Στις μέρες μας, παρά το γεγονός ότι η τεχνολογία έχει αυξήσει θεωρητικά τον ελεύθερο χρόνο του ανθρώπου, οι εντατικοί ρυθμοί ζωής τον έχουν συρρικνώσει. Γι’ αυτό ο άνθρωπος αναζητά τρόπους εκτόνωσης, σπαταλά τον ελεύθερο χρόνο  του ανεύθυνα, καταφεύγει στη διασκέδαση και όχι στην ψυχαγωγία.

Η ψυχαγωγία ορίζεται ως η δημιουργική και επωφελής απασχόληση του ανθρώπου κατά τη διάρκεια του ελεύθερου χρόνου του. Δεν είναι μορφή εκτόνωσης, όπως η διασκέδαση, αλλά σκοπεύει στην καλλιέργεια και ξεκούραση και αποτελεί βασική ανάγκη για το άτομο.

Οι σύγχρονοι και εξοντωτικοί ρυθμοί ζωής προκαλούν την πλήξη και την κόπωση στον άνθρωπο. Μέσα από την ψυχαγωγία το άτομο αποφορτίζεται από την ένταση της καθημερινότητας, ενώ καταπολεμά και την ανία. Επίσης απαλλάσσεται από το άγχος της εργασίας, του φορτωμένου με άλλες υποχρεώσεις προγράμματος όπως οι εξωσχολικές δραστηριότητες για τους μαθητές ή οι οικογενειακές υποχρεώσεις. Γενικά, αναζητώντας τρόπους ψυχαγωγίας ο άνθρωπος αποδιδράσκει από την πεζή καθημερινή ρουτίνα.

Επιπλέον η ψυχαγωγία ευθύνεται για την πνευματική καλλιέργεια του ανθρώπου. Του δίνει τη δυνατότητα να διευρύνει τους ορίζοντές του και τις γνώσεις του, ενώ ανακαλύπτει και εξασκεί ταλέντα και ιδιαίτερες κλίσεις. Επιπρόσθετα επιτυγχάνεται η μόρφωση, η καλλιέργεια αξιών όπως η συνεργασία και η ισότητα μέσα από δραστηριότητες όπως η ομαδική άθληση, η συμμετοχή σε εθελοντικές δράσεις, ενώ ενισχύεται και η επικοινωνία μεταξύ των συμμετεχόντων.

Για να επιτευχθούν όλα τα παραπάνω επιβάλλεται η σωστή αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου. Η ευθύνη βαραίνει τον ίδιο τον άνθρωπο ο οποίος καλείται να επιλέξει ανάμεσα σε τρόπους εκτόνωσης ή νόθης ψυχαγωγίας και δημιουργικής απασχόλησης.

Η δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου επιτυγχάνεται με την ενασχόληση με δραστηριότητες που αποσκοπούν αφενός στην πνευματική εγρήγορση αφετέρου στην ανάπαυση. Συγκεκριμένα η ενασχόληση με κάποιο άθλημα αποτελεί τρόπο ξεκούρασης αλλά ταυτόχρονα καλλιεργεί κλίσεις ή ικανότητες και απαλλάσσει από την πλήξη. Με τη συστηματική άθληση εκτός από τα σωματικά οφέλη που προσφέρονται, διδάσκοντα αξίες όπως η συνεργασία, η ευγενής άμιλλα και καταπολεμάται ο εγωισμός.

Η ενασχόληση με κάθε μορφή τέχνης αποτελεί έναν πρόσθετο τρόπο δημιουργικής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου. Η ανάγνωση βιβλίων, η παρακολούθηση ποιοτικών θεαμάτων θεάτρου, κινηματογράφου ή μουσικής εξευγενίζουν το πνεύμα, διευρύνουν τους πνευματικούς ορίζοντες του ατόμου. Επιπλέον τα ταξίδια φέρνουν τα άτομα σε επαφή με διαφορετικούς πολιτισμούς και κουλτούρες, αναπτύσσουν το πνεύμα της οικουμενικής συνείδησης.

Συμπερασματικά, η  «γνήσια» ψυχαγωγία προβάλλει σήμερα ως ανάγκη. Είναι απαραίτητη για τον άνθρωπο λόγω των εξοντωτικών ρυθμών ζωής. Ο ελεύθερος χρόνος πρέπει να αναλώνεται σε δημιουργικές δραστηριότητες που τέρπουν, ψυχαγωγούν και διδάσκουν και όχι σε δραστηριότητες που τον βοηθούν σε φυγή από την πραγματικότητα. Γιατί η φυγή δεν είναι θέση. Είναι άρνηση.

Μιχάλης Τζανάτος