Συνέντευξη με την υποδιευθύντρια κι εκπαιδευτικό της σχολικής μονάδας Φωτεινή Κουτσίδου από τον Μάριο Τσακίρη
- Καταρχάς, είναι μεγάλη μας χαρά που δεχτήκατε να κάνουμε αυτή τη συνέντευξη για την εφημερίδα, αφού γνωρίζετε αυτό το σχολείο από την καλή και από την κακή του πλευρά. Δεν υπάρχει μαθητής, μαθήτρια ή γονιός που να μην γνωρίζει ή να μην έχει έρθει σε επαφή με την κυρία Κουτσίδου. Ευκαιρία, λοιπόν, να μάθουμε όλα όσα ξέρετε και θέλετε να μοιραστείτε μαζί μας.
Αρχικά, θα ήθελα να μας πείτε εάν εσείς ξεκινούσατε να φοιτάτε τώρα ως μαθήτρια στο Πρότυπο ΕΠΑ.Λ. Ρόδου ποια ειδικότητα θα επιλέγατε και γιατί;
- Ξέρω ότι σίγουρα δεν θα πήγαινα στα Οικονομικά. Νομίζω ότι θα επέλεγα την ειδικότητα Υγείας, ίσως την Φυσικοθεραπεία και την Γεωπονία. Ειδικά, η Γεωπονία είναι μια δημιουργική ειδικότητα κι εγώ επειδή είμαι από χωριό και μεγάλωσα σε χωράφια, κήπους, μπαξέδες.
όπου δούλευα από την Τρίτη και την Τετάρτη δημοτικού, νομίζω θα μου ήταν πιο οικείο το περιβάλλον.
- Θυμάστε κάποιο πολύ περίεργο περιστατικό που σας έχει συμβεί στο σχολείο;
- Κατά καιρούς συμβαίνουν διάφορα αστεία ή περίεργα περιστατικά. Κάτι που μου έχει μείνει στη μνήμη είναι όταν είχα δεχθεί πριν πολλά χρόνια ένα περίεργο τηλεφώνημα στο γραφείο. Με κάλεσε μια μαμά μικροπαντρεμένη, χωρισμένη, της οποίας ο γιος πήγαινε στο σχολείο μας και αποφάσισε να πάει διακοπές χωρίς το παιδί της. Με πήρε τηλέφωνο και μου ζήτησε να προσέχω το παιδί της όσο αυτή θα έλειπε! Με τη μαμά δεν είχαμε αναπτύξει κάποια προσωπική σχέση, γι’ αυτό και της είπα «τον γιο σας τον αγαπώ, τον εκτιμώ, αλλά δεν μπορώ να κάνω και babysitting» (γέλια).
- Σας έχουν κάνει καμία γερή φάρσα μέσα στην τάξη;
Όχι, δεν θυμάμαι κάτι ιδιαίτερο, πιο πολύ μπορώ να πω ότι εγώ τους έκανα πλάκες!
- Εάν μπορούσατε να αλλάξετε ένα πράγμα στο ελληνικό σχολείο ποιο θα ήταν αυτό και γιατί;
- Εγώ, εάν θα άλλαζα κάτι στην ελληνική εκπαίδευση θα ήταν η εκπαίδευση των γονέων∙ θα το έβαζα υποχρεωτικό μάθημα/σεμινάριο με συνεδρίες που θα απευθύνονταν ειδικά σε γονείς, διότι πολλοί από αυτούς δεν ξέρουν να τα χειριστούν, δεν έχουνε λύσει προσωπικά τους θέματα, είναι σε μικρή ηλικία και δεν έχουν προλάβει να ωριμάσουν ώστε να παρέχουν μετά και την ανάλογη στήριξη στο παιδί και μοιραία όλο αυτό αντικατοπτρίζεται στους μαθητές μας. Φυσικά, οι εκπαιδευτικοί δεν έχουμε και την ανάλογη βοήθεια που χρειαζόμαστε. Αρκετοί γονείς είτε ξεφορτώνουν τα παιδιά τους στο σχολείο για να ελαφρύνουν στο σπίτι, είτε με την παραμικρή παρατήρηση που θα γίνει από την πλευρά μας εναντιώνονται, αντιδρούν και δεν καταλαβαίνουν τον λόγο που κάνουμε αυτή την παρατήρηση. Θα πρότεινα, λοιπόν, να γίνουν σχολές γονέων και να σπάσει αυτό το ταμπού από την μεριά τους. Το γεγονός ότι θέλουν να ζητήσουν βοήθεια δεν σημαίνει ότι είναι ανίκανοι γονείς, αντιθέτως ότι είναι υπεύθυνοι και θέλουν να είναι υπεύθυνοι απέναντι στο παιδί τους, νοιάζονται για αυτό και θέλουν να του προσφέρουν το καλύτερο δυνατό. Η δουλειά του εκπαιδευτικού δεν είναι δουλειά γραφείου∙ έχεις να κάνεις με έμψυχα όντα, με ανθρώπινες ζωές. Δεν μπορείς να βγάλεις το παιδί από το πλαίσιο και από το περιβάλλον στο οποίο έχει μεγαλώσει. Είναι κάτι που το φέρει μαζί του στο σχολείο.
Τα πρώτα χρόνια στο σχολείο έμπαινα στην τάξη και είχα στο τμήμα 36 παιδιά. Μιλάμε για σχολείο με συνολικά 700 παιδιά. Εγώ φρόντιζα από την αρχή των μαθημάτων, από την πρώτη εβδομάδα, να αποκτήσω την οικειότητα που ήθελα με τα παιδιά, δηλαδή να μάθω τα ονόματα τους και τα παιδιά το εκτιμούσαν πολύ αυτό. Αλλά, είναι μια δουλειά που θέλει μεράκι, γιατί κατά τα άλλα ούτε φράγκα έχει ούτε αναγνώριση στην κοινωνία έχει, επομένως θα πρέπει καθαρά να το θες και να το αγαπάς. Για αυτόν τον λόγο, εγώ πιστεύω ότι αν δεν ήμουνα στο σχολείο και πάλι το επάγγελμά μου θα είχε να κάνει με παιδιά.
- Θα χρησιμοποιήσω την τελευταία σας κουβέντα και με αφορμή αυτή θα ήθελα να σας ρωτήσω, εάν έχετε σκεφτεί ποτέ στην διαδρομή σας όλα αυτά τα χρόνια να αλλάξετε επάγγελμα.
- Μπορώ να πω ότι εάν με ανάγκαζαν να αλλάξω το επάγγελμά μου νομίζω ότι θα έκανα κάτι σχετικό με το θέατρο γιατί μου αρέσει πολύ. Εγώ μέχρι την Β΄ Λυκείου ήμουν ένα πάρα πολύ κλειστό άτομο. Κάποια στιγμή κατάλαβα ότι το να εκτεθώ στον κόσμο δημόσια ήταν για μένα μεγάλο πρόβλημα κι έτσι αισθάνθηκα την ανάγκη να κάνω κάτι για αυτό. Τότε γράφτηκα σε θεατρική ομάδα και με βοήθησε πάρα πολύ. Την πρώτη χρονιά που διορίστηκα ανεβάσαμε με μία συνάδελφο τον Oδυσσεβάχ της Ξένιας Καλογεροπούλου. Αυτή ήταν και η τελευταία χρόνια που ανέβασε παράσταση το Εθνικό Θέατρο στη Ρόδο και μετά έκλεισε για επισκευές τον Μάιο του 2000. Το θέατρο νομίζω δημιουργεί άλλους δεσμούς με τα παιδιά. Σε αυτό το σχολείο είχαμε ανεβάσει μία παράσταση με τέσσερις συγκλονιστικές μαθήτριες, με θέμα το trafficking. Πολλά από αυτά τα παιδιά έκαναν τρομερές υπερβάσεις για να συμμετέχουν, αλλά τελικά συνεχίσανε. Τους εξηγούσα ότι εμείς αυτό εδώ, δε το κάνουμε με το ζόρι, αλλά το κάνουμε γιατί το γουστάρουμε. Μέσα από το θέατρο μαθαίνεις κι εσύ ο ίδιος πολλά και μπαίνεις μέσα στο μυαλό και στην ψυχή των παιδιών.
- Έχετε σκοπό να ανεβάσετε κάποια παράσταση του χρόνου;
- Κάτι έχω στο μυαλό μου για την επόμενη σχολική χρονιά. Φέτος ήταν μία δύσκολη χρονιά κι αυτό είναι ένα project που απαιτεί πολύ προσωπικό χρόνο εκτός σχολείου, πρόβες στην περίοδο των εξετάσεων και καλό συντονισμό με τα παιδιά.
- Και τι είναι, τελικά, αυτό που σας έχει κρατήσει τόσα χρόνια στο σχολείο;
- Αυτό που εκτιμώ είναι ότι αυτά τα παιδιά πέρα από την αγάπη που σου δίνουν έχουν μία ευθύτητα, μία ωμή ευθύτητα απέναντί σου, δεν λειτουργούν παρασκηνιακά. Έχουν περάσει πολύ «δύσκολα» παιδιά από αυτό το σχολείο, αλλά φροντίζανε να λένε πάντα τη συγγνώμη τους. Δεν θα ξεχάσω, όταν πέθανε ο πατέρας μου την αγάπη και τα μηνύματα που έλαβα από παλιούς μου μαθητές, κατεβατά ολόκληρα. Είναι ψυχούλες και αν σε βάλουν στην ψυχή τους τότε τελείωσε- σου δίνουν αγάπη άνευ ορίων και άνευ όρων. Είναι παιδιά που πρέπει να λειτουργούν με όρια, αλλιώς δεν γίνεται, ακριβώς όπως και με τα παιδιά μας. Δεν το λέω με την έννοια της τιμωρίας, διότι άπαξ και γίνει τιμωρητική η συμπεριφορά μας απέναντί τους, τότε έχουμε χάσει το παιχνίδι. Σίγουρα, δεν είναι όλα χαβαλές, υπάρχουν παιδιά που βιώνουν πολύ δύσκολες καταστάσεις. Αυτό ίσως μου αρέσει σε αυτά τα παιδιά επειδή είμαι κι εγώ από χωριό, μεγάλωσα ως αγοροκόριτσο, πήγαινα στα γήπεδα στη Φιλαδέλφεια με τον πατέρα μου και δεν μου άρεσε ποτέ η σοβαροφάνεια, δεν μεγάλωσα με γαλλικά και πιάνο. Εγώ, δηλαδή, τα χρόνια εκείνα- δε θα σου πω ποια χρόνια- (γελάνε) καβαλούσα μηχανάκι. Πιστεύω, λοιπόν, ότι είναι αυθεντικά παιδιά, αρκεί όμως να νιώσουν μαζί σου οικειότητα. Πάντα με ακούνε και γι’ αυτό δεν μπορώ να πω ότι γονάτισα από τις δυσκολίες του ΕΠΑ.Λ.
- Νομίζω κάτι σημαίνει αυτό για εσάς.
- Ναι, δεν ξέρω, ίσως για εμένα το κριτήριο πάντα στην εκπαίδευση και στη διδασκαλία ήταν πώς θα αισθανόταν η κόρη μου εάν είχε εμένα καθηγήτρια. Δηλαδή, πώς θα ήθελα εγώ ως μάνα να μου προσεγγίσουν το παιδί; Επειδή κατά καιρούς έχω ακούσει πάρα πολλά σχόλια για τα ΕΠΑ.Λ., αυτό που έχω να πω είναι ότι τα «καλά» παιδιά, αυτά δηλαδή που θεωρούνται «καλά παιδιά» τα αγαπάνε όλοι, ενώ τα «κακά» παιδιά είναι αυτά που τελικά χρειάζονται περισσότερη αγάπη. Στο κάτω κάτω τα πιο πολλά από αυτά δεν φταίνε για κάτι, είναι κρίμα να τους χρεώνουμε όλο το φταίξιμο της τεχνικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα.
- Κάθε χρόνο στο σχολείο εκπαιδευτικοί έρχονται και φεύγουν. Πως νιώθετε με αυτή τη συνθήκη; Έχετε δεθεί με ανθρώπους μέσα από τη δουλειά;
- Έχω κάνει φιλίες ζωής μέσα από αυτή τη δουλειά κι έχω γνωρίσει και υπέροχους συναδέλφους. Είχα πολύ καλούς διευθυντές και από όλους μαθαίνεις κάτι, αν βέβαια σε ενδιαφέρει να μάθεις. Ένας συνάδελφος που έφυγε από αυτό το σχολείο το 2005 μου έστειλε πρόσφατα την συλλεκτική μπλούζα της ΑΕΚ. Είναι, δηλαδή, κάποιες σχέσεις καρμικές. Εμένα μου αρέσει πολύ να παρατηρώ τους ανθρώπους ως χαρακτήρες και το πώς εξελίσσονται. Δηλαδή τους βλέπω τον Σεπτέμβριο να έρχονται αλλιώς και τελικά τον Ιούνιο να φεύγουν αλλιώς. Αναπόφευκτα στεναχωριέμαι όταν φεύγουν, αλλά από την άλλη το σημαντικό είναι να είναι καλά και να κάνουν αυτό που θέλουν.
- Λέω να κλείσουμε τη συζήτηση με μια συμβουλή που θα θέλατε να δώσετε στους νέους εκπαιδευτικούς που ξεκινούν τώρα την καριέρα τους στη δημόσια εκπαίδευση και στα ΕΠΑ.Λ..
- Για μένα ήταν μονόδρομος ο διορισμός γιατί η άλλη λύση ήταν χωράφι και εργοστάσιο και διάλεξα αυτό. Τότε ο διορισμός στο δημόσιο θεωρούνταν μεγάλη επιτυχία, χαρές και πανηγύρια στο χωριό, γιατί υποτίθεται ότι έλυνες το πρόβλημα της ζωής σου. Τώρα, όμως, Μάριε, αν ξεκινούσα από την αρχή θα το σκεφτόμουν εάν θα ακολουθούσα την εκπαίδευση. Πολλά πράγματα είναι πάνω από τα όριά μας, δεν ξέρω αν θα άντεχα να ήμουν τώρα αναπληρώτρια σαν όλον τον κόσμο που πηγαίνει σε όλες τις γωνιές της Ελλάδας και μαζεύει μόρια, μεταπτυχιακά και διδακτορικά. Θαυμάζω τα παιδιά που το κάνουν. Αλλά, στεναχωριέμαι κιόλας γιατί όλοι οι νέοι εκπαιδευτικοί ταλαιπωρούνται και τα χαρτιά φυσικά είναι πολύ σημαντικά, σε βελτιώνουν ως προς τα διοικητικά σου καθήκοντα, μα αυτό δεν σημαίνει ότι σε κάνουν καλύτερο άνθρωπο και καλύτερο εκπαιδευτικό.
Εμείς οι εκπαιδευτικοί είμαστε ο σάκος του μποξ, γι’ αυτό αν δεν το ‘χεις καλό είναι να μη ακολουθήσεις αυτό το επάγγελμα. Από τη μία, οι επιπρόσθετες εργασίες είναι άπειρες, οι δράσεις, τα σεμινάρια, οι επιμορφώσεις, η ύλη, η τράπεζα θεμάτων και από την άλλη, να ακούς ότι είμαστε οι τεμπέληδες του Δημοσίου∙ όχι ότι δεν υπάρχουν και αυτοί, όπως υπάρχουν και σε κάθε κλάδο και σε κάθε επάγγελμα. Με ενοχλεί αυτή η στοχοποίηση γιατί δεν αφορά όλους τους δημοσίους υπαλλήλους αλλά συγκεκριμένα τους εκπαιδευτικούς. Η κοινωνία κατά κάποιο τρόπο εκτονώνει την οργή της πάνω στους εκπαιδευτικούς βγάζει όλο της το μένος της
για αυτά που θεωρούνται «προτερήματα».
Πριν κλείσουμε να αναφέρω κάτι ακόμα για τα παιδιά του ΕΠΑ.Λ.. Καλό είναι να μην συγκρίνουμε αυτά τα παιδιά με τα δικά μας παιδιά γιατί δεν ξέρουμε τι έχει βιώσει αυτό το παιδί που έχουμε μπροστά μας. Ακούω πολλές φορές εκπαιδευτικούς και συναδέλφους όταν μιλάνε για μαθητές του ΕΠΑ.Λ. να λένε «αν ήτανε δικό μου παιδί θα…». Εγώ ένα πράγμα θέλω να πω: αυτά τα παιδιά πρέπει να τα αγαπάμε και να τα συγχωρούμε ό,τι κι αν έχουν κάνει. Την αγάπη μας δεν τη δείχνουμε με το να κάνουμε όλα τους τα χατίρια. Εγώ είμαι αυστηρή μαζί τους και τα παιδιά το καταλαβαίνουν και το εκτιμούν. Στην αρχή, όταν τους βάλεις όρια αντιδρούν, αλλά στο τέλος λαμβάνουν την αγάπη σου.
- Ευχαριστούμε πάρα πολύ για την ευκαιρία που μας δώσατε να μάθουμε δύο πράγματα εκ των έσω, για τον τρόπο λειτουργίας του σχολείου αλλά και τον τρόπο σκέψης των εκπαιδευτικών απέναντι σε μαθητές.
- Κι εγώ σε ευχαριστώ για την όμορφη συζήτηση κι ελπίζω να συνεχίσετε την προσπάθειά σας με τη σχολική εφημερίδα.
