Επιμέλεια άρθρου: Ασπρογιάννης Γιώργος
Η εορτή των Τριών Ιεραρχών καθιερώθηκε στα μέσα του 11ου αιώνα και στα χρόνια του Κωνσταντίνου Θ’ Μονομάχου ή του Αλέξιου Α’ Κομνηνού από το μητροπολίτη Ευχαΐτων Ιωάννη Μαυρόποδα ο οποίος συνέθεσε τμήμα τουλάχιστον της ακολουθίας για τους τρεις αγίους της Εκκλησίας. Με την ονομασία Τρεις Ιεράρχες αναφέρονται τρεις επιφανείς άγιοι και Θεολόγοι της ορθόδοξης χριστιανικής θρησκείας, προστάτες των γραμμάτων και των μαθητών, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος , ο Βασίλειος ο Μέγας και ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός ή Θεολόγος. Αναδείχθηκαν πατέρες της Εκκλησίας και άγιοι με τον τίτλο των μεγίστων φωστήρων, όπως ψέλνεται και στο τροπάριο: “Τους τρεις μεγίστους φωστήρας της τρισηλίου θεότητος …”
Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος είναι Άγιος Πατέρας και Ιεράρχης της Ορθόδοξης Εκκλησίας που γεννήθηκε και έδρασε στην Αντιόχεια της Συρίας μεταξύ 344 και 354 μ.Χ. Έδρασε και στην Κωνσταντινούπολη και τελικά πέθανε εκδιωγμένος από την αυτοκρατορική αυλή το 407 μ.Χ. Διετέλεσε επίσκοπος Κωνσταντινούπολης όπου διακρίθηκε για το σπουδαίο ποιμαντικό και φιλανθρωπικό έργο που διενήργησε. Αξεπέραστο ήταν το χάρισμά του στην ομιλία. Άφησε πίσω του σπουδαίο, ανεκτίμητο και διαχρονικό συγγραφικό έργο.
Ο Βασίλειος Καισαρείας γνωστός και ως Μέγας Βασίλειος ή Άγιος Βασίλης ήταν Έλληνας επίσκοπος της Καισάρειας στην Καππαδοκία. Ήταν σημαντικός θεολόγος, υποστήριξε το Σύμβολο της Πίστεως και αντιτάχθηκε στις αιρέσεις της πρωτοχριστιανικής Εκκλησίας. Έργο ζωής και σταθμός στην πορεία του ήταν η ίδρυση και λειτουργία του Πτωχοκομείου ή Βασιλειάδας, πρότυπου κέντρου περίθαλψης και φροντίδας των ασθενέστερων κοινωνικά ατόμων.
Ο Γρηγόριος Ναζιανζηνός ή Θεολόγος ήταν Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως τον 4ο αιώνα μ.Χ. Θεωρείται ως ο ταλαντούχος ρήτορας μεταξύ των Πατέρων της Εκκλησίας. Ο Γρηγόριος είχε σημαντικό αντίκτυπο στη διαμόρφωση της Τριαδικής θεολογίας. Τα περισσότερα έργα του επηρεάζουν τους σύγχρονους θεολόγους, ειδικά όσον αφορά τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδας.
Είναι οι προστάτες των γραμμάτων και των τεχνών και κατ’ επέκταση και των δασκάλων και μαθητών. Το παράδειγμά τους είναι πάντα φωτεινό, για να μας δείχνει το δρόμο της μάθησης, της πίστης, της αγάπης και της προσφοράς.
