Ο επαγγελματικός προσανατολισμός σε μία έρευνα με εφήβους.

Ομαδική εργασία των μαθητών του Τμήματος Β3 του ΠΠΓΗ

Εισαγωγή

Με αφορμή την οικονομική κατάσταση της χώρας και του αβέβαιου μέλλοντος των νέων στη σημερινή εποχή, μία ομάδα μαθητών από το Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Ηρακλείου Κρήτης ανέλαβε τη διεξαγωγή έρευνας βάσει ερωτηματολογίου με θέμα τον «επαγγελματικό προσανατολισμό».

Το έναυσμα δόθηκε από την 5η Ενότητα του βιβλίου της Νεοελληνικής Γλώσσας η οποία αναφέρεται στις έννοιες της εργασίας και του επαγγέλματος. Την ενότητα αυτή επιλέξαμε μετά από ψηφοφορία στην οποία συμμετείχαν όλοι μαθητές του τμήματός μας (Β3) διότι εκτιμούμε ότι το επάγγελμα που θα ακολουθήσει ο κάθε μαθητής ή μαθήτρια είναι μία πολύ σημαντική απόφαση που θα καθορίσει ένα μεγάλο μέρος της ζωής του.

Υλικό και Μέθοδος

Για την έρευνά μας επιλέξαμε τη μέθοδο της διανομής ερωτηματολογίων σε δείγμα μαθητών του Πρότυπου Πειραματικού Γυμνασίου Ηρακλείου Κρήτης. Στην έρευνα συμμετείχαν εβδομήντα έξι (76) μαθητές από την Α, Β και Γ γυμνασίου[1], εκ των οποίων σαράντα (40) αγόρια και τριάντα πέντε (35) κορίτσια[2], ηλικίας 12-15 ετών, ελληνικής  στη συντριπτική τους πλειοψηφία καταγωγής[3].

Το ερωτηματολόγιο δημιουργήθηκε συνεργατικά από το σύνολο των μαθητών του τμήματός μας. Στην αρχή της διαδικασίας κάθε μαθητής και μαθήτρια πρότεινε ερωτήσεις που θεωρούσε ότι θα έπρεπε να συμπεριληφθούν. Όλες οι προτεινόμενες ερωτήσεις καταγράφηκαν, συζητήθηκαν, ομαδοποιήθηκαν και  τελικά οι μαθητές επέλεξαν αυτές που θεώρησαν καταλληλότερες. Το τελικό ερωτηματολόγιο ήταν σύντομο (περιελάμβανε 7 ερωτήσεις) διότι θέλαμε να μπορεί να συμπληρώνεται άμεσα και εύκολα από τους μαθητές. Τα ερωτηματολόγια ήταν ανώνυμα, η συμπλήρωσή τους προαιρετική και οι απαντήσεις που δόθηκαν εμπιστευτικές, όπως επιβάλλουν οι βασικές αρχές της έρευνας.

Αφού ολοκληρώσαμε τη σύνθεση του ερωτηματολογίου χωριστήκαμε σε ομάδες των δύο ατόμων προκειμένου να μοιράσουμε ερωτηματολόγια σε όλα τα τμήματα του σχολείου. Πριν δοθούν τα ερωτηματολόγια στους συμμετέχοντες, εξηγήσαμε στους συμμαθητές μας το θέμα και το σκοπό της έρευνας. Μετά τη συμπλήρωση και τη συλλογή των ερωτηματολογίων, τα επεξεργαστήκαμε στην ολομέλεια της τάξης και συζητήσαμε τα αποτελέσματα ώστε να εξάγουμε τα συμπεράσματα της έρευνάς μας.

Αποτελέσματα

Στην πρώτη ερώτηση πενήντα έξι (56) μαθητές απάντησαν ότι θεωρούν ως κατάλληλη ηλικία για να αποφασίσει κανείς το επάγγελμα που θα ακολουθήσει, την ηλικία των 16 – 18 ετών. Έντεκα μαθητές, επίσης, απάντησαν ότι η κατάλληλη ηλικία είναι αυτή των 13 – 15 ετών.

Ποια ηλικία πιστεύετε ότι είναι κατάλληλη για να αποφασίσει κάποιος το επάγγελμα που θα ακολουθήσει;

Στη δεύτερη ερώτηση οι συμμετέχοντες ερωτήθηκαν αν έχουν ήδη αποφασίσει ποιο επάγγελμα θα ακολουθήσουν. Σαράντα (40) μαθητές απάντησαν θετικά, είκοσι τέσσερις (24) αρνητικά, ενώ οι υπόλοιποι δεν ήταν σίγουροι.

Έχετε αποφασίσει ποιο επάγγελμα θα ακολουθήσετε;

Στην επόμενη ερώτηση οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να δηλώσουν το επάγγελμα που επιθυμούν να ακολουθήσουν. Οι περισσότεροι (36 μαθητές) απάντησαν ότι θα ήθελαν να ακολουθήσουν την επιστήμη, 9 μαθητές τις επιχειρήσεις, από 6 μαθητές σημειώνουν τον αθλητισμό και τις τέχνες ως επαγγελματική επιλογή, ενώ οι υπόλοιπες επιλογές δεν συγκεντρώνουν τις προτιμήσεις πολλών μαθητών.

Τι είδους επάγγελμα προτιμάτε να ακολουθήσετε;

Στην τέταρτη ερώτηση ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να επιλέξουν από μία λίστα τους παράγοντες εκείνους με βάση τους οποίους θα αποφασίσουν το επάγγελμά τους. Έτσι, τριάντα εννέα (39) συμμετέχοντες δήλωσαν την προσωπική ικανοποίηση ως τον βασικό παράγοντα επιλογής επαγγέλματος. Ακολουθούν οι οικονομικές απολαβές από δώδεκα (12) συμμετέχοντες και οι προοπτικές του επαγγέλματος από δέκα (10).

Ποιος είναι ο σημαντικότερος παράγοντας με βάση τον οποίο θα αποφασίσετε το επάγγελμα σας;

Ακολουθεί μία ερώτηση για τις μεταπτυχιακές σπουδές. Πενήντα τρεις (53) από τους συμμετέχοντες απάντησαν ότι σκέφτονται να ακολουθήσουν μεταπτυχιακές σπουδές, ενώ δεκαέξι (16) δεν είναι σίγουροι. Μόνο επτά μαθητές απάντησαν αρνητικά. Αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι στη θετική απάντηση παρατηρήσαμε μία μικρή υπεροχή των αγοριών. Έτσι, από αυτούς που απάντησαν θετικά, είκοσι οχτώ (28) είναι αγόρια, ενώ είκοσι τέσσερα (24) είναι κορίτσια[4].

Σκέφτεσαι να κάνεις μεταπτυχιακό;

Τέλος, ρωτήσαμε τους συμμαθητές μας αν θα ήθελαν να βρουν δουλειά στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό μετά τις σπουδές τους. Οι απαντήσεις σχεδόν μοιράζονται ανάμεσα στις δύο επιλογές. Έτσι, τριάντα ένας (31) μαθητές απαντούν ότι θα ήθελαν να μείνουν στην Ελλάδα για εργασία μετά τις σπουδές τους, ενώ είκοσι επτά (27) μαθητές απαντούν ότι θα πρέπει να αναζητήσουν εργασία στο εξωτερικό. 

Μετά τις σπουδές σας θα θέλατε να βρείτε δουλειά στην Ελλάδα ή θα πρέπει να πάτε στο εξωτερικό;

Στην τελευταία ερώτηση[5] εκτιμούμε ότι οι αρκετοί συμμετέχοντες είτε δεν κατανόησαν τη σημασία της, είτε βρήκαν την ευκαιρία να αστειευτούν δίνοντας απαντήσεις που δεν μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε[6]. Συνεπώς, αποφασίσαμε να μην συμπεριλάβουμε τις απαντήσεις της ερώτησης αυτής στη συζήτησή μας.

Συμπεράσματα

Τα αποτελέσματα της έρευνας μάς οδηγούν στο συμπέρασμα πως οι περισσότεροι μαθητές ηλικίας 12-15 ετών έχουν ήδη αποφασίσει ποιο επάγγελμα θα ακολουθήσουν, αν και στις απαντήσεις τους δηλώνουν ως κατάλληλη ηλικία για μια τέτοια απόφαση την ηλικία των 16 έως 18 ετών. Φαίνεται ότι οι έφηβοι στο σχολείο μας ενδιαφέρονται περισσότερο για τα επαγγέλματα του επιστημονικού τομέα και κριτήριο για την επιλογή του επαγγέλματός τους είναι κυρίως η προσωπική ικανοποίηση που θα τους προσφέρει η δουλειά τους και δευτερευόντως οι χρηματικές απολαβές. Μπορούμε να θεωρήσουμε αξιοθαύμαστο το γεγονός ότι οι συμμετέχοντες στην έρευνά μας, αν και είναι σε νεαρή ηλικία, έχουν ήδη αποφασίσει ότι όχι μόνο θα σπουδάσουν αλλά θα ακολουθήσουν και μεταπτυχιακές σπουδές. Γενικότερα, οι συμμαθητές μας φαίνεται ότι έχουν αρκετά σαφείς ιδέες για το μέλλον τους.  Εκτιμούμε ότι η  αποφασιστικότητα αυτή πιθανόν να τους βοηθήσει αργότερα.

Εντυπωσιαστήκαμε επίσης, από το γεγονός ότι οι απαντήσεις που δόθηκαν τόσο από τα αγόρια όσο και από τα κορίτσια ταυτίζονταν, ενώ ταυτόχρονα μας προβλημάτισε η απάντηση που έδωσαν πολλοί συμμαθητές μας πως θα ήθελαν να βρουν δουλειά στο εξωτερικό και όχι στην Ελλάδα. Προβληματιστήκαμε έντονα από αυτήν την απάντηση και απογοητευτήκαμε, γιατί φαίνεται ότι η Ελλάδα για πολλούς νέους δεν προσφέρει τις κατάλληλες προοπτικές για άμεση επαγγελματική αποκατάσταση.

Παράρτημα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

1) ΘΕΜΑ ΕΡΕΥΝΑΣ: ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΑΠΑΝΤΑΝΕ ΠΡΕΠΕΙ:

                i.            Να ξέρουν το θέμα και τον σκοπό της έρευνας

              ii.            Σε ποιους απευθύνεται

            iii.            Πώς θα τα χρησιμοποιήσω τα ερωτηματολόγια και τα αποτελέσματα της έρευνας

             iv.            Το ερωτηματολόγιο είναι προαιρετικό

               v.            Το ερωτηματολόγιο είναι εμπιστευτικό

2) ΦΥΛΟ:

3)ΗΛΙΚΙΑ:

4) ΕΘΝΙΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ:

5)ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ: AΝΩΝΥΜΟ

ΕΡΩΤΗΣΗ 1 :

ΠΟΙΑ ΗΛΙΚΙΑ ΠΙΣΤΕΥΕΤΕ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΠΟΥ ΘΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΙ;

1) 10-12                2) 13-15          3) 16-18              4)19-24

ΕΡΩΤΗΣΗ 2 :

ΕΧΕΤΕ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕΙ ΠΟΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΘΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΤΕ;

1 ΝΑΙ                      2 ΟΧΙ           3) ΔΕΝ ΞΕΡΩ/ΔΕΝ ΑΠΑΝΤΩ

ΕΡΩΤΗΣΗ 3 :

ΤΙ ΕΙΔΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΠΡΟΤΙΜΑΤΕ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΤΕ;

1) ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ         2) ΕΠΙΣΤΗΜΗ       3) ΤΕΧΝΗ (ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ)      

4)ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ         5) ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ         6) ΑΛΛΟ…………………

ΕΡΩΤΗΣΗ 4 :

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΘΑ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕΤΕ ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΣΑΣ;

1) ΧΡΗΜΑΤΑ     2) ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ      3) ΠΡΟΣΦΟΡΑ      4) ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ  5)ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ     

6) ΥΠΑΡΞΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ       7) ΑΛΛΟ………………………

ΕΡΩΤΗΣΗ 5 :

ΣΚΕΦΤΕΣΑΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ;

1) ΝΑΙ         2) ΟΧΙ         3) ΔΕΝ ΞΕΡΩ/ΔΕΝ ΑΠΑΝΤΩ

ΕΡΩΤΗΣΗ  6 :

ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΟΥ ΘΑ ΗΘΕΛΕΣ ΝΑ ΒΡΕΙΣ ΔΟΥΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ  Ή  ΘΑ  ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ;

1) ΝΑΙ        2)ΟΧΙ       3)ΔΕΝ ΞΕΡΩ/ΔΕΝ ΑΠΑΝΤΩ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7:

ΠΟΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΠΙΣΤΕΥΕΙΣ ΟΤΙ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΕΙ ΩΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ; ΘΑ ΤΟ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΣΕΣ; ΑΝ ΟΧΙ ΓΙΑΤΙ;

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________