Σχολική Εφημερίδα

Αν και κατάγομαι από την Λάμια και την Σάμο σήμερα διάλεξα να σας μιλήσω για τα ήθη και έθιμα της Σάμου, κάποια άλλη φορά θα σας μιλήσω και για αυτά της Λαμίας.

Η Σάμος είναι ελληνικό νησί του ανατολικού Αιγαίου περί το μέσον αυτού και ανατολικά του Ικαρίου πελάγους, και ανήκει στον ομώνυμο νομό Σάμου. Όπως όλες οι περιοχες της χώρας μας έτσι και η Σάμος έχει και αυτή τα δικά της ήθη και έθιμα για την περίοδο του Πάσχα.

Ξεκινώντας θα ήθελα να αναφέρω την παραδοσιακή συνταγή για το τραπέζι της Κυριακής του Πάσχα με την ονομασία το Γεμιστό κατσίκι ή πλάτη γεμιστή .

Υλικά συνταγής και εκτέλεση:

Για να γεμίσουμε μια πλάτη 4-5 κιλών χρειαζόμαστε 2 φλιτζάνια τσαγιού ρύζι, ένα δεματάκι φρέσκα κρεμμυδάκια (ή 2-3 ξερά αν δεν έχουμε), 3/4 του φλιτζανιού λάδι καλό, αρκετό ψιλοκομμένο άνηθο (άλλοι βάζουν και λίγο μαϊντανό) και φυσικά τη συκωταριά του κατσικιού ψιλοκομμένη. (Πολλές νοικοκυρές χρησιμοποιούν για τη γέμιση και το πνευμόνι αφού πάρει πρώτα μερικές βράσεις). Προαιρετικά βάζουμε και ντομάτα. Βάζουμε, λοιπόν, το λάδι στην κατσαρόλα, ή σε βαθύ τηγάνι μαζί με τα ψιλοκομμένα κρεμμυδάκια. Όταν ξανθύνει, ρίχνουμε τα τζιέρια (εντόσθια) και αφού καβουρδιστούν ρίχνουμε τον άνηθο, αλάτι και πιπέρι και αν θέλουμε τρία φλιτζάνια ψιλοκομμένη ντομάτα, αλλιώς την αντίστοιχη ποσότητα νερού. Στη συνέχεια, ρίχνουμε το ρύζι και το αφήνουμε να πάρει μερικές βράσεις. Η γέμισή μας είναι έτοιμη. Μερικές γυναίκες βάζουν και ένα ψιλοκομμένο ξινό μήλο, όταν έχουν κατεβάσει το ρύζι από τη φωτιά και λίγη κανέλα.

Στο μεταξύ, έχουμε αλατοπιπερώσει και βουτυρώσει το κουφάρι της πλάτης εσωτερικά. Το γεμίζουμε και ράβουμε το άνοιγμα. Εξωτερικά αλείφουμε την πλάτη με βούτυρο, πελτέ και την πασπαλίζουμε με κανέλα. Για το ψήσιμο, ενδείκνυται ο χωριάτικος φούρνος.Ο κλαρόφουρνος, που δίνει άλλη γευστική ποιότητα στο φαγητό.

Έθιμα

Το Πάσχα, σε όλα τα χωριά της Σάμου, μετά το «Χριστός Ανέστη» του ιερέα αντηχούν τα εκκωφαντικά «βαρελότα», στο Μαραθόκαμπο όμως, διατηρούν το έθιμο των «Οβίδων ή Τουφεκιών», όπου οι ενορίες του χωριού ανταγωνίζονται για το ποια θα παρουσιάσει το εντυπωσιακότερο θέαμα.  Για τη συνέχιση του εθίμου αυτού, απαιτείται προετοιμασία μήνες πριν. Η κάθε ενορία, ετοιμάζει τα «τουφέκια» της, που δεν είναι άλλο από εκτοξευτήρες βλημάτων, και τα τοποθετούν στο χώμα, με κατεύθυνση το βουνό, προκειμένου να αποφύγουν τυχόν τραυματισμούς οβίδες που πυροδοτούνται όρθιες (ολορτίνια), στέλνουν στον αέρα εντυπωσιακά κατάλευκα στεφάνια, ενώ αυτές που μαζί με το μπαρούτι έχουν ταπωθεί και με ώχρα, γεμίζουν την ατμόσφαιρα με χρώματα.  

Το Πάσχα επίσης, σε ορισμένα χωριά της Σάμου διατηρούν το έθιμο της «Κούνιας». Μετά την εκκλησία λοιπόν, σε μεγάλα δέντρα του χωριού ή κοντά στο χωρίο στήνονται μεγάλες κούνιες, όπου στη μέση κάθονται μία με δύο κοπέλες και στην άκρη, όρθιο, από ένα παλικάρι.

Χατζηανδρέου Εφραίμ