Η Κυριακή των Βαΐων

Ο Ιησούς με τους μαθητές του πήγαιναν στα Ιεροσόλυμα για την μεγάλη γιορτή του Πάσχα. Όταν έφτασαν στο Όρος των Ελαιών. Ο Ιησούς είπε σε δυο μαθητές του: “Πηγαίνετε στο απέναντι χωριό. Εκεί θα βρείτε έναν γάιδαρο που δεν έχει καθίσει ακόμα κανείς στην ράχη του. Να το λύσετε και να μου το φέρετε”. Οι μαθητές έφεραν το πουλάρι.

Η Σαρακοστή

Η Κυρά Σαρακοστή είναι από τα ποιο παλιά έθιμα της κοινωνίας μας . Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι η παλαιότερη μεγάλη νηστεία της ορθόδοξης εκκλησίας . Σαρακοστή λέμε τις 40 ημέρες πριν τη γιορτή του Πάσχα . Νηστεύουμε για να θυμηθούμε τον Χριστό που νήστευε στην Έρημο . Αρχικά διαρκούσε 6 εβδομάδες αργότερα προστέθηκε και άλλη μία εβδομάδα. Την φτιάχνουμε από χαρτί ή αλεύρι και πολύ αλάτι για να διατηρείτε. Έχει 7 πόδια ένα για κάθε εβδομάδα ,τα χέρια της είναι σταυρωμένα γιατί προσεύχεται , δεν έχει στόμα γιατί νηστεύει . Αυτοί είναι οι στοίχοι που λένε μαμάδες και παιδιά όταν ζυμώνουν την Κυρά Σαρακοστή.

Την κυρά σαρακοστή
που ‘ναι έθιμο παλιό
οι γιαγιάδες μας την φτιάχναν
με αλεύρι και νερό.

Για στολίδι της φορούσαν
στο κεφάλι ένα σταυρό
μα το στόμα της ξεχνούσαν
γιατί νήστευε καιρό.

Και τις μέρες της μετρούσαν
με τα πόδια της τα επτά.
Κόβαν ενα τη βδομάδα
μέχρι να ‘ρθει η ΠΑΣΧΑΛΙΑ.

Τα λαζαράκια

Είναι γλυκά νηστίσιμα ψωμάκια ,ζυμωμένα με αλεύρι και ταχίνι, πλασμένα σαν ανθρωπάκια με μακρύ ρούχο και σαρίκι στο κεφάλι ,με τα χέρια σταυρωμένα και με την κοιλιά παραγεμισμένη σταφίδες ,καρύδια και σουσάμι καβουρδισμένο.

Πασχαλινά αυγά και λαγουδάκια

Σε όλο τον κόσμο είναι διαδεδομένα τα χρωματιστά πασχαλινά αυγά. Σε ορισμένα μέρη, οι γονείς συνηθίζουν να τα κρύβουν, ώστε να τα αναζητήσουν τα παιδιά. Τα πασχαλινά αυγά είναι σύμβολο της Ανάστασης.

Οι πασχαλινές λαμπάδες και το έθιμο της φωτιάς

Οι πιστοί ανάβουν πασχαλινές λαμπάδες το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου. Το φως της λαμπάδας συμβολίζει το φως του Χριστού. Το φως από τις πασχαλινές λαμπάδες μεταφέρεται παντού, συμβολίζοντας τον φωτισμό όλων των ανθρώπων.

Μπότηδες, Κέρκυρα

Στην Κέρκυρα το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου ξεκινά ξημερώματα με το έθιμο του τεχνητού σεισμού, ενώ μερικές ώρες αργότερα (στις 11.00 π.μ.) γίνεται η Πρώτη Ανάσταση με τη ρίψη των “μπότηδων». Το συγκεκριμένο έθιμο, αποτελεί επιρροή των Ενετών, οι οποίοι συνήθιζαν την Πρωτοχρονιά, να ρίχνουν από τα παράθυρά τους παλιά αντικείμενα, προκειμένου να τους φέρει ο νέος χρόνος καινούργια.

Ρουκετοπόλεμος, Χίος

Ο Βροντάδος εκτείνεται βόρεια της πόλης της Χίου και είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του νομού. Εδώ κατοικούν οι περισσότεροι καπεταναίοι και ναυτικοί του νησιού. Το έθιμο των ρουκετών που έχει τις ρίζες του στους χρόνους της τουρκικής κατοχής, λαμβάνει χώρα το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου. Πρόκειται για μια ανταλλαγή πυρών ανάμεσα στις δυο μεγαλύτερες ενορίες της πόλης αυτής του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας της Ερυθιανής.

Αερόστατα, Λεωνίδιο

Οι γυναίκες τραγουδώντας στους κήπους μαζεύουν τριαντάφυλλα, αγριολούλουδα, βιολέτες λευκές, κόκκινες, μωβ για να κεντήσουν τα στεφάνια και να πλέξουν τους σταυρούς που θα στολίσουν τους Επιταφίους της Μεγάλης Παρασκευής, για να πραγματοποιήσουν μια μαγευτική περιφορά στις γειτονιές του Λεωνιδίου την πένθιμη αυτή νύχτα. Τα κορίτσια κόβουν πορτοκάλια, νεράντζια και ότι φρούτο φανταστείς από τα δέντρα για να τα κάνουν φαναράκια που θα φωτίσουν  τους δρόμους και τα παραδοσιακά σοκάκια της αγοράς.

Σαϊτοπόλεμος, Καλαμάτα

Ένα από τα πιο παλιά πασχαλινά έθιμα στην Μεσσηνία με επίκεντρο την πόλη της Καλαμάτας είναι ο Σαϊτοπόλεμος. Ένα έθιμο με ρίζες από την επανάσταση του 1821 το οποίο αναβιώνει κάθε Κυριακή του Πάσχα στην Καλαμάτα και λίγες άλλες περιοχές της Μεσσηνίας, όπως η Εύα, ο Άρις και η  Θουρία. Κάθε χρόνο μετά την Καθαρή Δευτέρα διάφορες ομάδες που αποκαλούνται “Μπουλούκια” αρχίζουν την σαρανταήμερη προετοιμασία τους.

Κάψιμο του Ιούδα, Κρήτη

Την Μεγάλη Πέμπτη φτιάχνουν ένα ανθρώπινο ομοίωμα από ξύλα, τον «Ιούδα», τον οποίο περιφέρουν σε όλα τα σπίτια του χωριού και τον χτυπούν και κακίζουν για την αισχρή προδοσία του. Οι γυναίκες δίνουν ό,τι παλαιά ρούχα έχουν για να ντυθεί «ο βρώμος ο Ιούδας», τον οποίο παραγεμίζουν με άχερα.
Το Μεγάλο Σάββατο, το ομοίωμα του Ιούδα τοποθετείται πάνω στη ρεματιά με τα ξύλα, για το φόβο των Ιουδαίων, δηλαδή των γειτονικών χωριών που επιδιώκουν να κλάψουν τον Ιούδα. Το βράδυ της Ανάστασης, με το Χριστός Ανέστη, τα κοπέλια βάζουν φωτιά στον Ιούδα, ο οποίος καίγεται

Μεταμεσονύκτιος Επιτάφιος, Ζάκυνθος

Η ακολουθία του Επιταφίου στη Ζάκυνθο, σύμφωνα με παλαιό έθιμο, δε γίνεται το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, αλλά τις πρώτες πρωινές ώρες του Μεγάλου Σαββάτου και συγκεκριμένα στις 02:00 το πρωί. Στις 04:00 περίπου το πρωί γίνεται η έξοδος του Επιταφίου, ο οποίος επιστρέφει γύρω στις 5.30 στο ναό, όπου συνεχίζεται η Ακολουθία. Κατά την πρώτη Ανάσταση πραγματοποιείται και το σπάσιμο των πήλινων σταμνών από τις νοικοκυρές όλων των σπιτιών.

Έθιμα στην Κεφαλονιά

Ξεχωριστά λαϊκά έθιμα και κατανυκτικές θρησκευτικές εκδηλώσεις συναντώνται το Πάσχα στην Κεφαλονιά.
Οι Κεφαλονίτες την ημέρα του Πάσχα ψήνουν αρνιά και τρώνε κόκκινα αυγά. Παλαιότερα έψηναν το κρέας, το οποίο είχαν τοποθετήσει πάνω σε κληματόβεργες μέσα σε ταψί, στον φούρνο του σπιτιού.
Στο γιορτινό τραπέζι απαραίτητα υπάρχει η λαμπροκουλούρα ή λαμπρόψωμο. Σε παλιότερες εποχές, οι νοικοκυρές στην Κεφαλονιά την έψηναν τη Μ. Πέμπτη, ενώ τώρα την ετοιμάζουν οι φούρνοι το Μεγάλο Σάββατο. Το ψωμί της ημέρας αυτής είναι ζυμωμένο σε σχήμα σταυρού και μ’ ένα κόκκινο αυγό στο κέντρο. Τα αυγά βάφονται με το «χορτάρι», ένα ειδικό φύκι της Κεφαλονιάς που φτιάχνει φυσική κόκκινη βαφή.
Οι εκκλησίες του νησιού στολίζονται με κλαδιά φοίνικα (σύμβολο νίκης πάνω στον θάνατο), μικροί σταυροί από φύλλα φοίνικα μαζί με κλαδιά ελιάς (σύμβολο ειρήνης), δάφνη (σύμβολο νίκης), δεντρολίβανο (συμβολίζει την ανάμνηση) και κάποιο φαρμακευτικό βοτάνι, όπως φασκόμηλο (σύμβολο σωτηρίας). Στην Κεφαλονιά, η Ανάσταση τα παλιά χρόνια δεν γινόταν ποτέ Μ. Σάββατο το βράδυ. Οι τελετές στις κεντρικές πλατείες Αργοστολίου και Ληξουρίου, που επικράτησαν τον 20ό αιώνα, είναι άσχετες με τα έθιμα του τόπου. Στις μέρες μας όμως έχει κυριαρχήσει η τέλεση της Ανάστασης στην αλλαγή της μέρας, το βράδυ του Σαββάτου. Η αναστάσιμη ακολουθία αρχίζει περίπου στις 23:00, με τον Αρχάγγελο αυτήν τη φορά να έχει την τιμητική του.
Λίγα λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα, ξεκινάει η πομπή από την εκκλησία με προορισμό την κεντρική πλατεία του Αργοστολίου.  Το Αναστάσιμο Ευαγγέλιο αναγιγνώσκεται ολόκληρο στην ανακαινισμένη πλατεία Βαλλιάνου, ενώ τα μεσάνυχτα ακριβώς με την πρώτη λέξη του παπά “Χριστός Ανέστη”, αρχίζουν ως ξέσπασμα χαράς και εκτοξεύονται εκατοντάδες βεγγαλικά, όπως επιβάλλει το έθιμο.

Τάξη Γ2