Το διαζύγιο έχει σημαντικές ψυχολογικές συνέπειες στα παιδιά, οι οποίες ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία, την προσωπικότητα του παιδιού, τον τρόπο με τον οποίο οι γονείς διαχειρίζονται το διαζύγιο και το επίπεδο σύγκρουσης ανάμεσά τους. Παρακάτω αναλύονται μερικές από τις κύριες ψυχολογικές επιπτώσεις:

1. Άγχος και ανασφάλεια

Τα παιδιά μπορεί να αισθανθούν ότι ο κόσμος τους καταρρέει. Το σταθερό περιβάλλον διαταράσσεται, γεγονός που προκαλεί άγχος και φόβο για το μέλλον.

2. Ενοχές

Ιδιαίτερα τα μικρότερα παιδιά συχνά πιστεύουν ότι φταίνε τα ίδια για το διαζύγιο, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε έντονο αίσθημα ενοχής.

3. Θυμός και επιθετικότητα

Ο θυμός μπορεί να εκφραστεί απέναντι στον έναν ή και στους δύο γονείς, σε συνομηλίκους ή σε άλλες μορφές συμπεριφοράς, όπως σχολικά προβλήματα ή απομόνωση.

4. Κατάθλιψη και θλίψη

Πολλά παιδιά βιώνουν έντονη θλίψη, αίσθημα μοναξιάς ή ακόμη και καταθλιπτικά επεισόδια, ειδικά αν το διαζύγιο συνοδεύεται από συγκρούσεις ή απόσταση από τον έναν γονέα.

5. Δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις

Τα παιδιά διαζευγμένων γονέων μπορεί να εμφανίσουν δυσκολία στο να εμπιστεύονται άλλους ή να δημιουργούν σταθερές σχέσεις, ιδιαίτερα στην εφηβεία και στην ενήλικη ζωή.

6. Προβλήματα ταυτότητας και αυτοεκτίμησης

Η μετάβαση σε διαφορετικά σπίτια, κανόνες και περιβάλλοντα μπορεί να μπερδέψει το παιδί και να επηρεάσει την αυτοεικόνα του.

Η παλινδρόμηση είναι ένα φαινόμενο όπου το παιδί (ή και ο έφηβος) επιστρέφει σε προηγούμενα στάδια ανάπτυξης, ως αντίδραση σε ψυχολογική πίεση ή στρες. Είναι ένας μηχανισμός άμυνας, που εκδηλώνεται συχνά μετά από μεγάλες αλλαγές, όπως διαζύγιο, απώλεια, μετακόμιση, γέννηση αδελφού, σχολικές πιέσεις κ.ά.

Η παλινδρόμηση

Ανάλογα με την ηλικία, μπορεί να παρατηρηθούν:

Σε παιδιά:

• Ξαφνική ενούρηση (βρέχει το κρεβάτι ενώ είχε σταματήσει).
• Επανάληψη μωρουδίστικης ομιλίας ή ανάγκη για πιπίλα/μπιμπερό.
• Υπερβολικό κλάμα, προσκόλληση, φόβος αποχωρισμού.
• Ζητούν να τα ταΐζουν ενώ μπορούν μόνα τους.
• Επιθετικότητα ή παρατεταμένες κρίσεις θυμού («ξεσπάσματα»).

Σε εφήβους:

• Ανώριμη ή παιδική συμπεριφορά σε κρίσιμες στιγμές.
• Απόσυρση, αποφυγή ευθυνών, ελαφρότητα σε σοβαρά θέματα.
• Αντίσταση σε αυτονόμηση (π.χ. επιστροφή σε συνήθειες που είχαν ξεπεράσει).
• Επιδεικτική εξάρτηση από γονείς ή εκπαιδευτικούς.

Τι βοηθά:

• Σταθερότητα: Συνέπεια στη ρουτίνα και ξεκάθαροι ρόλοι.
• Ανοιχτή επικοινωνία: Να ενθαρρύνονται τα παιδιά να εκφράζουν τα συναισθήματά τους.
• Υποστήριξη και από τους δύο γονείς: Ανεξάρτητα από τη σχέση των γονέων, η κοινή παρουσία και η αγάπη είναι θεμελιώδεις.

Συμβουλευτική: Εάν το παιδί δείχνει έντονα συμπτώματα ψυχολογικής πίεσης, η βοήθεια ειδικού είναι απαραίτητη