένος αριθμός βελονιών, τις «άδειαζαν» δηλαδή τις έβαζαν στα «σαρίκια» (μακριά ξύλα με σπάγκο που χωρούσαν πολλές βελόνες καπνού) και αυτά, τα «σαρίκια» τα έβαζαν στις «λιάστρες» για να ξεραθούν. Η λιάστρα ήταν ένα είδος σκάρας την οποία την έβλεπε ο ήλιος και πάνω της έβαζαν τα «σαρίκια». Στη συνέχεια όταν ξεραινόταν τα φύλλα καπνού στα σαρίκια, πάνω στις λιάστρες ερχόταν η ώρα να δημιουργηθούν τα «σαντάλια». Έξι σαρίκια μαζί, τα έβγαζαν τα ξύλα, και τα ένωναν σε ένα τσιγκέλι σαν τσαμπί και τα τοποθετούσαν στο κουί για να μαλακώσουν.

Ο Ψαράς

Ψαράς είναι αυτός που έχει ως επάγγελμα το ψάρεμα , την αλιεία καθώς και αυτός που ψαρεύει για την ευχαρίστησή του . Οι περισσότεροι ψαράδες πουλάνε τα ψάρια τους , καθώς και άλλα θαλασσινά . Τους αρέσει η θάλασσα και η γαλήνη που αυτή δημιουργεί.

Ο Τσαγκάρης

Σήμερα όταν λέμε τσαγκάρης εννοούμε τον τεχνίτη που επιδιορθώνει τα χαλασμένα μας παπούτσια. Πολλοί τσαγκάρηδες γύριζαν τις γειτονιές και μάζευαν παπούτσια για επιδιόρθωση. Δηλαδή ήσαν μπαλωματήδες.

Πριν χρόνια ο τσαγκάρης έφτιαχνε τα παπούτσια ο ίδιος απ’ την αρχή.

Το τσαγκαράδικο, ο χώρος όπου ήταν στημένος ο πάγκος του με όλα τα σύνεργα, ήταν ανοιχτό απ’ το πρωί μέχρι αργά το βράδυ. Στον πάγκο βρίσκονταν, βελόνες, σακοράφες, σουβλιά, σφυράκια, λίμες, τανάλιες καλαπόδια, που έβαζε μέσα στο παπούτσι. Δεν υπήρχαν τότε κόλες και μηχανές. Εκεί, σκυμμένος πάνω από τον πάγκο του, δούλευε ώρες ατελείωτες φορώντας πάντα τη χαρακτηριστική δερμάτινη ποδιά του. Εκεί δεχόταν και τις παραγγελίες των πελατών του.