Διαθεματική Εργασία:
Με Βάση τα παρακάτω κείμενα: Ο μικρός πρίγκιπας και η αλεπού (του
Εξυπερύ σ.184) και Γιατί; (του Μαγκλή σ. 170) να ασχοληθείτε με τα
παρακάτω θέματα:
α)Θα μπορούσε η έννοια του ημερώματος να εφαρμοστεί και στην
περίπτωση του στρατιώτη εκτελεστή;
β)Τι ήταν εκείνο που ημέρωσε τον στρατιώτη και τον έκανε άλλο
άνθρωπο;
γ)Από τι απαλλάχτηκε η αλεπού και ο νέος στρατιώτης και επομέ-
νως μπορούν να θεωρηθούν εξημερωμένοι;
δ)Η διαδικασία του ημερώματος της αλεπούς, πού μοιάζει και πού
διαφέρει μ’ αυτή του νέου στρατιώτη εκτελεστή;
ε)Ποιες θετικές συνέπειες είχε το ημέρωμα της αλεπούς και του νέ-
ου στρατιώτη για τους ίδιους και για τα υπόλοιπα πρόσωπα
με τα οποία έρχονται σε επαφή;
Απαντήσεις:

α)
Στο κείμενο με το μικρό πρίγκιπα βλέπουμε την αλεπού να ζητά
από αυτόν να την ημερώσει για να μην είναι πια μόνη και να έχει ένα
φίλο με τον οποίο να μπορεί να μιλά και να μοιράζεται μ’ αυτόν τις
σκέψεις και τα συναισθήματά της. Αυτή η έννοια του ημερώματος θα
μπορούσε να εφαρμοστεί και στην περίπτωση του νέου στρατιώτη
εκτελεστή. Ο στρατιώτης πριν να σκοτώσει τον άλλο αντίπαλο στρα-
τιώτη ήταν επηρεασμένος από την προπαγάνδα και την πλύση εγκε-
φάλου που είχε υποστεί από τους ισχυρούς της χώρας τους. Έτσι σκό-
τωνε ασυναίσθητα και χωρίς να σκέφτεται το βάρος των πράξεων
του. Όμως ο θάνατος του αντίπαλου στρατιώτη ημέρωσε τον στρα-
τιώτη εκτελεστή. Γιατί ο θάνατός του δεν έγινε μέσα στο πεδίο της
μάχης, αλλά έξω απ’ τον πόλεμο, σ’ ένα μέρος που ήταν σαν να βασί-
λευε η ειρήνη. Στο πεδίο της μάχης δε θα μπορούσε να καταλάβει το
λάθος του λόγω της εμπόλεμης κατάστασης και του χάους που επι-
κρατούσε. Εκεί που βρισκόταν όμως κατάφερε να καταλάβει και να
συνειδητοποιήσει το τεράστιο λάθος που έκανε σκοτώνοντας το συ-
νάνθρωπό του. Η συνειδητοποίηση του λάθους του, καθώς και η με-
τάνοια που ακολούθησε τον έκανε να ημερώσει και να προσπαθήσει
με κάθε δυνατό μέσο να σώσει το στρατιώτη που πυροβόλησε. Όμως,
αν και δεν κατάφερε να τον σώσει, μετά από την ημέρωση του σίγου-
ρα έσωσε την ψυχή του, η οποία είχε γίνει σίδερο απ’ τον πόλεμο.
Έτσι και στα δύο κείμενα έχουμε μία ημέρωση όπου στο κείμε-
νο με το στρατιώτη η συνειδητοποίηση του λάθους του έπαιξε το ρό-
λο της αλεπούς.
β)
Ο στρατιώτης τελικά εξημερώθηκε και έγινε άλλος άνθρωπος.
Σ’ αυτά Πρώτον το ότι βρισκόταν στη φύση και όχι στο πεδίο της μάχης τον βοήθησε πολύ. Έτσι αργότερα
έφτασε στη συνειδητοποίηση του λάθους του που ήταν και ο βασικότερος παράγοντας για την εξημέρωσή
του. Μετά απ’ τη συνειδητοποίηση του λάθους είχαμε την μετάνοια. Ο στρατιώτης μετάνιωσε για το λάθος
που έκανε έτσι ώστε να εξημερωθεί.
Τέλος, πρέπει να αναφερθεί πως λόγω της προπαγάνδας που είχε δεχτεί αυτός ο άνθρωπος βρισκό-
ταν σε μία κτηνώδη φύση. Μετά το γεγονός που συνέβη όμως ήρθε και η επαναφορά στην ανθρώπινη
φύση από την κτηνώδη στην οποία βρισκόταν.
Όλα τα παραπάνω λοιπόν συντέλεσαν στην ημέρωση του στρατιώτη και τον έκαναν άλλον
άνθρωπο.
γ)
Και στα δύο κείμενα οι ήρωες αλεπού και στρατιώτης, μετά την εξημέρωσή τους απαλλάσσονται
από τα αδιέξοδα στα οποία είχαν περιέλθει.
Ο στρατιώτης απαλλάσσεται από την προπαγάνδα και την πλύση εγκεφάλου που είχε υποστεί από
τους ισχυρούς της χώρας του. Τα κτηνώδη συναισθήματα που είχαν κατακλύσει την ψυχή του δεν τον
άφηναν να λειτουργήσει σαν άνθρωπος αλλά σα ζώο.
Η αλεπού απαλλάσσεται από την εντύπωση που κατωτερότητας που βρισκόταν, αφού θεωρούσε
πως για να την κυνηγούν οι άνθρωποι, καθώς και ότι δεν κυνηγούσαν άλλα ζώα, ήταν το κατώτερο ων
στην γη. Απαλλάσσεται επίσης και από το συναίσθημα μοναξιάς που είχε, αφού θεωρούσε ότι ήταν μό-
νη στον κόσμο και δεν είχε φίλους.
Και οι δύο όμως απαλλάσσονται από κάτι κοινό. Από την έλλειψη συμπάθειας και αγάπης. Μετά
την εξημέρωσή τους δεν ήταν μόνοι τους και είχαν κάποιον να τους αγαπά.
δ)
Η ημέρωση των δύο ηρώων –του στρατιώτη και της αλεπούς– έχουν αρκετές ομοιότητες και δια-
φορές μεταξύ τους. Μία σημαντική ομοιότητα είναι ότι και στους δύο ήρωες μετά την εξημέρωσή τους,
η άγρια φύση στην οποία βρίσκονταν, μετατράπηκε στην ανθρώπινη και φυσιολογική φύση που θα
έπρεπε να είναι. Άλλη μία ομοιότητα είναι ότι οι δύο ήρωες διέφυγαν από το αδιέξοδο στο οποίο ήταν.
Η αλεπού από το συναίσθημα μοναξιάς και την εντύπωση κατωτερότητας και ο στρατιώτης από την
προπαγάνδα που είχε υποστεί.
Μία βασική διαφορά είναι ότι ο στρατιώτης εξημερώθηκε μόνος του, λόγω των συναισθημάτων
(εσωτερική ημέρωση). Η αλεπού όμως δεν εξημερώθηκε μόνη της, αλλά απ’ το μικρό πρίγκιπα.
Άλλη μία διαφορά είναι ότι η αλεπού ζητά από το μικρό πρίγκιπα να την εξημερώσει, ενώ ο στρα-
τιώτης εξημερώνεται χωρίς να το ζητήσει από κανένα.
ε)
Και οι δύο ήρωες μετά την ημέρωσή τους φεύγουν από το ψυχικό αδιέξοδο στο οποίο βρίσκονταν.
Η αλεπού σταμάτησε να νιώθει μοναξιά και κατωτερότητα. Ο στρατιώτης κατάλαβε ότι η προπαγάνδα
που είχε υποστεί τον έκανε μία μηχανή χωρίς μυαλό η οποία σκότωνε χωρίς οίκτο και με απερισκεψία.
Έτσι βοηθούν τους εαυτούς τους.
Ακόμη η αλεπού βοήθησε στην αποκατάσταση της σχέσης του μικρού πρίγκιπα με το τριαντάφυλ-
λό του.
Ο στρατιώτης, την ώρα που ξεψυχούσε ο αντίπαλός του ένιωσε την αγάπη που έψαχνε να βρει.

2. Το επικοινωνιακό αδιέξοδο στη σύγχρονη εποχή:
α) Ποιες οι σχέσεις ανθρώπων και λαών σύμφωνα με τα κείμενα αυτά;
β) Πώς θα έπρεπε να είναι οι σχέσεις αυτές;
γ) Ποιοι παράγοντες δεν ευνοούν γόνιμες και ουσιαστικές ανθρώπινες σχέσεις;
δ) Πώς θα μπορούσαν οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων να γίνουν πιο ουσιαστικές;
Απαντήσεις:
α)
Αυτά τα δύο κείμενα μας δίνουν μία εικόνα για τις σημερινές σχέσεις των ανθρώπων και των λαών.
Η φιλία πια έχει σταματήσει να υπάρχει λόγω της καχυποψίας που κυριαρχεί ανάμεσα στους ανθρώ-
πους. Η ζωή στις μεγαλουπόλεις είχε ως αποτέλεσμα το επικοινωνιακό αδιέξοδο στις σχέσεις τους. Έτσι
το συναίσθημα έπαψε να υπάρχει και η ζωή τους είναι εντελώς φτωχή και ανούσια. Η μοναξιά, που κυ-
ριαρχεί, κάνει τη ζωή τους εντελώς φτωχή και μονότονη.
Όμως και μεταξύ των λαών υπάρχει επικοινωνιακό αδιέξοδο αφού οι άνθρωποι γίνονται πολλές
φορές θύματα προπαγάνδας των ισχυρών της γης, όπως ο στρατιώτης – εκτελεστής από το κείμενο. Αυ-
τοί οι ισχυροί με γνώμονα το συμφέρον, το κέρδος και την εκμετάλλευση οδηγούν τους λαούς σε συ-
γκρούσεις με ανυπολόγιστες γι’ αυτούς συνέπειες. Δηλαδή καταστρέφονται οι σχέσεις των λαών, έτσι
ώστε θύτες και θύματα να γίνονται ένα.
Ύστερα απ’ όλα αυτά έχουμε καταλήξει σε μία κοινωνία όπου η φιλία και οι ανθρώπινες σχέσεις
δεν κρίνονται με τα συναισθήματα αλλά με την οικονομική κατάσταση του άλλου. Έτσι είμαστε χωρι-
σμένοι σε κοινωνικές τάξεις ανάλογα με το χρήμα, πράγμα που εμποδίζει την ανάπτυξη σχέσεων και
συναισθημάτων.
Έτσι λοιπόν διαμορφώνονται κάτω από αυτές τις συνθήκες οι σχέσεις ανθρώπων και λαών μέσα
απ’ τα συγκεκριμένα κείμενα.
β)
Οι σχέσεις ανθρώπων και λαών σήμερα θα έπρεπε να είναι διαφορετικές, μιας και η εποχή που ζού-
με είναι αρκετά εξελιγμένη σε σχέση με παλαιότερα. Όσο έντονοι κι αν είναι οι ρυθμοί της ζωής, πι-
στεύω πως η φιλία – αυτό το υπέρτατο αγαθό – μπορεί να γεννηθεί, γιατί για να γίνει αυτό δε χρειάζεται
χρόνος, αλλά χώρος στην ψυχή του ανθρώπου. Η ζωή χωρίς φιλία και αγάπη είναι μονότονη, ανούσια
και ανιαρή.
Επίσης θα έπρεπε όλοι οι ισχυροί και στενόμυαλοι κυβερνήτες της γης να λογικευτούν, έτσι ώστε,
οι σχέσεις των λαών να αλλάξουν ριζικά. Να πάψουν να δημιουργούν θύματα προπαγάνδας και να σκέ-
φτονται μόνο το χρήμα, το οποίο φέρνει και την αλλοτρίωση ανάμεσα στους λαούς. Να αγωνίζονται για
την συναδέλφωση των λαών και την ειρήνη, γιατί μόνο τότε ένας τόπος μπορεί να προοδεύσει.
Έτσι λοιπόν θα έπρεπε να είναι οι σχέσεις ανθρώπων και λαών τη σημερινή εποχή.
γ)
Σήμερα ζούμε σε μια υπερκαταναλωτική κοινωνία, όπου όλοι συγκινούνται από τα υλικά αγαθά,
βάζοντας στο περιθώριο τις ανθρώπινες σχέσεις. Η ζωή στις μεγαλουπόλεις αποξενώνει τους ανθρώ-
πους, τους κάνει να κινούνται σα μαριονέτες και να κοιτάνε μόνο με τα μάτια της λογικής. Οι άνθρωποι
δε συνεργάζονται μεταξύ τους, αφού η ανάπτυξη της τεχνολογίας τους έδωσε το δικαίωμα να συνεργά-
ζονται με άψυχα και ψυχρά μηχανήματα.
Όλα αυτά δεν ευνοούν τις καλές ανθρώπινες σχέσεις αλλά αντίθετα τις αποδυναμώνουν τελείως.
Όμως οι γόνιμες και ουσιαστικές σχέσεις ανάμεσα σε ανθρώπους και λαούς παύουν να υπάρχουν
όταν το χρήμα μπαίνει μπροστά από καθετί. Όταν γίνεται αυτό τότε κάθε συναίσθημα σβήνεται, ο σεβα-
σμός, η αγάπη, η φιλία, η αλληλεγγύη και η ΕΙΡΗΝΗ χάνονται ολοκληρωτικά.

δ)
Οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων θα μπορούσαν να γίνουν πιο ουσιαστικές. Αυτό βέβαια πρέπει να
ξεκινήσει από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Η διαπαιδαγώγηση και η αγωγή που θα πάρει ένα παιδί
από το σπίτι του στα πρώτα του βήματα, θα πρέπει να είναι τέτοια, έτσι ώστε να χτιστούν οι καλύτερες
βάσεις του χαρακτήρα του. Έπειτα την ευθύνη για τη δημιουργία σωστών ανθρώπων αναλαμβάνει το
σχολείο με την παιδία που θα διδάξει στο κάθε παιδί. Ο χαρακτήρας των ανθρώπων διαμορφώνεται από
την ίδια την κοινωνία, η οποία σηκώνει μεγάλο βάρος ευθύνης για τις σχέσεις ανθρώπων και λαών. Αν οι
κυβερνήτες της γης γίνουν πιο λογικοί, πιο συναισθηματικοί και φιλειρηνιστές, κι αν η παιδεία που θα
διδαχτούν οι άνθρωποι από μικροί είναι σωστή, τότε οι σχέσεις λαών και ανθρώπων ίσως γίνουν πιο γό-
νιμες και ουσιαστικές.
2. Ο αλληγορικός και συμβολικός χαρακτήρας των κειμένων:
α)Ποια σύμβολα θα εντόπιζε κανείς μέσα στα κείμενα;
β) Πώς συμβολοποιούνται τα πρόσωπα, τα πράγματα και οι καταστάσεις μέσα στα συγκεκριμένα κεί-
μενα;
γ) Γιατί και στα δύο κείμενα δεν υπάρχουν ανθρώπινοι χαρακτήρες με συγκεκριμένη ταυτότητα ώστε
να αποδίδουν κάτι συγκεκριμένο;
Απαντήσεις:
α)
Και τα δύο κείμενα θα μπορούσαμε να τα χαρακτηρίσουμε συμβολικά και τα σύμβολα που εντοπίζο-
νται είναι τα εξής: Ο στρατιώτης που πολεμάει και αγωνίζεται, ο πόλεμος, το ότι ο μικρός Πρίγκιπας ήταν
εξωγήινος, το τριαντάφυλλο, η πρόωρη δύση του ήλιου, τα λόγια της αλεπούς που είπε πως οι άνθρωποι
έχουν τουφέκια και κυνηγούν, η αλεπού.
β)
Κάθε πρόσωπο πράγμα και κατάσταση μέσα στα δύο κείμενα συμβολοποιείται με κάτι έχοντας έτσι
μία αλληγορική σημασία.
Ο στρατιώτης που πολεμάει και αγωνίζεται συμβολίζει κάθε σύγχρονο άνθρωπο που ζητά να βρει διέ-
ξοδο από τα κοινωνικά αδιέξοδα της εποχής. Ο πόλεμος είναι η μάχη που γίνεται καθημερινά στο σύγχρο-
νο κόσμο για το χρήμα. Η εξωγήινη προέλευση του μικρού Πρίγκιπα συμβολίζει το σύγχρονο άνθρωπο ο
οποίος νιώθει ξένος στον τόπο του. Το τριαντάφυλλο του μικρού Πρίγκιπα – το οποίο ήταν και η αιτία της
φυγής του – συμβολίζει την αγάπη που περιφρονούμε και τη φιλία που λόγω καχυποψίας δε δεχόμαστε. Η
πρόωρη δύση του ήλιου συμβολίζει την αγανάκτηση που νιώθουν οι άνθρωποι γι’ αυτά που συμβαίνουν
γύρω τους. Άνθρωποι αλληλοσκοτώνονται χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τη φύση και τις χαρές που α-
πλόχερα προσφέρει σ’ αυτούς. Η αλεπού είπε πως οι άνθρωποι έχουν τουφέκια και κυνηγούν, θίγοντας
έτσι την πιο ποταπή και απάνθρωπη δραστηριότητα του ανθρώπου, τον πόλεμο. Τέλος, η αλεπού συμβολί-
ζει τον άνθρωπο, που όχι μόνο μπορεί να σου στήσει παγίδα ή να σε προδώσει, αλλά αντίθετα τον
άνθρωπο που εμπιστεύεσαι, αγαπάς, ομορφαίνει και εμπλουτίζει τη ζωή σου.
γ)
Στο ένα κείμενο οι ήρωες είναι ο μικρός πρίγκιπας και η αλεπού ενώ στο άλλο οι δύο στρατιώτες.
Βλέπουμε ότι ονόματα δεν αναφέρονται πουθενά. Αυτό γίνεται γιατί τα κείμενα έχουν αλληγορική και κοι-
νωνική σημασία. Απευθύνονται σε όλους τους ανθρώπους και τους λαούς. Σκοπός τους είναι να περάσουν
κάποια μηνύματα, πολύ βασικά και σημαντικά για την εποχή μας και γι’ αυτό τα ονόματα δεν έχουν καμιά
σημασία.