Βιβλοεθισμός

«Τα χοιροσφάγια» (έθιμο των Χριστουγέννων)

Την παραμονή των Χριστουγέννων, κάθε οικογένεια του χωριού αναβίωνε το πατροπαράδοτο έθιμο της σφαγής του χοίρου. Υπεύθυνοι για τη σφαγή του γουρουνιού ήταν οι άντρες του σπιτιού, οι οποίοι φρόντιζαν να το εκτρέφουν από την αρχή του καλοκαιριού για το σκοπό αυτό.

Οι χωριανοί συγκεντρώνονταν παρέες-παρέες σε ένα σπίτι από νωρίς το πρωί και άρχιζαν τις προετοιμασίες. Όταν η όλη διαδικασία τελείωνε, κρέμαγαν τους χοίρους στην αποθήκη του σπιτιού και τους άφηναν εκεί μέχρι την επομένη των Χριστουγέννων. Στη συνέχεια, όλοι μαζί συγκεντρώνονταν σε ένα σπίτι για το καθιερωμένο φαγοπότι, με  παραδοσιακή φασολάδα και τα άλλα νηστίσιμα εδέσματα που είχαν ετοιμάσει από νωρίς οι νοικοκυρές.

Την επομένη των Χριστουγέννων, όλη η παρέα συγκεντρωνόταν πάλι στο ίδιο σπίτι και άρχιζαν τη διαδικασία του τεμαχισμού του χοιρινού. Στη συνέχεια, άναβαν τις ψησταριές και ξεκινούσαν το φαγοπότι και το γλέντι, που κρατούσε μέχρι αργά το βράδυ.

Το χοιρινό κρέας αποτελούσε το κύριο γεύμα του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού, όπως άλλωστε εξακολουθεί και σήμερα. Με αυτό έφτιαχναν, με παραδοσιακό τρόπο, λουκάνικα τα οποία κρεμούσαν, περιμένοντας να στεγνώσουν, στην καπνοδόχο του «μαγεριού» ή σε κάποιο άλλο ειδικό μέρος, ενώ το λίπος του χοίρου το αποθήκευαν σε πήλινα κιούπια και το χρησιμοποιούσαν στη μαγειρική. Επίσης, έφτιαχναν γλινερό (βραστό χοιρινό κρέας σε κομμάτια διατηρημένο σε γλίνα μέσα σε κιούπι). Οι κάτοικοι του χωριού, πιστοί πάντα στις παραδόσεις του τόπου τους και επιθυμώντας να διαφυλάξουν τα πατροπαράδοτα έθιμα ζωντανά στη μνήμη των νεότερων, ξαναζωντανεύουν κάθε χρόνο με τελετουργικό τρόπο το πατρογονικό έθιμο της σφαγής του χοίρου.

Παραμονή Πρωτοχρονιάς

Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, οι νοικοκυρές αναλαμβάνουν την καθαριότητα του σπιτιού και ετοιμάζουν την παραδοσιακή βασιλόπιτα. Αργά το βράδυ, όλοι οι νέοι συγκεντρώνονται στην κεντρική πλατεία του χωριού και από εκεί ξεκινούν την περιοδεία τους, τραγουδώντας τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα του Αγίου Βασιλείου με τη συνοδεία των παραδοσιακών τοπικών οργάνων, της τσαμπούνας και του τουμπακιού. Οι «καλαντιστάδες», όπως τους αποκαλούν, με αφετηρία το σπίτι του παπά, γυρίζουν πόρτα-πόρτα όλα τα σπίτια του χωριού και τραγουδούν τον «Άη-Βασίλη». Οι φιλόξενοι χωριανοί τους υποδέχονται με χαρά, προσκαλώντας τους στα σπίτια τους, τους κερνάνε ρακί και πριν την αποχώρησή τους, ρίχνουν χρήματα μέσα στο ειδικό αυτοσχέδιο κουτί.

Ανήμερα της Πρωτοχρονιάς, οι «καλαντιστάδες», με τα χρήματα που έχουν συγκεντρώσει από το βράδυ, οργανώνουν τρικούβερτο γλέντι στην πλατεία του χωριού, στο οποίο συμμετέχουν όλοι οι κάτοικοι. Οι νοικοκυρές φέρνουν μεζέδες, που έχουν ετοιμάσει νωρίτερα για το σκοπό αυτό, κρασί και ρακί. Το ίδιο κάνουν και οι ιδιοκτήτες των γύρω καφενείων. Το γλέντι και ο χορός συνεχίζεται μέχρι αργά το απόγευμα.

Ο νεοσύστατος Πολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος Νέων Τριπόδων, πιστός στο καθήκον του για τη διάσωση, διατήρηση και διαφύλαξη των παραδοσιακών εθίμων και παραδόσεων του χωριού, κινητοποιείται κάθε χρόνο για να οργανώσει και να εκτελέσει την αναβίωση του πολιτιστικού δρώμενου των καλάντων του Άη-Βασίλη. Το έθιμο αναβιώνει με επιτυχία κάθε χρόνο, όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι η συμμετοχή των νέων του χωριού αυξάνεται χρόνο με το χρόνο.

Των Φώτων

Τα παλιά χρόνια, παραμονή των Θεοφανείων, μετά τη Θεία Λειτουργία στην “Τριποδιώτισσα’, έπαιρνε ο παπάς Γιαννακάκης ο Σφυρόερας το μικρό ασημένιο Σταυρό, κομμάτι βασιλικού και ένα από τα “παπαδοπαίδια’, ένα λαδοφάναρο αναμμένο με το φυτίλι από βαμβάκι, το μπακιρένιο σιχλάκι με νερό, ένα άδειο δισάκι μπλεχτό από μαλλί γίδας στον ώμο κι ένα καλάθι από καλάμια. Άρχιζαν τον αγιασμό από τον Μπλουμά, σπίτι – σπίτι, ραντίζοντας παντού. Η νοικοκυρά του σπιτιού ή θα άδειαζε ένα σκουτέλι κριθάρι στο δισάκι ή, αν δεν είχε κάτι να τους φιλέψει, θα τους έδινε λεφτά, δυο-τρεις δραχμές ή θα έβαζε στο καλάθι δυο – τρία αυγά.

Οι μαθητές του Β2

Κάβουρας Φώτης

Μανδηλαρά Ειρήνη

 Πετρόκολλος Παναγιώτης              

 Σκουλάτος   Νίκος

 Σοφικίτης Αντώνης