Γλώσσα Α Λυκείου- Τα χαρακτηριστικά του αυθεντικού διαλόγου

ΑΠΟ: ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ - Μάι• 26•23

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΔΙΑΛΟΓΟΣ

ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

  1. ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
  2. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΕ ΟΜΑΔΕΣ
  3. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
  4. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ: Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ
  5. ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ: ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
  6. Η ΣΥΝΥΠΟΔΗΛΩΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
  7. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
  8. Ο ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ
  9. Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΜΕ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
  10. ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΥΛΙΚΟ
  11. ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
  12. ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ

 

 

ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΩΣ ΑΦΟΡΜΗΣΗ

Κανόνες και Νόμοι στην Καθημερινή ζωη

Η Διαφορετικότητα: Δικαίωμα και Κατάκτηση

(Από το πρόγραμμα Δημοκρατία και εκπαίδευση της Βουλής).

ΚΕΙΜΕΝΟ 1

Τα χαρακτηριστικά του αυθεντικού διαλόγου

Το παρακάτω κείμενο δημοσίευσε η Βασιλική Παππά, Συμβουλευτική Ψυχολόγος, υπογραμμίζοντας τις προϋποθέσεις του εποικοδομητικού διαλόγου στη διαπροσωπική επικοινωνία των ανθρώπων.

 

Ο διάλογος αποτελεί βασική παράμετρο της επικοινωνίας. Τα λεκτικά μηνύματα που ανταλλάσσουν δύο ή περισσότερα άτομα, μαζί με τα παραγλωσσικά αλλά και τα κατεξοχήν μη λεκτικά    μηνύματα, συνιστούν τη διαπροσωπική επικοινωνία.
  1. διάλογος
  2. Επικοινωνία
  3. Διαπροσωπική επικοινωνία
  4. Παραγλωσσικά μηνύματα
  5. Μη λεκτικά μηνύματα

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΕΞΩΦΥΛΛΟ

 

Αποτελεί μια ευκαιρία για εκμάθηση και προσωπική βελτίωση και όχι απλώς για έκθεση και προβολή των προσωπικών μας απόψεων και θέσεων. Είναι η συζήτηση που λαμβάνει χώρα ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα άτομα, με την οποία γίνεται ανταλλαγή ιδεών και απόψεων. Απαραίτητη προϋπόθεση του διαλόγου είναι η προσεκτική ακρόαση εκ μέρους των συνομιλητών, αλλά και η αποδοχή και κατανόηση της διαφορετικότητας του ενός από τον άλλο.
  1. Πως ορίζεται ο διάλογος;
  2. Ποια είναι η απαραίτητη προϋπόθεση διεξαγωγής του διαλόγου;
  3. Σχημάτισε προτάσεις με τις υπογραμμισμένες λέξεις: βελτίωση, προβολή, ακρόαση, αποδοχή, διαφορετικότητα
Ωστόσο, η διεξαγωγή ουσιαστικού διαλόγου δε συμβαίνει συχνά, καθώς οι άνθρωποι συνήθως  συνδιαλέγονται μεταξύ τους μόνο φαινομενικά. Ανυπομονούν, βιάζονται να πουν τη γνώμη τους, δε μιλούν με τη σειρά αλλά ταυτόχρονα και τις περισσότερες φορές διακόπτουν ο ένας τον άλλο, πριν ολοκληρώσει ο καθένας αυτό που έχει να πει. Άλλες φορές ο ένας μιλάει και ο άλλος δεν ακούει πραγματικά, σκέφτεται κάτι διαφορετικό και άλλες φορές ο ένας μιλάει και ο άλλος δεν ακούει, γιατί σκέφτεται αυτό που θα πει μετά ο ίδιος. Τέλος, υπάρχει ακόμη περίπτωση ο ένας να μιλάει και ο άλλος να σκέφτεται ότι δεν πρόκειται να του αλλάξει γνώμη με κανέναν τρόπο, οπότε δεν υπάρχει λόγος να απαντήσει.
  1. Ποια παραδείγματα δίνει ο συγγραφέας που αποδεικνύουν ότι ο διάλογος δε συμβαίνει συχνά;
  2. Υπογράμμισε τα ρήματα στο απόσπασμα: «Ανυπομονούν..ο ίδιος».
Έτσι, ο πραγματικός διάλογος σπάνια επιτυγχάνεται, αλλά, εάν αυτό επιτευχθεί, τότε δημιουργεί θετικά συναισθήματα, χαρίζει την αίσθηση της πληρότητας και αυξάνει την αυτοεκτίμηση. Κάθε συνομιλητής είναι δεκτικός στις απόψεις του άλλου και έτοιμος να αναθεωρήσει τις δικές του απόψεις, αν χρειάζεται. Έτσι οδηγείται στην αυτοβελτίωση και μαθαίνει περισσότερα πράγματα τόσο για τον εαυτό του όσο και για τους άλλους.
Συγκεκριμένα, στον αυθεντικό διάλογο, επιδιώκουμε να κατανοήσουμε τον άλλο, επιδεικνύουμε σεβασμό στη διαφορετική άποψη που εκφέρεται από τον συνομιλητή μας, ακούμε ενεργητικά, έχοντας την προσοχή μας στραμμένη στον συνομιλητή μας και φυσικά επιδεικνύουμε εμπιστοσύνη και εχεμύθεια.
  • Eμπιστοσύνη
  • Εχεμύθεια
  • Ενεργητική ακρόαση
  • Εκδήλωση σεβασμού
Σε ό,τι αφορά τη σχέση γονέα – παιδιού, ο διάλογος είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη μιας ουσιαστικής επικοινωνίας και την οικοδόμηση μιας παραγωγικής σχέσης. Ο γονιός χρησιμοποιεί τον διάλογο όταν θέλει να μάθει πώς σκέφτεται και πώς νιώθει το παιδί του, όταν θέλει να μάθει Πότε χρησιμοποιεί ο γονιός το διάλογο;

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

Παραγλωσσικά στοιχεία

Όλα τα κωδικοποιημένα συστήματα τα οποία συνοδεύουν την εκφώνηση. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται η προσωδία (επιτονισμός, ρυθμός, παύσεις κλπ.), οι κινήσεις του προσώπου και των χεριών, η θέση και η κατεύθυνση του σώματος κλπ. Στην πραγματικότητα, ο ομιλητής επιστρατεύει για την πληρέστερη οργάνωση του λόγου του κάθε εκφραστικό μέσο που έχει στην διάθεσή του, οργανώνει τον χώρο με τα χέρια του, στρέφει το σώμα και το βλέμμα του στους συνομιλητές του, αλλάζει τον τόνο και τον ρυθμό της ομιλίας του.

Συνδιαλέγομαι

Με άλλα λόγια, δεν επιδιώκει να γράψει την οριστική Ιστορία των Βαλκανίων αλλά αναγνωρίζει πως φέρει τη σφραγίδα της δικής μας εποχής και συνδιαλέγεται με το σύγχρονο αναγνωστικό κοινό. Ιδιαίτερα χρήσιμη από αυτή την άποψη – και ασυνήθιστη για ιστορικό- είναι η εξοικείωσή του τόσο με την κοινωνική ανθρωπολογία όσο και με την οικονομική θεωρία και Ιστορία.

Μια αντισυμβατική Ιστορία από τον Μαρκ Μαζάουερ

Αυτοεκτίμηση

Σχετικά με τη γνώση του εαυτού μας, με τον τρόπο που τον αντιλαμβανόμαστε και τον αξιολογούμε, οι παρακάτω έννοιες είναι πολύ σημαντικές, τόσο για την προσωπική μας ανάπτυξη όσο και για τη μελλοντική μας εξέλιξη. Αυτογνωσία: αναφέρεται στο βαθμό της επίγνωσης που έχουμε για τον εαυτό μας. Αφορά τα βαθύτερα και ιδιαίτερα αντικειμενικά γνωρίσματα της προσωπικότητας μας, την ψυχοσυναισθηματική μας υπόσταση, αλλά και τις βαθύτερες επιθυμίες μας. Ποιος πραγματικά είμαι; Πόσο προσωπικές είναι οι αξίες μου; Πώς μπορώ να έχω εμπιστοσύνη στον εαυτό μου; Πρόκειται για κάποια κεντρικά ερωτήματα που συναντάμε στην πορεία μας προς την αυτογνωσία.

Αυτοαντίληψη: αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον εαυτό μας, αυτό που “νομίζουμε” ότι είμαστε. Δεν είναι, λοιπόν, παράξενο η αυτοαντίληψη να αλλάζει ανάλογα με τις περιστάσεις, εφόσον δεν έχουμε κατακτήσει έναν ικανοποιητικό βαθμό αυτογνωσίας. Ωστόσο, αν και είναι πιο υποκειμενική από την αυτογνωσία, αποτελεί ένα ουσιαστκό μέρος της επίγνωσης του εαυτού μας. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να εκτιμάμε και να αξιολογούμε θετικά τον εαυτό μας, να εμπιστευόμαστε τις δυνάμεις μας, χωρίς να τις υπερεκτιμάμε. Να αναγνωρίζουμε τις επιτυχίες μας, αλλά και να δεχόμαστε τα λάθη και τις αποτυχίες μας χωρίς να απογοητευόμαστε.

Η θετική αυτοαντίληψη συνεπάγεται και υψηλό βαθμό αυτοεκτίμησης και μας οδηγεί στο να επιμένουμε για την κατάκτηση των στόχων μας, παρά τις δυσκολίες, να αναπτύσσουμε τις δυνατότητες μας και να διορθώνουμε τα λάθη μας. θετική αυτοαντίληψη σημαίνει θετική στάση, θετική προδιάθεση απέναντι στον εαυτό μας και τη ζωή γενικότερα. Συχνά, όμως, μια επιφανειακά θετική (αλλά αρνητική στην πραγματικότητα) στάση απέναντι στον εαυτό μας μάς οδηγεί στο να καταπιανόμαστε με πράγματα τα οποία, ενώ μας ενδιαφέρουν, τα παρατάμε μπροστά στις πρώτες δυσκολίες. Επίσης, η υπεροψία και ο κομπασμός (όπως όταν κάποιος έχει “μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του’) κρύβει συνήθως έλλειψη εμπιστοσύνης στις δυνατότητες μας (δηλαδή χαμηλή αυτοεκτίμηση). Ιδιαίτερες ικανότητες: είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τις “ιδιαίτερες κλίσεις” μας, τα “ταλέντα” μας και τις ιδιαίτερες ικανότητές μας σε συγκεκριμένους τομείς. (Για το θέμα των ικανοτήτων και των δεξιοτήτων δες και την αντίστοιχη υποενότητα). Η αξιοποίησή τους μπορεί να επηρεάσει δυναμικά τους προσανατολισμούς μας και το σχέδιο ζωής μ

 

ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

όταν  σύνδ. χρον. :

I. εισάγει δευτερεύουσες χρονικές προτάσεις.

1. δηλώνει πραγματικό γεγονός που έγινε:

α. συγχρόνως με την πράξη που εκφράζει η κύρια πρόταση· τη στιγμή που: ~ τον είδε, ξεφώνισε από χαρά, μόλις. ~ έφτασαν, ήταν πολύ αργά. ~ τον γνωρίσεις, θα αλλάξεις γνώμη. Έβρεχε, θυμάμαι, ~ τον πρωτογνώρισα.

β. πριν από την πράξη που εκφράζει η κύρια πρόταση· μόλις: ~ δημοσιευτεί η εργασία του, θα μας τη στείλει. ~ βραδιάσει, θα φύγουν. ~ βαρεθούμε, θα φύγουμε. || συχνά με κάποια έννοια πιθανότητας: ~ μεγαλώσει, θα γίνει γιατρός. γ. σε αφηγηματικό λόγο, διακόπτει την πράξη που εκφράζει η κύρια πρόταση· οπότε: Είχαμε καταλήξει σε ορισμένα συμπεράσματα, ~ μας διέκοψε το κουδούνισμα της πόρτας, αλλά.

2. με ιστορικό χρόνο και αναφορά σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή· τότε που: ~ κηρύχτηκε ο πόλεμος ήταν δώδεκα χρόνων. ~ ήμουν δάσκαλος σ΄ εκείνο το ακριτικό χωριό… (προφ.) από ~, από τότε που: Έχω να τον δω από ~ ήμασταν στο πανεπιστήμιο.

3. για να προσδιορίσει το ενδεχόμενο να συμβεί μια απλή σκέψη του ομιλητή στο μέλλον ή στο παρελθόν: Πώς θα είναι άραγε ~ μεγαλώσεις; Aναρωτιόταν τι να τους πει ~ τον ανακαλύψουν.

. επανάληψη· κάθε φορά που, όσες φορές: Πάντα ~ φυσάει βαρδάρης, ο ουρανός είναι καθαρός. ~ βρέχει, δουλεύει στο σπίτι. ~ πληρώνεται, τον χάνουμε στα μαγαζιά. Συγκινείται πάντα, ~ ακούει αυτό το τραγούδι. || στο παρελθόν: ~ ένιωθε μόνη, του τηλεφωνούσε.

β. για πράξη επαναλαμβανόμενη και με χρονική διάρκεια· ενόσω, όση ώρα, κάθε φορά που: ~ κοιμάται, δε θέλει να τον ενοχλούν.

II. εκτός από τη χρονική έννοια δηλώνει συγχρόνως:

 1. υπόθεση, σε χρονικοϋποθετική πρόταση· αν, εάν: ~ θέλεις, όλα γίνονται. Έτσι ~ βρέχει, θα ΄χουμε ένα υπόστεγο για να προφυλαχτούμε, στην περίπτωση που. Θα το έχεις, ~ το ζητήσεις ευγενικά. ~ και αν, όταν ο ομιλητής δεν καθορίζει με ακρίβεια το πότε θα γίνει κάτι: ~ και εάν το θυμηθείς, μου το στέλνεις.

2. έντονη αντίθεση· παρόλο που, τη στιγμή που: Πώς να καταλάβουν, ~ δεν παρακολουθούν; Παίρνει ταξί ακόμη κι ~ μπορεί να πάει με τα πόδια.

3. αιτία: Δεν απελπιζόταν, ~ δεν τα κατάφερνε με την πρώτη.

4. τρόπο: Επικοινωνώ με κάποιον, ~ τηλεφωνώ, ~ του στέλνω γράμμα, ~ τον συναντώ … τηλεφωνώντας, στέλνοντας, συναντώντας.

5. σε αναφορικές χρονικές ελλειπτικές προτάσεις:

Nτύθηκε όπως ~ τον πρωτογνώρισε, έτσι όπως ήταν ντυμένος όταν…. || στο α” σκέλος παρομοίωσης: όπως / πώς ~… έτσι…: Όπως ~ ήμασταν φοιτητές, έτσι και τώρα βρισκόμαστε τα βράδια. III. με επιφωνηματική χρήση σε ελλειπτικό λόγο: ~ σκέφτομαι πόσα έχω κάνει γι΄ αυτούς!

(Αποσπάσματα από την Πύλη της ελληνικής γλώσσας)

Χρονικές προτάσεις

Χρονικές προτάσεις ονομάζονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με τους χρονικούς συνδέσμους (όταν, σαν, ενώ, καθώς, αφού, αφότου, πριν (πριν να), μόλις, προτού, όποτε, ώσπου, ωσότου) και με λέξεις ή εκφράσεις αντίστοιχες με χρονικούς συνδέσμους (όσο, ό,τι, εκεί που, έως ότου, κάθε που κτλ.) και δηλώνουν πότε γίνεται αυτό που εκφράζει η κύρια πρόταση.

Πιο ειδικά, οι χρονικές προτάσεις εκφράζουν κάτι που έγινε πριν από (προτερόχρονο), μετά από (υστερόχρονο) ή συγχρόνως με (σύγχρονο) αυτό που εκφράζει η κύρια πρόταση, π.χ. Αφού ετοίμασε όλα του τα πράγματα, ξεκίνησε για το ταξίδι [προτερόχρονο].

  • Θα επιμένει καθημερινά στις απόψεις του, έως ότου πεισθούν όλοι [υστερόχρονο].
  • Όποτε μπαίνει στην τάξη ο Γιώργος, η Ανθή γελάει [σύγχρονο].

Οι χρονικές προτάσεις έχουν άρνηση δε(ν), εκτός αν εισάγονται με έκφραση που περιέχει να, οπότε έχουν άρνηση μη(ν).

Εκφέρονται συνήθως ως εξής:
Με οριστική, όταν δηλώνουν πραγματικό γεγονός, π.χ. Καθώς προχωρούσε αμέριμνος στον δρόμο, ήρθε ξαφνικά επάνω του ένα σπουργίτι.
Με οριστική που δηλώνει δυνατότητα, όταν εκφράζουν κάποιο γεγονός που ενδέχεται να γίνει, π.χ. Όταν θα απολυόταν από τον στρατό, θα έβαζε τις βάσεις για μια νέα δουλειά.
Με υποτακτική αορίστου, όταν δηλώνουν μια προσδοκώμενη πράξη, π.χ. Η Έφη θα πάρει το πτυχίο της, πριν να πάρει ο Γιάννης απολυτήριο.
Με υποτακτική ενεστώτα και αορίστου, όταν δηλώνουν μια πράξη που επαναλαμβάνεται συνεχώς, π.χ. Όποτε διαβάσει Φυσική, νιώθει συνεπαρμένος

(Γραμματική Νεοελληνικής Γλώσσας)

ΘΕΜΑ 1α

1α. Ποια είναι σύμφωνα με το Κείμενο τα αποτελέσματα του αυθεντικού διαλόγου;

Μονάδες 10

1β.Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε σύμφωνα με το κείμενο τις παρακάτω διαπι­στώσεις γράφοντας δίπλα σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. Να δικαιολογήσετε τις απαντήσεις σας με αποσπάσματα από το κείμενο.

  • Η επικοινωνία των ατόμων στηρίζεται αποκλειστικά στα λεκτικά μηνύματα που χρησιμοποιούν για να ανταλλάξουν πληροφορίες.
  • Βασική προϋπόθεση του διαλόγου αποτελεί η ανάλυση και προβολή των προσωπικών θέσεων του ομιλητή.

Μονάδες 10

1γ. Πότε σύμφωνα με το Κείμενο χρησιμοποιεί ο γονιός το διάλογο;

Μονάδες 15

 

ΘΕΜΑ 2

 

Δίνονται οι παρακάτω περίοδοι λόγου του κειμένου:

  1. 1.      «Σε ό,τι αφορά τη σχέση γονέα – παιδιού, ο διάλογος είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη μιας ουσιαστικής επικοινωνίας και την οικοδόμηση μιας παραγωγικής σχέσης».
  2. 2.      «Γενικά ο διάλογος αποτελεί το κλειδί για τη δημοκρατική διαπαιδαγώγηση».

Για καθεμία από τις υπογραμμισμένες λέξεις να γράψεις δύο προτάσεις· στη μία να χρησιμοποιείται η λέξη δηλωτικά (κυριολεκτικά) και στην άλλη συνυποδηλωτικά (μεταφορικά). [Μπορείς να διαφοροποιήσεις τα ουσιαστικά ως προς την πτώση και τον αριθμό.]

Μονάδες 10

 

 

ΘΕΜΑ 3

Μια εκδήλωση που οργανώθηκε με την ευθύνη του δεκαπενταμελούς του σχολείου σου έχει ως θέμα

«Ο διάλογος στην εκπαίδευση». Ως εκπρόσωπος της τάξης σου ανέλαβες να εκφωνήσεις ομιλία με θέμα

«Ο διάλογος αποτελεί το κλειδί για τη δημοκρατική διαπαιδαγώγηση». Να παρουσιάσεις την ομιλία σου, τεκμηριώνοντας τη θέση σου. Να ληφθεί υπόψη ότι στην εκδήλωση, εκτός των συμμαθητών σου, συμμετέχουν και εκπαιδευτικοί και γονείς.

Μονάδες 20

Προσυγγραφικό στάδιο

 

Ζητούμενο κειμενικό είδος: Προσχεδιασμένος προφορικός λόγος (ή ομιλία)
Ιδιότητα ομιλητή/ομιλήτριας Μαθητής/μαθήτρια εκπρόσωπος τάξης
Είδος ακροατηρίου Μαθητές, εκπαιδευτικοί αλλά και ευρύτερο κοινό και, ενδεχομένως, γονείς
Σκοποί για τους οποίους εκφωνείται το κείμενο Να πείσει το ακροατήριο για τη χρησιμότητα του διαλόγου στη δημοκρατική διαδικασία

ΠΡΟΣΧΕΔΙΑΣΜΕΝΟΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ – ΟΜΙΛΙΑ

Προσφώνηση: Εξαρτάται άμεσα από την ιδιότητα του δέκτη και τις επιδιώξεις του πομπού και τοποθετείται στο πάνω αριστερό μέρος του κειμένου. Πρόκειται για τον εισαγωγικό χαιρετισμό που απευθύνει ένας ομιλητής στο ακροατήριό του. Η προσφώνηση επιβάλλεται να είναι κλιμακωτή, δηλαδή ο πομπός απευθύνεται στο ακροατήριό του ξεκινώντας από τους πιο υψηλά ιστάμενους και προχωρώντας προς τους απλούς δέκτες.
Πρόλογος/Εισαγωγή: Ο ομιλητής παρουσιάζει επιγραμματικά το θέμα, τη σκοπιά από την οποία θα το αντιμετωπίσει και ταυτόχρονα επιδιώκει να κερδίσει το ενδιαφέρον του ακροατηρίου.
Κύριο μέρος
Επίλογος: Σύντομη ανακεφαλαίωση, ευχή, προτροπή, επιβεβαίωση των επιχειρημάτων που χρησιμοποιήθηκαν για την υποστήριξη της θέσης.
Επιφώνηση: Τυποποιημένη φράση που τοποθετείται πάντοτε ανεξάρτητα από το κείμενο στο κάτω δεξιό μέρος της γραπτής διατύπωσής του, με την οποία ο πομπός εκφράζει τις ευχαριστίες προς τις/τους δέκτες.
Πηγή: Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου (2011). Προσχεδιασμένος προφορικός λόγος- Ομιλία στο Εκπαιδευτικό υλικό Μέσης Εκπαίδευσης.

 

Συγγραφικό στάδιο

  • Ξαναδιαβάζουμε την εκφώνηση του θέματος και διακρίνουμε τα ζητούμενα από τα δεδομένα.
  • Καταστρώνουμε ένα αρχικό σχεδίασμα-διάγραμμα
  •  Διαβάζουμε ξανά το κείμενο αναφοράς, για να εντοπίσουμε στοιχεία του κειμένου που έχουν συνάφεια με το θέμα μας. Σημειώνουμε και όποιες άλλες ιδέες σχετίζονται με τα ζητούμενα του θέματος.

Οργάνωση και ανάπτυξη των ιδεών, σύμφωνα με τα ζητούμενα, σε ενιαίο κείμενο
Α. Πρόλογος
Με την προλογική παράγραφο επιδιώκουμε να ενημερώσουμε το κοινό για το θέμα και τους στόχους της ομιλίας μας, να διαμορφώσουμε ευνοϊκό κλίμα αλλά και να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον για αυτά που θα εκθέσουμε στη συνέχεια.

Β. Επιλογή τρόπων και μέσων πειθούς, λαμβάνοντας υπόψη τους σκοπούς του κειμένου
Το περιεχόμενο του κειμένου μας θα καθοριστεί σε μεγάλο βαθμό από τον σκοπό του, που είναι να πείσει για τη σημασία του διαλόγου στη διδακτική διαδικασία και τη σχολική ζωή.

Γ. Επιλογή τρόπων ανάπτυξης παραγράφων και σύνδεσης μεταξύ τους
Οι προηγούμενες γνώσεις μας για τη διάρθρωση, ανάπτυξη και σύνδεση των παραγράφων (βλ. συνοχή κειμένου και διαρθρωτικές λέξεις) θα μας βοηθήσουν ιδιαίτερα στη διαδικασία αυτή.

Δ. Γλωσσικές επιλογές – ύφος
Οι γλωσσικές επιλογές και το ύφος του λόγου μας θα εξαρτηθούν από τους παράγοντες της επικοινωνιακής περίστασης. Εστιάζοντας, αρχικά, στο είδος του κειμένου -προσχεδιασμένος προφορικός λόγος- λαμβάνουμε υπόψη ότι είναι «ένα μεικτό είδος λόγου, ανάμεσα στον προφορικό και γραπτό» (Έκφραση-Έκθεση, Γενικό Λύκειο, τεύχος Α΄, κεφ. Ο Λόγος, Ι. Προφορικός και γραπτός λόγος)

Ε. Επίλογος
Ο ρόλος του επιλόγου είναι εξίσου σημαντικός με τα υπόλοιπα τμήματα του κειμένου μας. Στην επιλογική παράγραφο ανακεφαλαιώνουμε, υπενθυμίζοντας και τονίζοντας, ενδεχομένως, τα σημεία που θεωρούμε κρίσιμα, «τροφή» για περαιτέρω σκέψη αλλά και δράση εκ μέρους του ακροατηρίου.

Μετασυγγραφικό στάδιο

 

Επανέλεγχος
Επανελέγχουμε, λαμβάνοντας υπόψη τα ακόλουθα κριτήρια:
• Συνάφεια κειμενικού τύπου/είδους, σκοπού, επικοινωνιακής περίστασης και ύφους
• Επάρκεια και σαφήνεια περιεχομένου, επιχειρημάτων, τεκμηρίων, προτάσεων. Πειστικότητα
• Παραγραφοποίηση, δομή και οργάνωση παραγράφων
• Συνοχή και συνεκτικότητα
• Ορθή χρήση γραμματικοσυντακτικών κανόνων/ορθογραφία/σημεία στίξης, καταλληλότητα λεξιλογίου
• Συμφωνία με το προκαθορισμένο όριο λέξεων

(Αποσπάσματα από το study4exams)

 

ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΥΛΙΚΟ

Μαλεβίτσης, Χρῆστος, «Περὶ δημοκρατίας » , Εὐθύνη, 268 (1994), σσ. 204-207

 

 

 

Σχολιάστε

Top