Μαθήματα σκηνοθεσίας… από τον κ. Γιάννη Ντόνα

ΑΠΟ: ΤΣΟΥΚΝΑΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ - Μάι• 06•16

 

Μαθήματα σκηνοθεσίας…

Μαθήματα σκηνοθεσίας…

 από τον κ. Γιάννη Ντόνα

Εισαγωγικό σημείωμα

Ο κ. Γιάννης Ντόνας είναι σκηνοθέτης με μακρά πορεία στο χώρο της τηλεόρασης. Εργάστηκε επί 20 χρόνια στον «Αντέννα» όπου έκανε εκπομπές που σημείωσαν υψηλή τηλεθέαση, όπως το «Καλημέρα  Ελλάδα» και ο «Πρωινός καφές» και σκηνοθέτησε τα δελτία ειδήσεων του καναλιού.

Συνεργάστηκε με σημαντικούς δημοσιογράφους,  όπως ο Γιώργος Παπαδάκης και ο Τέρενς Κουίκ. Τώρα διδάσκει σκηνοθεσία στη σχολή δημοσιογραφίας του Αντέννα, ενώ σε λίγους μήνες θα βγει στον κινηματογράφο η πρώτη του ταινία , ένα κοινωνικό θρίλερ.

Επισκέφτηκε το σχολείο μας τον περασμένο Φεβρουάριο και μας… παρέδωσε μαθήματα σκηνοθεσίας. Με λόγια απλά και καθαρά , με την αμεσότητα ενός χαρισματικού δασκάλου μας μίλησε για την υπευθυνότητα , την ευαισθησία  και την παιδεία που πρέπει να διαθέτει ένας σκηνοθέτης, για τον λαμπρό κόσμο της τηλεόρασης και για τον κινηματογράφο  που είναι «μεγάλος έρωτας,  αν και ακριβός».

Για να εμπεδώσουμε το πρώτο μας μάθημα… «σκηνοθέτησε» ακόμα και τα γλυκάκια που με πολλή ευγένεια πρόσφερε στην ομάδα μας : για να τα κάνει πιο ενδιαφέροντα έγραψε πάνω τους τη φράση «I love TV».

 

Ποιος είναι ο ρόλος του σκηνοθέτη;

 Ο ρόλος του σκηνοθέτη είναι να κάνει εικόνες ένα σενάριο, ένα κείμενο , ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα. Βέβαια , δεν λειτουργεί αυθαίρετα, αφού η τηλεόραση έχει τους κανόνες της, τους οποίους ο σκηνοθέτης γνωρίζει καλά. Ας πούμε ότι δείχνετε έναν   ποδοσφαιρικό αγώνα. Θα πρέπει οι κάμερες να είναι κατάλληλα τοποθετημένες , ώστε να παίρνουν τα σωστά πλάνα. Θα δείξουμε το γκολ τη στιγμή που θα μπει , στη συνέχεια θα το δείξουμε σε επανάληψη και μετά τους πανηγυρισμούς στις κερκίδες. Δεν γίνεται να δείχνω τις κερκίδες ενώ μπαίνει γκολ!

Πώς σκηνοθετείται μια ενημερωτική εκπομπή;

Μέσα στο στούντιο υπάρχουν  κάποιες κάμερες. Άλλες παίρνουν κοντινά πλάνα και εστιάζουν στα πρόσωπα του παρουσιαστή και των καλεσμένων, ενώ άλλες παίρνουν πιο μακρινά πλάνα. Ο σκηνοθέτης επιλέγει τι απ’ όλα όσα συμβαίνουν στο στούντιο  θα δείξει στον αέρα. Για παράδειγμα, θα κάνει κοντινό πλάνο στο πρόσωπο εκείνου που μιλά. Μάλιστα αν κάποιος ερωτηθεί για ένα κρίσιμο θέμα, είναι σημαντικό να πάρει η κάμερα την πρώτη του αντίδραση, πριν προλάβει  να οργανώσει την απάντησή του. Έπειτα υπάρχει και το άλλο υλικό: βίντεο, ζωντανές συνδέσεις με χώρους όπου συμβαίνουν γεγονότα. Ο σκηνοθέτης συντονίζει τα πάντα: ελέγχει αν υπάρχει ήχος, εικόνα, αν ο παρουσιαστής ακούει τον δημοσιογράφο που κάνει ρεπορτάζ. Συνεργάζεται μαζί τους και φυσικά με τον εικονολήπτη και τον ηχολήπτη. Ειδικά αν πρόκειται για ζωντανή εκπομπή, έχει να πάρει άμεσες και σοβαρές αποφάσεις.

Παρόλα αυτά αυτός που προβάλλεται πιο πολύ είναι ο παρουσιαστής…

Αυτό είναι αλήθεια. Σε μια κινηματογραφική ταινία προβάλλεται ο σκηνοθέτης. Λέμε , για παράδειγμα, ο «Νονός» του Φράνσις Φορντ Κόπολα. Στο θέατρο λέμε ο «Ρωμαίος   και η Ιουλιέτα» του Σαίξπηρ. Προβάλλεται ο συγγραφέας. Όμως λέμε η εκπομπή «Καλημέρα Ελλάδα» με τον Γιώργο Παπαδάκη. Στην τηλεόραση «πουλάμε» τον παρουσιαστή. Κι επειδή η τηλεόραση είναι λάμψη , φροντίζουμε να είναι λαμπερός, ενδιαφέρων, ευχάριστος , καταγγελτικός όταν πρέπει.

Με ποιο τρόπο;

Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα δελτίο ειδήσεων. Εδώ υπάρχει συγκεκριμένος ενδυματολογικός κώδικας. Ο παρουσιαστής πρέπει να είναι ξυρισμένος , να φοράει πουκάμισο, γραβάτα. Η παρουσιάστρια  πρέπει  να φορά σακάκι ,κατά προτίμηση σε παλ χρώματα. Δεν πρέπει να φορά κρίκους και βραχιόλια επειδή κάνουν θόρυβο και φαίνονται μεγαλύτερα στην οθόνη. Αν ο παρουσιαστής είναι ανοιχτόχρωμος πρέπει να φορά σκούρα ρούχα, για να δημιουργούμε αντίθεση. Ο δημοσιογράφος που είναι σωστός επαγγελματίας σέβεται αυτού του είδους τις υποδείξεις του σκηνοθέτη, γιατί, όπως ο δημοσιογράφος ξέρει να γράφει και να μιλά , έτσι ο σκηνοθέτης ξέρει να «δείχνει».

Δηλαδή , στην τηλεόραση, δεν  βλέπουμε τα αληθινά πρόσωπα των ανθρώπων; Βλέπουμε αυτά που φτιάχνετε εσείς;

Ένα καθημερινό τηλεοπτικό πρόγραμμα θα πρέπει να βγαίνει κάθε μέρα στον αέρα την προγραμματισμένη ώρα , ό,τι και αν έχει συμβεί στον καθένα από εμάς , άσχετα με τα προσωπικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε . Ο παρουσιαστής πρέπει να είναι λαμπερός, ακόμα κι αν είναι άρρωστος , αν έχει ξενυχτήσει. Άρα ναι , η εικόνα που βλέπετε είναι κατασκευασμένη και ο σκηνοθέτης φροντίζει να είναι ενδιαφέρουσα.

Ποιος είναι ο ρόλος του σκηνοθέτη στον κινηματογράφο;

Στον κινηματογράφο ο σκηνοθέτης δεν εκτελεί ένα πρόγραμμα , δημιουργεί μια ταινία. Όταν διαβάζεις ένα λογοτεχνικό κείμενο , φαντάζεσαι, φτιάχνεις εσύ τις εικόνες του. Στον κινηματογράφο την εικόνα τη φτιάχνω εγώ και σου την δείχνω .Εσύ θα αισθανθείς. Δεν θα βάλεις σε λειτουργία  τη φαντασία σου, αλλά θα φορτιστείς συναισθηματικά από την  εικόνα.

Γι’ αυτό ο σκηνοθέτης πρέπει να διαθέτει αυξημένη ευαισθησία. Αν αισθάνεται , αν είναι ευαίσθητος , τότε βλέπει πράγματα που οι άλλοι δεν βλέπουν. Κι όταν λέμε ευαίσθητος , δεν εννοούμε κλαψιάρης! Ο ευαίσθητος άνθρωπος  συγκινείται, πάλλεται, αισθάνεται. Γελά, κλαίει, αντιδρά όταν θυμώνει. Αν το σενάριο λέει : «άνοιξε η γη κάτω από τα πόδια της» εγώ πρέπει να διδάξω την ηθοποιό τι σημαίνει αυτό. Αν όμως δεν το νοιώθω εγώ, πώς να το διδάξω;

Ποια άλλα προσόντα πρέπει να διαθέτει ο σκηνοθέτης;

Πρέπει  να διαθέτει ευρύτερη μόρφωση και παιδεία. Εκτός απ’ τις σπουδές του σε κάποια σχολή σκηνοθεσίας , πρέπει να διαβάζει πολλά και διαφορετικά αναγνώσματα. Δεν μπορεί για παράδειγμα να βάζει γκολ ένας ποδοσφαιριστής και εσύ να δείχνεις τη φωτογραφία κάποιου άλλου! (γελάει)

Και ξέρετε , στην τηλεόραση το λάθος είναι πολύ σοβαρό, γιατί το βλέπουν εκατομμύρια μάτια. Ο χρυσός κανόνας της τηλεόρασης είναι: Αν δεν είσαι σίγουρος, μην το δείξεις.

Εσείς έχετε κάνει κάποιο λάθος;

Θυμάμαι κάτι που έγινε το 2004. Ήταν η δεύτερη Κυριακή των δημοτικών εκλογών και εκλεγόταν δήμαρχος Αθηναίων η κ. Ντόρα Μπακογιάννη. Όταν λοιπόν έφτασε στο Σύνταγμα κι άρχισε να μιλά, κατάλαβα ότι δεν την ακούγαμε!

Είχε χαλάσει κάποιο μηχάνημα και δεν είχαμε ήχο.  Χρεώθηκα το λάθος εγώ και, μάλιστα, παραλίγο να χάσω τη δουλειά μου.

Ποια άλλη στιγμή απ’ την καριέρα σας θυμάστε έντονα;

Θυμάμαι ένα δίλημμα που αντιμετώπισα. Όταν έφυγε η Αλίκη Βουγιουκλάκη, έγινε διακαναλική μετάδοση της κηδείας της. Αυτό σημαίνει ότι συνεργαστήκαμε  όλα τα μεγάλα κανάλια. Το κάθε κανάλι κάλυπτε διαφορετικό κομμάτι της κηδείας και όλα είχαν την ίδια εικόνα. Ο ΑΝΤ1, είχε αναλάβει το κομμάτι του νεκροταφείου και σκηνοθέτης ήμουν εγώ. Εξήγησα στους εικονολήπτες πως, αν ανοιχτεί το φέρετρο , θέλω το τελευταίο πλάνο της ηθοποιού. Είναι μακάβριο , όμως αυτή είναι η ζωή , ως έχει, και εμείς πρέπει να τη δείχνουμε ως έχει.

Πράγματι το φέρετρο άνοιξε. Η εικόνα δεν είχε καμιά σχέση με τη Βουγιουκλάκη , όπως την γνωρίζαμε από τις ταινίες. Αμφιταλαντεύτηκα για 2 δευτερόλεπτα, όμως τελικά έδειξα το πλάνο. Σκέφτηκα πως το πανελλήνιο ήταν καρφωμένο στην τηλεόραση εκείνη τη μέρα. Αν δεν έδειχνα το πλάνο θα ήταν σαν να έκανα λογοκρισία.

Ποια θεωρείτε μεγάλη στιγμή της καριέρας σας;   

Όταν η εκπομπή «Καλημέρα Ελλάδα»  έκανε θεαματικότητα  κοντά στα 72% και μάλιστα ενώ είχαμε απέναντί μας σπουδαίους δημοσιογράφους. Ξέρετε η θεαματικότητα είναι για μας η αξιολόγησή μας. Είναι πολύ σημαντικό να είναι πρώτη μια εκπομπή κάθε μέρα , επί 20 χρόνια, χωρίς να χάσει ούτε μια μέρα.

Ωπωσδήποτε ήταν επιτυχία του Γιώργου Παπαδάκη , αλλά σ’ αυτό συμβάλαμε όλοι . Σε ό,τι αφορά τη μετάδοση της εικόνας συνέβαλα εγώ.

Αν δεν είχαμε επιτυχία δεν θα υπήρχα ούτε εγώ , ούτε ο Παπαδάκης. Η ιδιωτική τηλεόραση είναι σκληρή. Αν το έργο δεν πάει καλά  κατεβαίνει. Κι εγώ δούλεψα σ’ ένα κανάλι που έκανε πρωταθλητισμό. Δεν επιτρεπόταν να είμαστε , δεύτεροι, ειδικά την εποχή που ξεκινούσε η ιδιωτική τηλεόραση.

Πιστεύετε πως στις μέρες μας έχει πεθάνει η τηλεόραση;   

Δεν έχει πεθάνει η τηλεόραση, έχει αλλάξει μορφή. Τώρα υπάρχει το  ίντερνετ  που είναι πιο άμεσο πιο προσιτό. Όλοι σας, για παράδειγμα , έχετε κινητά με κάμερα. Κάμερα σημαίνει τηλεόραση.

                                                                  Καλαφάτη Ευαγγελινή Α1

Παπαθεοδώρου Θοδωρής Β3

Μαξίμοβιτς Ελπίδα Α3

Τσίκα Ευγενία Α4

 

Σχολιάστε

Top