Επίσκεψη στην ΕΡΤ
Ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η επίσκεψη που πραγματοποίησε στις 3 Απριλίου η ομάδα των »Πετρογραφημάτων» στο ραδιομέγαρο της ΕΡΤ.
Ξεναγηθήκαμε στους χώρους του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης, μπήκαμε στα στούντιο και στα γραφεία των δημοσιογράφων, μιλήσαμε μαζί τους και φωτογραφηθήκαμε. Σταθήκαμε μπροστά στις κάμερες για να δοκιμάσουμε τη φωτογένειά μας και παραβρεθήκαμε στα γυρίσματα του δελτίου καιρού (εκείνη τη στιγμή παρόλο που ήμασταν 30 άτομα, κάναμε απόλυτη ησυχία!). Τέσσερις από εμάς βγήκαμε στον »αέρα» απ” το ραδιόφωνο της ΕΡΑ-σπορ και μιλήσαμε για το σχολείο, το περιοδικό και τα αθλητικά μας ενδιαφέροντα.
Και όλα αυτά μέσα σε μια ζεστή, φιλική ατμόσφαιρα που τη δημιούργησε η ευχάριστη διάθεση των ανθρώπων της ΕΡΤ, που μας ξενάγησαν και μας πληροφόρησαν για τα πάντα με τόση υπομονή! Μια πραγματικά μοναδική εμπειρία που θα μείνει χαραγμένη στη μνήμη μας για πολύ καιρό. Κάποιοι από εμάς, μάλιστα, επηρεάστηκαν τόσο πολύ, ώστε ήδη αποφάσισαν να εργαστούν στα ΜΜΕ!
Μια πολυπληθή κυψέλη θυμίζει το ραδιομέγαρο της Αγίας Παρασκευής. Άνθρωποι διαφόρων ειδικοτήτων, δημοσιογράφοι, τεχνικοί, ηχολήπτες, εικονολήπτες, μουσικοί, ενδυματολόγοι, μακιγιέρ και τόσοι άλλοι εργάζονται εκεί καθημερινά, ακόμα και τα Σαββατοκύριακα, μέρα και νύχτα. Εργάζονται και συνεργάζονται και το αποτέλεσμα της (συν)εργασίας τους βλέπουμε και ακούμε εμείς από την τηλεόραση και το ραδιόφωνο της ΕΡΤ. Όπως μας εξήγησε η κ. Αραμπατζή που μας υποδέχτηκε πρώτη 6 ραδιοφωνικά προγράμματα εθνικής εμβέλειας και 2 τηλεοπτικοί σταθμοί στεγάζονται στο ραδιομέγαρο. Η ξενάγησή μας ξεκίνησε από την τηλεόραση και μάλιστα από την καρδιά της ενημέρωσης, το γραφείο σύνταξης των ειδήσεων. Εκεί μας οδήγησε ο κ. Αλέξανδρος Λαχανάς, αρχισυντάκτης του βραδινού δελτίου ειδήσεων και αφηγητής της εκπομπής «Σαν σήμερα». Με απλά, κατανοητά λόγια μας εξήγησε πως, για να ετοιμαστεί ένα δελτίο ειδήσεων, απαιτείται πάνω απ’ όλα προγραμματισμός.
‘’Πώς ετοιμάζεται ένα δελτίο ειδήσεων’’
Συνεργεία που αποτελούνται από ένα δημοσιογράφο, έναν ηχολήπτη και έναν εικονολήπτη πηγαίνουν εκεί που «τρέχει» η επικαιρότητα και κάνουν ρεπορτάζ. Στη συνέχεια επιστρέφουν στο ραδιομέγαρο, όπου γίνεται η αξιολόγηση των θεμάτων, με βάση το πόσο σπουδαία είναι η είδηση και τι εικόνα έχει. Μετά την αξιολόγηση ο δημοσιογράφος έχει να κάνει μια εξαιρετικά δύσκολη δουλειά. Πρέπει να επιλέξει τα σπουδαιότερα σημεία από το υλικό του, που μπορεί να διαρκεί μία ώρα, και να φτιάξει μ’ αυτά το βίντεο του θέματός του, που δεν πρέπει να διαρκεί περισσότερο από δύο λεπτά. Ο δημοσιογράφος πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός, για τι άθελά του μπορεί να κόψει κάτι σημαντικό.
Όταν ετοιμαστούν τα θέματα γίνεται σύσκεψη στη οποία συμμετέχουν οι διευθυντές ειδήσεων και σύνταξης, ο αρχισυντάκτης, ο παρουσιαστής και οι υπεύθυνοι τομέων (π.χ. αθλητικού ρεπορτάζ, πολιτικού ρεπορτάζ κ.λπ.). Όλοι αυτοί αποφασίζουν για την τελική διαμόρφωση του δελτίου ειδήσεων και ο αρχισυντάκτης το γράφει.
‘’Πώς παρουσιάζεται το δελτίο ειδήσεων’’
Τη σκυτάλη παίρνει ο παρουσιαστής, ο οποίος παρουσιάζει το δελτίο από ένα στούντιο, που χρησιμοποιείται αποκλειστικά γι’ αυτό το σκοπό. Έχει μπροστά του την κάμερα και τον αυτόματο υποβολέα (ότο-κιου), ένα μηχάνημα στο οποίο παρουσιάζονται σε μεγέθυνση τα κείμενα των ειδήσεων. Καθώς διαβάζει απ’ το μηχάνημα, οι τηλεθεατές έχουμε την εντύπωση πως κοιτάζει εμάς. Ο ρόλος του παρουσιαστή είναι ιδιαίτερα δύσκολος. Είτε παρουσιάζει τις ειδήσεις, είτε κάποια εκπομπή, πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός σ’ αυτά που λέει, κυρίως στις απ’ ευθείας εκπομπές, όπου δεν υπάρχει δυνατότητα να διορθωθεί το οποιοδήποτε λάθος του. Γι’ αυτό οι παρουσιαστές είναι συνήθως έμπειροι, διαβασμένοι, ώστε να έχουν επίγνωση αυτού που λένε. Επιπλέον είναι συνεχώς συνδεδεμένοι με το αρχισυντάκτη τους και τον σκηνοθέτη, με το σύστημα ενδοσυνεννόησης (που στην ουσία είναι ένα ακουστικό στο αυτί τους), από το οποίο μπορούν να πάρουν οδηγίες ή κάποιες επιπλέον πληροφορίες, απαραίτητες για την εξέλιξη της εκπομπής.
Ο σκηνοθέτης και ο αρχισυντάκτης δεν βρίσκονται μέσα στο στούντιο, αλλά σ’ έναν ξεχωριστό χώρο, τον χώρο του κοντρόλ, όπου βλέπουν τα πάντα από οθόνες. Ο ένας τοίχος του χώρου αυτού είναι γεμάτος οθόνες, στις οποίες φαίνεται τι βλέπει η κάθε κάμερα. Εκεί καταλήγουν όλες οι κάμερες από τα στούντιο, από την αίθουσα σύνταξης, από οποιοδήποτε χώρο υπάρχει απευθείας σύνδεση, ακόμη και από ξένα κανάλια. Απ’ όλες αυτές τις εικόνες ο σκηνοθέτης επιλέγει και μας δείχνει κάθε φορά την καταλληλότερη. Αν υποθέσουμε πως κάθε εκπομπή είναι μια ορχήστρα και ο καθένας παίζει κάποιο μουσικό όργανο, ο σκηνοθέτης είναι ο μαέστρος. Αυτός κατευθύνει την ορχήστρα, συντονίζει όλη την ομάδα, έχει τον τελικό λόγο και την τελική ευθύνη. Αν γίνει ένα λάθος στο στούντιο μπορεί να διορθωθεί, αν όμως κάνει ο σκηνοθέτης λάθος, αυτό θα βγει στο κοινό.
Τα στούντιο
Αφού ενημερωθήκαμε για τον τρόπο που ετοιμάζεται και παρουσιάζεται το δελτίο ειδήσεων , πήγαμε να δούμε από κοντά τα στούντιο , ξεκινώντας απ’ αυτό όπου γυρίζονται οι βραδινές εκπομπές. Ένα συνεργείο εργαζομένων ήταν έτοιμο να αλλάξει όλο το σκηνικό για να γυριστεί η επόμενη εκπομπή αυτό συμβαίνει αρκετές φορές την εβδομάδα, αφού σ’ αυτό το στούντιο γυρίζονται όλες οι βραδινές εκπομπές. Από την οροφή κρέμονταν πολλοί τεράστιοι προβολείς και συσκευές κλιματισμού.Όταν ανάβουν αυτοί οι προβολείς δημιουργούν φοβερή ζέστη , που ταλαιπωρεί τους καλεσμένους και τον παρουσιαστή και καταστρέφει το μακιγιάζ τους. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να λειτουργούν τα κλιματιστικά και να διατηρούν τη θερμοκρασία σταθερή γύρω στους 200 . Αν προκύψει πρόβλημα σε κάποιον καλεσμένο κατά την διάρκεια της εκπομπής , μπορεί να επιλυθεί επί τόπου από τον υπεύθυνο του πλατό.
Το ραδιόφωνο
Αφού ολοκληρώσαμε την επίσκεψή μας στην τηλεόραση , περάσαμε στους χώρους του ραδιοφώνου. Όπως μας εξήγησε η κ.Ακριώτου στο ραδιόφωνο δεν υπάρχει το άγχος της εικόνας , όμως και εδώ κυνηγούν το χρόνο γιατί η είδηση πρέπει να μεταδίδεται αμέσως. Μας εξήγησε πως μια ομάδα ρεπόρτερ βρίσκεται στο δρόμο, σε κάθε υπουργείο , οι οποίοι παρακολουθούν τις εξελίξεις και ενημερώνουν το σταθμό. Ας υποθέσουμε πως ο Υπουργός Υγείας ανακοινώνει κάτι. Τότε ο ρεπόρτερ που βρίσκεται στο Υπουργείο Υγείας πρέπει να τρέξει για να μεταδοθεί η είδηση από το πρώτο δελτίο που βρίσκεται στον αέρα.
6 προγράμματα διαθέτει το ραδιόφωνο της ΕΡΤ που το καθένα έχει διαφορετικό χαρακτήρα. Το πιο πρόσφατο είναι ο ‘’ΚΟΣΜΟΣ’’ που προβάλλει μουσικές απ’ όλο τον κόσμο καθώς και τις καινούριες ελληνικές τάσεις. Το πρώτο πρόγραμμα είναι ένα καθαρά ενημερωτικό ,ειδησεογραφικό πρόγραμμα ενώ το δεύτερο πρόγραμμα είναι ψυχαγωγικό.
Τα σήματα όλων των προγραμμάτων καταλήγουν στον κεντρικό έλεγχο , ένα χώρο γεμάτο μηχανήματα που αποτελεί τον ‘’εγκέφαλο ‘’ του ραδιοφώνου και στη συνέχεια διανέμονται στην υπόλοιπη Ελλάδα. Μάθαμε επίσης πως υπάρχουν 19 περιφερειακοί σταθμοί στις περισσότερες πόλεις της Ελλάδας.
Παρακολουθήσαμε τους ανθρώπους του ραδιοφώνου καθώς εργάζονταν και μάλιστα καθώς εξελισσόταν κάποια εκπομπή.
Ο χώρος του εκφωνητή χωρίζεται από τον χώρο των τεχνικών και των μηχανημάτων με ένα τζάμι που τους επιτρέπει την οπτική επικοινωνία μεταξύ τους, ώστε να συντονίζονται καλύτερα. Το αποτέλεσμα της δουλειάς τους φτάνει στους ραδιοφωνικούς δέκτες μας και μας κρατάει συντροφιά στο αυτοκίνητο, καθώς εργαζόμαστε ,κάθε φορά που θέλουμε να απαλλαγούμε απ’ την παντοδυναμία , την επιβολή της τηλεοπτικής εικόνας και ν’ αφήσουμε ελεύθερη την ‘’φαντασία μας’’.
Νοιώθουμε την ανάγκη να ευχαριστήσουμε ιδιαιτέρως τους ‘’οδηγούς ‘’ μας σ’ αυτό το μαγικό ταξίδι στον κόσμο του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης. Μας έμαθαν πάρα πολλά και κυρίως πως ο κόσμος των ΜΜΕ βασίζεται στη σκληρή ομαδική δουλειά των ανθρώπων του , που , ακούραστοι , συντονίζουν τις προσπάθειές τους για να μας ενημερώνουν , να μας πληροφορούν και να μας ψυχαγωγούν. Και νοιώσαμε μέσα απ’ τα λόγια τους και κάτι ακόμη : την ολοφάνερη αγάπη τους για τη δουλειά τους που σίγουρα αποτελεί την κινητήρια δύναμή τους , ώστε να αντεπεξέρχονται στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Μας θύμισαν τα λόγια ενός παλιού δημοσιογράφου που είδαμε γραμμένα σε κάποιο έντυπο : «Στη δημοσιογραφία δεν χωρά συνοικέσιο , αλλά μόνο έρωτας».
‘’Μια ενδιαφέρουσα συζήτηση’’
Κατά τη διάρκεια της ξενάγησης μας στο ραδιομέγαρο, ο κ. Λαχανάς δεν μας μίλησε μόνο για τον τρόπο που ετοιμάζονται και παρουσιάζονται οι τηλεοπτικές εκπομπές. Συζητήσαμε μαζί του και για άλλα θέματα που αφορούν την ΕΡΤ, αλλά και γενικότερα τον Τύπο κι εκείνος μας έλυσε πρόθυμα όλες τις απορίες.
Καταρχάς μάθαμε πως η ΕΡΤ δίνει εικόνα και στα ιδιωτικά κανάλια. Συγκεκριμένα μας είπε: «Κατηγορούν την ΕΡΤ και λένε ότι την πληρώνουμε. Η αλήθεια είναι πως δεν πληρώνουμε μόνο την ΕΡΤ, πληρώνουμε και όλα τα ιδιωτικά κανάλια μέσω της ΕΡΤ. Βλέπετε, όλα τα σημαντικά γεγονότα και τα άλλα στο εξωτερικό τα καλύπτει με δικές της αποστολές η ΕΡΤ και βέβαια επωμίζεται το κόστος. Τα ιδιωτικά κανάλια απ’ την άλλη δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα, δεν διαθέτουν τα μέσα κι έτσι τους εξυπηρετεί η ΕΡΤ, η οποία είναι υποχρεωμένη να τους δίνει εικόνα, υπάρχει συμφωνία γι αυτό. Τα άλλα κανάλια λοιπόν επωφελούνται από την ΕΡΤ, παρόλο που αποφεύγουν να αναφέρουν.»
Στη συνέχεια αναφέρθηκε σ ένα άλλο ζήτημα για το οποίο επικρίνουν την ΕΡΤ: «Ένα άλλο πράγμα για το οποίο κατηγορούν την ΕΡΤ είναι ότι κάνει κυβερνητική προπαγάνδα. Σκεφτείτε όμως ότι όλα τα ιδιωτικά κανάλια ανήκουν σε επιχειρηματίες. Δεν ανήκουν σε εκδότες. Ανήκουν σε εργολάβους, βιομήχανους, εφοπλιστές. Εκεί κι αν υπάρχουν συμφέροντα. Σίγουρα ο Τύπος έχει τα προβλήματά του. Τα προβλήματα αυτά όμως έχουν σχέση με την ελληνική κοινωνία. Μην ψάχνουμε αλλού λοιπόν κι ας μην κατηγορούμε άκριτα.»
Ως αρχισυντάκτης του βραδινού δελτίου ειδήσεων της ΝΕΤ μας μίλησε αρκετά γι’ αυτό και μας προσδιόρισε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του.
«Τα δελτία ειδήσεων της ΝΕΤ» μας είπε «προβάλλουν κάθε βράδυ πολλές ειδήσεις, γύρω στις 25 με 30 ειδήσεις. Αντίθετα στα περισσότερα ιδιωτικά κανάλια θα δείτε να συζητούν για ένα θέμα επί 20 λεπτά με μισή ώρα και ύστερα να παρουσιάζουν με μεγάλη συντομία μερικά θέματα ακόμη.»
Τον ρωτήσαμε αν κατά τη γνώμη του η ΕΡΤ θα κρατήσει το δημόσιο χαρακτήρα της. Μας απάντησε:
« Πιστεύω πως θα υπάρχει μια μορφή δημόσιας τηλεόρασης για πολλά χρόνια ακόμα, γιατί όλα τα ευρωπαϊκά κράτη έχουν δημόσια τηλεόραση. Δεν μπορώ όμως να σας απαντήσω αν θα είναι με την ίδια μορφή που έχει και σήμερα, με 3 κανάλια και 6 ραδιόφωνα. Δεν έχει ξεκαθαριστεί αυτό το ζήτημα. Έχουν γίνει προσπάθειες να μας μαζέψουν, να μας συρρικνώσουν ίσως στο τέλος το πετύχουν. Πάντως μια μορφή δημόσιας τηλεόρασης θα υπάρχει πάντοτε».
Στη συνέχεια μας μίλησε για τις ιδιαίτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στην ΕΡΤ. Πρέπει να εργάζονται τις αργίες, τα Σαββατοκύριακα πέρα από το ωράριό τους, γιατί η ΕΡΤ πρέπει να είναι συνεχώς στον αέρα, 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, 7 μέρες την εβδομάδα. Όμως δεν έχουν πληρωθεί γι αυτά απ’ το Νοέμβρη, γι αυτό απεργούν κάθε σαββατοκύριακο.
Τέλος τον ρωτήσαμε ποια προσόντα πρέπει να διαθέτει κάποιος για να ασχοληθεί με τη δημοσιογραφία. Η απάντησή του , αβίαστη κι επιγραμματική: ‘’Υπομονή και γερό στομάχι’’.
