Από τα πιο εντυπωσιακά φυσικά φαινόμενα είναι η εμφάνιση του Σέλαος στις περιοχές κοντά στους Πόλους της Γης. Το βόρειο σέλας (Aurora Borealis) παρατηρείται στη Γροιλανδία, τις Σκανδιναβικές χώρες, την Αλάσκα και τη Σκωτία. Το νότιο σέλας (Aurora Australis) το βλέπουν οι κάτοικοι της Νέας Ζηλανδίας και της νότιας Αυστραλίας, ενώ έχει παρατηρηθεί και στις νοτιότερες χώρες της Ν. Αμερικής, όπως στην Αργεντινή.
Ο πρώτος που το παρατήρησε επιστημονικά ήταν ο δικός μας Αριστοτέλης, ο οποίος γράφει στα Μετεωρολογικά του ότι σε αίθρια νύκτα κάποιες φορές παρατηρούνται «πολλά φάσματα ἐν τῷ οὐρανῷ…».
Σήμερα πλέον γνωρίζουμε την προέλευση αυτών των υπέροχων χρωματισμών. Πρόκειται για ακτινοβολία που εκπέμπεται επειδή τα άτομα των αερίων της ατμόσφαιρας της Γης έχουν διεγερθεί εξαιτίας κρούσης με φορτισμένα σωματίδια, κυρίως ηλεκτρόνια αλλά και πρωτόνια, που έρχονται από τον Ήλιο (ηλιακός άνεμος). Το μαγνητικό πεδίο της Γης μοιάζει με μια «μαγνητική φιάλη» που παγιδεύει τα φορτισμένα σωματίδια και τα αναγκάζει να κινούνται συνεχώς από τον ένα πόλο προς τον άλλο. Από καταγραφές δορυφόρων έχει διαπιστωθεί ότι η γη περιβάλλεται από δύο ζώνες (δακτυλίους) φορτισμένων σωματιδίων (ζώνες Van Allen). Κοντά στους πόλους παρατηρείται η μεγαλύτερη πυκνότητα φορτισμένων σωματιδίων, επειδή εκεί το μαγνητικό πεδίο είναι πιο ισχυρό.
Aυτά τα φορτισμένα σωματίδια που έρχονται από τον Ήλιο συγκρούονται με τα άτομα των αερίων της ατμόσφαιρας (οξυγόνο, άζωτο, κρυπτόν) και τα διεγείρουν σε ανώτερη ενεργειακή κατάσταση. Κατά την επάνοδό τους στην αρχική κατάσταση, εκπέμπουν τη διαφορά ενέργειας με τη μορφή ορατής ακτινοβολίας: κόκκινο στα χαμηλότερα σημεία, πράσινο στα ανώτερα και κίτρινο στα ενδιάμεσα, που εξαφανίζεται γρήγορα. Επίσης μπορεί να παρατηρηθεί και λευκό χρώμα, ως αποτέλεσμα της μίξης των χρωμάτων.
Πηγή: National Geographic
Το Νότιο Σέλας, όπως φωτογραφήθηκε από δορυφόρο της NASA στις 11 Σεπτεμβρίου 2005
