Νεοκλασικισμός

Πρόκειται για την αναβίωση του κλασικού αρχαιοελληνικού στυλ κτιρίων, που έφτασε και στην Ελλάδα στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν οι βασιλείς αποφάσισαν να το καταστήσουν το «επίσημο» αρχιτεκτονικό ρεύμα των δημόσιων κτιρίων της πρωτεύουσας.

Έχουν πολλά κοινά στοιχεία με τους αρχαιοελληνικούς ναούς. Η συμμετρία είναι ο βασικός άξονας με τον οποίο χτίζονται. Τα κτίρια είναι συνήθως μονόχρωμα, με καθαρές επιφάνειες, γραμμική διακόσμηση, κίονες και αετώματα με διακριτικά ανάγλυφα στοιχεία και τα διακρίνει η αίσθηση σταθερότητας και μεγαλοπρέπειας. Ξεχωρίζουν επίσης τα χαρακτηριστικά ακροκέραμα, παρατεταγμένα σε κεραμιδωτή στέγη με «στεφάνωμα» από υλικό τερακότα.

  ΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΤΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ

Το Μέγαρο της Ακαδημίας Αθηνών είναι νεοκλασικό κτήριο επί της οδού Πανεπιστημίου στην Αθήνα, το οποίο στεγάζει την Ακαδημία Αθηνών, σπουδαίο επιστημονικό ίδρυμα της Ελλάδας.

Το μαρμάρινο μέγαρο οικοδομήθηκε χάρη σε μεγάλη χορηγία στην οποία προέβη ο Σίμων Σίνας το 1856, και για τον λόγο αυτό αρχικά ήταν γνωστό ως «Σιναία Ακαδημία». Σχεδιάστηκε από τον Δανό αρχιτέκτονα Θεόφιλο Χάνσεν, θεμελιώθηκε το 1859 και ολοκληρώθηκε είκοσι έξι χρόνια αργότερα, το 1885, ενώ παραδόθηκε επίσημα στην Ελληνική Κυβέρνηση το 1887, χωρίς όμως να έχει ακόμη ιδρυθεί η Ακαδημία για την οποία προοριζόταν το Μέγαρο.

Η Ακαδημία Αθηνών, με στόχους, μεταξύ άλλων, την καλλιέργεια των Επιστημών, των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών, και την επιστημονική υποστήριξη βασικών κλάδων της οικονομίας, ιδρύθηκε τελικά το 1926 και το ίδιο έτος εγκαταστάθηκε στο Μέγαρο της Ακαδημίας, σχεδόν σαράντα χρόνια μετά την παράδοση του οικοδομήματος. Το Μέγαρο στέγασε το Νομισματικό Μουσείο για πενήντα χρόνια, από το 1890 μέχρι το 1940, καθώς και το Βυζαντινό Μουσείο και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους για αρκετά χρόνια από το 1894.

 ΤΟ ΖΑΠΠΕΙΟΝ ΜΕΓΑΡΟ

 Το Ζάππειον Μέγαρο ή Ζάππειο είναι ένα από τα σημαντικότερα κτήρια της Αθήνας. Βρίσκεται νότια του Εθνικού Κήπου και των παλαιών Ανακτόρων και δυτικά του Παναθηναϊκού Σταδίου. Η ανέγερσή του χρηματοδοτήθηκε από τον εθνικό ευεργέτη Ευαγγέλη Ζάππα και ολοκληρώθηκε το 1888.

Το νεοκλασικό μέγαρο είναι συνυφασμένο με την ιστορία της νεότερης Ελλάδα. Σήμερα λειτουργεί ως συνεδριακό και εκθεσιακό κέντρο.

Το Ζάππειο ήταν το πρώτο κτήριο παγκοσμίως που κτίστηκε αποκλειστικά για τους Ολυμπιακούς αγώνες του 1896.

Ο Κωνσταντίνος Ζάππας ανέθεσε τον σχεδιασμό του κτηρίου στον Δανό αρχιτέκτονα Θεόφιλο Χάνσεν. Μετά από πολλές καθυστερήσεις το κτήριο θεμελιώθηκε τη 20η Νοεμβρίου του 1874. Τα επίσημα εγκαίνια έγιναν με πανηγυρικό τρόπο την 20η Οκτωβρίου του 1888. Η αρχιτεκτονική του κτηρίου ακολουθεί τον νεοκλασικό ρυθμό, με πρόπυλο κορινθιακού ρυθμού.

ΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΜΑΞΙΜΟΥ

 Το Μέγαρο Μαξίμου είναι κτήριο στην Αθήνα στο οποίο στεγάζεται το γραφείο του εκάστοτε πρωθυπουργού της Ελλάδας. Έγινε η πρωθυπουργική έδρα το 1982.

Το 1952 το ελληνικό Δημόσιο αγόρασε το μέγαρο από τον τότε ιδιοκτήτη του Δημήτριο Μάξιμο στην τιμή των 5,5 δισ. δραχμών. Κυβερνητική επιτροπή είχε εκτιμήσει την αξία του μεγάρου στα έντεκα δισεκατομμύρια, αλλά ο ιδιοκτήτης του όχι μόνο δέχτηκε να το παραχωρήσει με τα μισά χρήματα, αλλά προσέφερε και την επίπλωση της οικίας του μαζί με τους πίνακες που βρίσκονταν σε αυτήν. Η κυβέρνηση, για να τιμήσει την προσφορά του Δημητρίου Μάξιμου, δήλωσε μέσω του προέδρου της ότι το κτίριο θα διατηρήσει το αρχικό του όνομα, δηλαδή Μέγαρο Μαξίμου.

ΤΑ ΠΑΛΑΙΑ ΑΝΑΚΤΟΡΑ – Η ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Τα Παλαιά Ανάκτορα είναι, από το 1929 μέχρι σήμερα, η έδρα της Βουλής των Ελλήνων. Πρόκειται για νεοκλασικό κτίριο, σχεδιασμένο από τον Βαυαρό αρχιτέκτονα της Βασιλικής Αυλής της Βαυαρίας Φρειδερίκο φον Γκέρτνερ και βρίσκεται στην Πλατεία Συντάγματος στην Αθήνα. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1836 και ολοκληρώθηκε το 1847. Χρησιμοποιήθηκε ως βασιλικό ανάκτορο πρώτα από τον Βασιλιά της Ελλάδος Όθωνα και στη συνέχεια από τον Βασιλιά των Ελλήνων Γεώργιο τον Α΄ μέχρι το 1910 οπότε ο Γεώργιος εγκαταστάθηκε σε νέα ανάκτορα, επί της οδού Ηρώδου Αττικού, το σημερινό Προεδρικό Μέγαρο.

Σκίτσο της μαθήτριας Ελένης Χουντάση

Στη δυτική πλευρά του κτιρίου διαμορφώθηκε οχώρος σε Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, ενώ οι εξωτερικοί χώροι τόσο της ανατολικής όσο και της νότιας πλευράς διαμορφώθηκαν σε μεγάλο ενιαίο εθνικό κήπο, που υφίσταται μέχρι σήμερα.

Σήμερα το κτίριο στεγάζει την αίθουσα της Ολομέλειας της Βουλής καθώς και τις αίθουσες των Επιτροπών της.

 ΜΕΓΑΡΟ ΣΥΓΓΡΟΥ

 Το Μέγαρο Ανδρέα Συγγρού, σημερινή έδρα του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, βρίσκεται στη συμβολή της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας αριθ. 5 και της οδού Ζαλοκώστα στην Αθήνα, απέναντι από τη βόρεια πλευρά της Βουλής των Ελλήνων.

Το Μέγαρο Συγγρού ανήκε στον εύπορο ομογενή τραπεζίτη από την Κωνσταντινούπολη Ανδρέα Συγγρό (1830 – 1899), ο οποίος, όταν αποφάσισε να εγκατασταθεί μόνιμα στην Αθήνα (1871), αγόρασε το 1872 οικόπεδο στην αρχή της οδού Κηφισίας (όπως ονομαζόταν τότε η Βασιλίσσης Σοφίας), προκειμένου να κτίσει την ιδιωτική κατοικία του.

Το νεοκλασικό μέγαρο του Ανδρέα Συγγρού, απέναντι από τα Παλαιά Ανάκτορα του Όθωνα, οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1872 – 1873 σε σχέδια του διάσημου Γερμανού αρχιτέκτονα Ερνστ Τσίλλερ (Ernst Ziller, 1837 – 1923). Το αρχικό όμως σχέδιο του Τσίλλερ, όπως αναφέρει ο Συγγρός στα «Απομνημονεύματά» του (1908), τροποποιήθηκε με δική του παρέμβαση και «δια τούτο και έγινεν εξαιρετικώς άτεχνον».

ΙΛΙΟΥ ΜΕΛΑΘΡΟΝ

 Το Ιλίου Μέλαθρον, γνωστό και ως Μέγαρο Σλήμαν είναι νεοκλασικό κτίριο στο κέντρο της Αθήνας, στην οδό Πανεπιστημίου. Είναι δημιουργία του Ερνέστου Τσίλλερ, ο οποίος το σχεδίασε το 1878 ως κατοικία του Ερρίκου Σλήμαν, του ερευνητή που ανακάλυψε το θησαυρό της αρχαίας Τροίας. Η κατασκευή του περατώθηκε το 1881, και αποτέλεσε μια από τις πιο λαμπρές ιδιωτικές κατοικίες της τότε Αθήνας. Σήμερα στο Ιλίου Μέλαθρον στεγάζεται το Νομισματικό Μουσείο Αθηνών.

ΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ

Το μεγαλειώδες κτίριο της Πλατείας Κοτζιά, που τις νύχτες φωτίζεται αριστουργηματικά, ήταν αρχικά δύο κτίρια, όπως φαίνεται στην πρώτη φωτογραφία.

            Ο ιδρυτής της Εθνικής Τράπεζας, Γεώργιος Σταύρου, αγόρασε το 1845 την οικία Δομνάδου, για να στεγάσει την τράπεζα, και μια δεκαετία αργότερα, με την επέκταση των εργασιών της, το άλλοτε Ξενοδοχείο της Αγγλίας. Τα δύο κτίρια ενοποιήθηκαν το 1898-1900 από τον Γάλλο αρχιτέκτονα Ευγένιο Τρουμ στο ενιαίο μέγαρο που ξέρουμε σήμερα. Οι διοικητές και υποδιοικητές της τράπεζας κατοικούσαν, μαζί με τις οικογένειές τους, στο μέγαρο, μέχρι το 1914.

ΤΟ  ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

 Το επιβλητικό κτίριο του παλαιού Δημαρχείου στην οδό Αθηνάς αποφασίστηκε, σχεδιάστηκε και χτίστηκε την τετραετία 1871-1874 επί δημαρχίας Π. Κυριακού. Τα σχέδια και η μελέτη του κτιρίου έγιναν από τον αρχιτέκτονα Παναγιώτη Κάλκο.

Αρχικά το κτίριο ήταν διώροφο με κεραμοσκεπή και πρόπυλο δωρικού ρυθμού και είχε αισθητική και αρχιτεκτονική συγγένεια με το νεοκλασικό κτίσμα της γειτονικής Βαρβακείου Σχολής. Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα έγιναν αρκετές επεμβάσεις, τόσο επί δημαρχίας Σπύρου Μερκούρη (1901), όσο και επί δημαρχίας Κωνσταντίνου Κοτζιά και Αμβροσίου Πλυτά (1935-1937). Τότε ήταν που προστέθηκε και τρίτος όροφος, ενώ έγιναν εκτεταμένες επεμβάσεις στην εξωτερική διακόσμηση του κτιρίου.

       ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (Ε.Μ.Π.) είναι το πιο παλιό και πιο φημισμένο εκπαιδευτικό ίδρυμα της Ελλάδας στο τομέα της τεχνολογίας και έχει συνεισφέρει τα μέγιστα στην επιστημονική, τεχνική και οικονομική ανάπτυξη της χώρας από την ίδρυση του το 1836. Είναι στενά συνδεδεμένο με την πάλη της Ελλάδας για ανεξαρτησία, δημοκρατία και κοινωνική πρόοδο. Tο 1873 εγκαταστάθηκε σε συγκρότημα κτιρίων στο κέντρο της πρωτεύουσας, στα μισοτελειωμένα, ακόμη, κτίρια της οδού Πατησίων και ονομάστηκε «Eθνικό Mετσόβιο Πολυτεχνείο», συντετμημένα EMΠ προς τιμή των μεγάλων ευεργετών Γεωργίου Αβέρωφ, Νικολάου Στουρνάρη, Ελένης Τοσίτσα και Μιχαήλ Τοσίτσα, των οποίων η γενέτειρα, το Μέτσοβο, μια μικρή ιστορική πόλη στη βορειοδυτική Ελλάδα, υπήρξε η κοιτίδα πολλών μεγάλων εθνικών ευεργετών.

Μάριος Σαμουήλης