Ο επαγγελματικός προσανατολισμός σε παιδιά ή εφήβους με Διάσπαση Προσοχής (με ή χωρίς ΔΕΠ-Υ) απαιτεί ειδική προσέγγιση, γιατί συχνά αυτά τα άτομα έχουν:
- Υψηλές δυνατότητες αλλά χαμηλή σχολική απόδοση
- Δημιουργικότητα αλλά δυσκολία με δομή και ρουτίνα
- Έντονα ενδιαφέροντα αλλά δυσκολία συγκέντρωσης σε μονότονες εργασίες
- Αποφασίζουν γρήγορα χωρίς να το πολυσκεφτούν.
⚠️ Άρα ο παραδοσιακός επαγγελματικός προσανατολισμός δεν αρκεί. Πρέπει να γίνει με εστίαση στα εξής:
1. Εντοπισμός Δυνατών Σημείων
- Τα παιδιά με διάσπαση έχουν συχνά:
- Ισχυρή φαντασία & δημιουργικότητα
- Ενσυναίσθηση
- Ταχύτητα σκέψης (αν και όχι πάντα με ακρίβεια)
- Τάση για multitasking (όταν ενδιαφέρονται)
✔️ Στόχος είναι να τους αναγνωριστούν οι δεξιότητες τους, ακόμα και αν δεν αποτυπώνονται σε καλούς βαθμούς.
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΒΛΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
- 1. Τεχνική «5 λεπτών»
Ξεκίνα λέγοντας στον εαυτό σου ότι θα δουλέψεις μόνο για 5 λεπτά. Συχνά αυτό είναι αρκετό για να ξεπεράσεις την αρχική αντίσταση και να συνεχίσεις. - 2. Σπάσιμο στόχων σε μικροβήματα
Ο μεγάλος όγκος δουλειάς τρομάζει. Χώρισε τη δουλειά σου σε μικρές, διαχειρίσιμες ενέργειες με σαφές σημείο έναρξης. - 3. Ανταμοιβή μετά από επίτευξη
Θέσε μικρές ανταμοιβές μετά από κάθε ολοκλήρωση (π.χ. ένα διάλειμμα, λίγη μουσική, έναν καφέ). Το μυαλό σου θα αρχίσει να συνδέει τη δράση με ευχάριστο αποτέλεσμα. - 4. Τεχνική Pomodoro
Δούλεψε 25 λεπτά συγκεντρωμένα και κάνε 5 λεπτά διάλειμμα. Επαναλαμβάνεται. Είναι εξαιρετική για εστίαση και ξεπέρασμα της αναβλητικότητας. - 5. Αυτοσυμπόνια και κατανόηση
Μην τιμωρείς τον εαυτό σου για την αναβλητικότητα. Αντιθέτως, κατανόησε τι την προκαλεί: φόβος αποτυχίας; τελειομανία; εξάντληση; Η κατανόηση οδηγεί σε καλύτερη διαχείριση. - 6. Οπτικοποίηση αποτελέσματος
Φαντάσου πώς θα αισθάνεσαι όταν ολοκληρώσεις αυτό που αναβάλλεις. Αυτό δημιουργεί θετικό κίνητρο. - 7. Αλλαγή περιβάλλοντος
Μικρές αλλαγές στον χώρο (π.χ. καθαρό γραφείο, απομάκρυνση κινητού) μπορούν να μειώσουν τους περισπασμούς και να ενισχύσουν την ενεργοποίηση.
Βιβλία & Επιστημονικά Συγγράμματα
- Barkley, R. A. (2014). Attention-Deficit Hyperactivity Disorder: A Handbook for Diagnosis and Treatment. Guilford Press.
➤ Κλασικό έργο για την κατανόηση της ΔΕΠ-Υ και των επιπτώσεών της σε μαθησιακό και επαγγελματικό επίπεδο. - Dendy, C. A. Z. (2006). Teaching Teens with ADD, ADHD & Executive Function Deficits. Woodbine House.
➤ Περιέχει πρακτικές στρατηγικές για εφήβους στο σχολείο και στην προετοιμασία για την ενήλικη ζωή. - Wilmshurst, L. (2017). Essentials of Child and Adolescent Psychopathology. Wiley.
➤ Περιγράφει την επίδραση των ψυχολογικών δυσκολιών, όπως η ΔΕΠ-Υ, στον επαγγελματικό σχεδιασμό. - Brown, T. E. (2013). A New Understanding of ADHD in Children and Adults: Executive Function Impairments. Routledge.
➤ Εστιάζει στο προφίλ των γνωστικών λειτουργιών και στην επαγγελματική καθοδήγηση. - Krumboltz, J. D., & Levin, A. S. (2004). Luck Is No Accident: Making the Most of Happenstance in Your Life and Career. Impact Publishers.
➤ Χρήσιμο για καθοδήγηση νέων με δυσκολίες οργάνωσης και αυτορύθμισης, από το μοντέλο «happenstance».
Επιστημονικά Άρθρα
- Gomez, R., et al. (2013). ADHD and career outcomes in young adulthood: A systematic review. Journal of Attention Disorders, 17(7), 555–564.
➤ Εξετάζει τις επαγγελματικές επιπτώσεις της ΔΕΠ-Υ. - Kochhar-Bryant, C. A. (2008). Transition to Postsecondary Education for Students With Disabilities. Focus on Exceptional Children, 40(8), 1–15.
➤ Πολύ χρήσιμο για μετάβαση από το σχολείο σε σπουδές/καριέρα.
Ελληνικές Πηγές
- Τσαλίκογλου, Φ. (2005). Ο εαυτός σε δοκιμασία: Ταυτότητα και εκπαίδευση. Εκδ. Μεταίχμιο.
➤ Θίγει το ζήτημα της ταυτότητας στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό. - Καμπουρόπουλος, Χ. (2009). Επαγγελματικός Προσανατολισμός και Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας. Εκδ. Gutenberg.
➤ Καλή βάση για την ελληνική πραγματικότητα του επαγγελματικού προσανατολισμού.
