Οδηγία  του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουλίου 2006, για την εφαρμογή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης.

Η ισότητα των δύο φύλων αποτελεί θεμελιώδη αρχή του ευρωπαϊκού δικαίου που βρίσκει εφαρμογή σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, μέρος της οποίας είναι ο κόσμος της εργασίας.

Ισότητα στην απασχόληση και τις συνθήκες εργασίας

Η παρούσα οδηγία απαγορεύει τις άμεσες ή έμμεσες διακρίσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών όσον αφορά:

• την πρόσληψη, την πρόσβαση στην απασχόληση ή σε ελεύθερο επάγγελμα·
• την απόλυση·
• την επαγγελματική κατάρτιση και εξέλιξη·
• την υπαγωγή σε οργανώσεις εργαζομένων ή εργοδοτών.

Επιπλέον, η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) (άρθρο 157) απαγορεύει τη διακριτική μεταχείριση λόγω φύλου σε θέματα αμοιβής για όμοια εργασία ή για εργασία της αυτής αξίας. Η αρχή αυτή ισχύει επίσης στα συστήματα επαγγελματικής κατάταξης που χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό των αμοιβών.

Παρά ταύτα, μπορεί να δικαιολογηθεί διαφορετική μεταχείριση των φύλων λόγω της φύσεως συγκεκριμένων επαγγελματικών δραστηριοτήτων, εφόσον τα μέτρα που λήφθηκαν είναι νόμιμα και αναλογικά.

Τα κράτη μέλη ενθαρρύνουν τους εργοδότες και τους επαγγελματίες εκπαιδευτές να καταπολεμούν τις διακρίσεις λόγω φύλου, ιδίως την παρενόχληση και τη σεξουαλική παρενόχληση *.

Ισότητα στον τομέα της κοινωνικής προστασίας

Η μεταχείριση ανδρών και γυναικών είναι ίση στο πλαίσιο των επαγγελματικών συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, ιδίως όσον αφορά:

• το πεδίο εφαρμογής και τους όρους υπαγωγής στα συστήματα αυτά·
• τις εισφορές·
• τον υπολογισμό των παροχών, συμπεριλαμβανομένων των προσαυξήσεων, των προϋποθέσων διάρκειας και διατήρησης του δικαιώματος παροχών.

Η εν λόγω αρχή ισχύει για το σύνολο του ενεργού πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων:

• των αυτοαπασχολουμένων. Ωστόσο, στην εν λόγω κατηγορία, τα κράτη μέλη δύνανται να εφαρμόζουν προβλέψεις διαφορετικής μεταχείρισης ιδίως όσον αφορά την ηλικία σύνταξης·
• των εργαζομένων η δραστηριότητα των οποίων διακόπτεται λόγω ασθένειας, μητρότητας, ατυχήματος ή μη ηθελημένης ανεργίας·
• των προσώπων που αναζητούν εργασία, των συνταξιούχων ή αναπήρων εργαζομένων, καθώς και όσων έλκουν δικαιώματα εξ αυτών.

Γονική άδεια

Κατά την εκπνοή της άδειας μητρότητας, πατρότητας και/ή υιοθεσίας, οι εργαζόμενοι δικαιούνται:

• να επιστρέψουν στην ίδια ή σε ισοδύναμη θέση απασχόλησης, με συνθήκες όχι λιγότερο ευνοϊκές για αυτούς·
• να επωφελούνται από τις βελτιώσεις των συνθηκών εργασίας τις οποίες θα δικαιούντο κατά τη διάρκεια της απουσίας τους.

Προάσπιση των δικαιωμάτων

Τα κράτη μέλη οφείλουν να θεσπίσουν ένδικα βοηθήματα για τους εργαζομένους που ζημιώθηκαν από διακρίσεις, όπως διαδικασίες συνδιαλλαγής και δικαστικές διαδικασίες. Λαμβάνουν επίσης τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους κατά οποιασδήποτε δυσμενούς μεταχείρισης που θα συνιστούσε αντίδραση του εργοδότη σε καταγγελία εντός της επιχείρησης ή σε κίνηση δικαστικής διαδικασίας.

Τέλος, θεσπίζουν συστήματα κυρώσεων, δυνατότητες αποζημίωσης ή αντιστάθμισης κατά τρόπο ανάλογο προς την υποσθείσα ζημία.

Σε περίπτωση προσφυγής στη δικαιοσύνη, το βάρος της απόδειξης φέρει ο εναγόμενος για διακρίσεις, στον οποίο επιβάλλεται να αποδείξει ότι δεν υπήρξε παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης.

Προώθηση της ίσης μεταχείρισης

Τα κράτη μέλη ορίζουν τους φορείς που έχουν ως ρόλο την προώθηση, την ανάλυση και την εποπτεία της αρχής της ίσης μεταχείρισης, καθώς και τη διασφάλιση τήρησης της κοινοτικής νομοθεσίας και την παροχή υποστήριξης στα θύματα διακρίσεων.

Επιπροσθέτως, οι επιχειρήσεις οφείλουν να προωθούν την αρχή της ισότητας των φύλων και να ενισχύουν το ρόλο των κοινωνικών εταίρων και των μη κυβερνητικών οργανώσεων.