Η συλλαβική αύξηση (έ-γραφα) μπαίνει μόνο στην οριστική των χρόνων που δηλώνουν παρελθόν. Οι άλλες εγκλίσεις (υποτακτική-προστακτική) ΔΕ δηλώνουν παρελθόν και άρα ΔΕ θα πάρουν αύξηση.
Άρα είναι λάθος να λέμε υπέγραψε το στην προστακτική. Ο σωστός τύπος είναι υπόγραψε το (και στον πληθυντικό είναι υπογράψτε!). Το μπερδεύουμε με τον τύπο της οριστικής υπέγραψε (κάποιος χθες).
Η συλλαβική αύξηση όταν είναι άτονη παραλείπεται:
π.χ. έπαιζα αλλά παίζαμε, έτρεχαν ή τρέχανε.
|
λάθος
|
σωστό
|
|
παρεσκεύασα
εδικαιώθηκα
|
παρασκεύασα
δικαιώθηκα
|
Πολλά λάθη γίνονται από το μπέρδεμα δημοτικής και καθαρεύουσας.
1. στο νόημα, π.χ. «Οι Άραβες κατάλαβαν μεγάλο μέρος του εδάφους» (δηλαδή κυρίευσαν) Σωστός τύπος- κατέλαβαν
|
Ενεστ. καταλαβαίνω
Ενεστ. καταλαμβάνω
|
Αορ. κατάλαβα
Αορ. κατέλαβον
|
(= κατανοώ, δημοτική)
(= κυριεύω, καθαρεύουσα)
|
2. στους μορφολογικούς τύπους
|
ενδιάμεσος τύπος
|
Δημοτική
|
καθαρεύουσα
|
|
συνεζητήθηκε
συνεπληρώθηκε
ακυρώθησαν
επεβλήθηκε
επροτάθηκε
επεκτάθη
|
Συζητήθηκε
συμπληρώθηκε
ακυρώθηκαν
επιβλήθηκε
προτάθηκε
επεκτάθηκε
|
συνεζητήθη
συνεπληρώθη
ηκυρώθησαν
επεβλήθη
επροτάθη
επεξετάθη
|
Είναι λάθος η χρήση της αύξησης στην προστακτική.
Η αύξηση μπαίνει και στην αρχαία και στη νέα ελληνική μόνο στην οριστική και μόνο στους παρελθοντικούς χρόνους.
|
ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΕΣ
|
ΣΩΣΤΕΣ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΕΣ
|
|
παρήγγειλέ μου
|
παράγγειλέ μου
|
|
επανέλαβέ το
|
επανάλαβέ το
|
|
ανέβαλέ το
|
ανάβαλέ το
|
|
ήλεγξέ το
|
έλεγξέ το
|
|
υπέγραψέ το
|
υπόγραψέ το
|
|
μετέφρασέ το
|
μετάφρασέ το
|
ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ
(που δείχνουν ότι οι γλωσσολόγοι έχουν δίκιο όταν απορρίπτουν τις ρυθμιστικές αντιλήψεις για το σωστό και το λάθος)
Η γλώσσα δεν κατασκευάζεται ούτε καθορίζεται πάντα από γραμματικούς κανόνες αλλά από το λαό που τη χρησιμοποιεί.
έτσι: ανεβαίνω, ανέβα, κατεβαίνω, κατέβα
σύμφωνα με τον κανόνα θά ‘πρεπε να λέμε: αναβαίνω, ανάβα, καταβαίνω, κατάβα, κάτι που ούτε ανεκτό γίνεται ούτε υπάρχει στη γλώσσα μας.
Πολλά γλωσσικά λάθη έχουν επικρατήσει και είναι αποδεκτά.
