ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α΄ ΤΑΞΗ ΕΝΕΕΓΥΛ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ

Α. Μη λογοτεχνικό κείμενο

Παιδί και τηλεόραση

Το ακόλουθο διασκευασμένο άρθρο της Μαριάντζελας Κεφάλα δημοσιεύτηκε στις 06/03/2012 στον ιστότοπο του εκδοτικού οίκου «24 γράμματα»

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης (π.χ. ραδιόφωνο, τηλεόραση, διαδίκτυο) έχουν τη δύναμη να διαμορφώνουν την προσωπικότητα των παιδιών.Η τηλεόραση είναι γοητευτική και εντυπωσιακή, επειδή συνδυάζει ήχο και εικόνα, μέσα από μια μεγάλη ποικιλία προγραμμάτων ενημέρωσηςκαι ψυχαγωγίας. Ο ήχος, η εικόνα και η κίνηση των εικόνων στα ψυχαγωγικά προγράμματα ενθουσιάζουν τα παιδιά. Τα ποιοτικά τηλεοπτικά προγράμματα ξυπνούν το ενδιαφέρον και τη φαντασία τους, βοηθώντας τα να αποκτήσουν γνώσεις και εμπειρίες για τον κόσμο όπου ζουν καθημερινά αλλά και για άγνωστους κόσμους, γεγονότα, καταστάσεις, εμπειρίες και φαινόμενα, τα οποία θα ήταν δύσκολο να γνωρίσουνμε διαφορετικό τρόπο.

Ωστόσο, προβάλλονται και πολλά προγράμματα χαμηλής ποιότητας σε ώρες που συνήθως τα παιδιά παρακολουθούν τηλεόραση και άρα είναιακατάλληλα γι’ αυτά. Εάν υπήρχαν περισσότερα παιδικά προγράμματα φτιαγμένα από ανθρώπους με γνώσεις για τις πραγματικές ανάγκες των μικρών θεατών, τα παιδιά θα είχαν περισσότερες ευκαιρίες για ποιοτική ψυχαγωγία. Επιπλέον, τα παιδικά μάτια κουράζονται από τις γρήγορες φωτεινές εικόνες, ενώ το παιδικό μυαλό δυσκολεύεται να κατανοήσει τόσα πολλά μηνύματα σε τόσο γρήγορους ρυθμούς. Ακόμα, λόγω της μικρής ηλικίας, τα παιδιά δεν μπορούν να προφυλαχθούν από τους κινδύνους όσων βλέπουν στην τηλεόραση, δεν μπορούν να ξεχωρίσουν την αλήθεια από το ψέμα, το πραγματικό από το φανταστικό. Πολλές φορές, τα παιδιά μιμούνται τους χαρακτήρες των τηλεοπτικών ηρώων, κάτι που μπορεί να προκαλέσει ή να ενισχύσει άσχημες συμπεριφορές στην πραγματική τους ζωή.

Ποιο είναι το κύριο θέμα του άρθρου;

α) Τα αγαπημένα παιχνίδια των παιδιών
β) Η επίδραση της τηλεόρασης στα παιδιά
γ) Η ιστορία της τηλεόρασης
δ) Τα εκπαιδευτικά προγράμματα

✅ Σωστή απάντηση:

2. Ποιο από τα παρακάτω είναι ένα θετικό της τηλεόρασης;

α) Μαθαίνει νέα πράγματα
β) Κάνει τα παιδιά να βαριούνται
γ) Δεν τους αφήνει χρόνο για διάβασμα
δ) Τους προκαλεί άγχος

✅ Σωστή απάντηση:

3. Πώς μπορεί η τηλεόραση να επηρεάσει αρνητικά τα παιδιά;

α) Τα βοηθά να κοιμούνται καλύτερα
β) Μπορεί να τα κάνει πιο επιθετικά
γ) Τα κάνει πιο συγκεντρωμένα
δ) Αυξάνει την όρεξή τους για διάβασμα

✅ Σωστή απάντηση:

4. Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να ελέγχουν την τηλεόραση;

α) Να τα αφήνουν να βλέπουν ό,τι θέλουν
β) Να επιλέγουν κατάλληλα προγράμματα
γ) Να κλείνουν την τηλεόραση μόνιμα
δ) Να τους βάζουν τιμωρία αν βλέπουν τηλεόραση

✅ Σωστή απάντηση:

5. Ποια δραστηριότητα είναι καλύτερη από το να βλέπει κάποιος πολλές ώρες τηλεόραση;

α) Το διάβασμα και το παιχνίδι
β) Η παρακολούθηση περισσότερων διαφημίσεων
γ) Το να βλέπει τηλεόραση όλη μέρα
δ) Το να κάθεται χωρίς να κάνει τίποτα

✅ Σωστή απάντηση:

Λογοτεχνικό κείμενο

ΝΤΟΡΙΣ ΛΕΣΙΝΓΚ (1919-2013)

[«Και τώρα το δελτίο καιρού...»]

Το μυθιστόρημα «Το καλοκαίρι πριν από το σκοτάδι» εκδόθηκε πρώτη φορά το 1973. Η συγγραφέας βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2007. Το παρακάτω απόσπασμα ανθολογείται στην ελληνική μετάφραση του βιβλίου (Κ. Οικονόμου, Μτφρ.,1991, Εκδόσεις Καστανιώτη).

Η Μορίν είχε ανοίξει την τηλεόραση. Περίμεναν μαζί να δουν τις ειδήσεις. Κι άλλος σεισμός στην Τουρκία. Ένα συνέδριο για […]. Ένα ρεπορτάζ για […]. Μετά ένα σύντομο κομμάτι για τη διαδήλωση […]. Ο φακός κινήθηκε στις ουρές, αλλά μάλλον βιαστικά, δείχνοντας τα πανό […]: ΔΕ ΣΑΣ ΠΕΙΡΑΖΕΙ ΠΟΥ ΠΕΙΝΑΜΕ, ΑΡΚΕΙ ΝΑ ΜΗ ΜΑΣ ΒΛΕΠΕΤΕ. Ένα φορτηγάκι μοίραζε σούπα και ψωμί στους διαδηλωτές. Ένας ρήτορας[1][…] ωρυόταν[2]: «Μην παίρνετε, μην παίρνετε – μας τα δίνουν για να μας κλείσουν το στόμα!». Οι καλόγριες, όμως, έσκυβαν πάνω από τα παιδιά που τα έσπρωχναν στην ουρά οι γονείς τους και τους έδιναν πλαστικά κύπελλα με τη σούπα και ψωμί. Στη σκηνή εμφανίστηκε ένα άλλο κλειστό φορτηγάκι: ένα κρατικό όχημα διανομής συσσιτίου[3]. Οι ομάδες των ανθρώπων διαλύονταν […], δημιουργώντας ουρές για φαγητό. Δύο αστυνομικοί απομάκρυναν τον ρήτορα […], ενώ εκείνος φώναζε: «Πρέπει να το τραβήξουμε ως το τέλος – καλύτερα να τα τινάξουμε από την πείνα εδώ μπροστά τους παρά κλεισμένοι σαν ζώα σπίτια μας!». Οι αστυφύλακες τον βοήθησαν ν’ ανέβει τα σκαλοπάτια της κλούβας, έκλεισαν την πόρτα και το όχημα απομακρύνθηκε.«Και τώρα το δελτίο καιρού…».

Κυριολεκτικές ερωτήσεις (βασισμένες στο περιεχόμενο του κειμένου)

1. Ποιο είναι το βασικό θέμα του κειμένου;
2. Πώς συνδέεται ο τίτλος «Και τώρα το δελτίο καιρού…» με το περιεχόμενο του κειμένου;
3. Ποια συναισθήματα προκαλεί το κείμενο στον αναγνώστη;
4. Πώς παρουσιάζεται η κοινωνία στο απόσπασμα;
5. Ποιοι είναι οι κεντρικοί χαρακτήρες (αν υπάρχουν) και τι ρόλο παίζουν στην αφήγηση;

Ερμηνευτικές ερωτήσεις (για ανάλυση και εξήγηση)

6. Ποια είναι η στάση της συγγραφέα απέναντι στην κοινωνία ή τα μέσα ενημέρωσης;
7. Τι συμβολίζει το «δελτίο καιρού» στο κείμενο;
8. Πώς χρησιμοποιεί η Λέσινγκ την ειρωνεία ή τον σαρκασμό στο κείμενο;
9. Υπάρχουν στοιχεία δυστοπίας στο απόσπασμα; Αν ναι, ποια είναι αυτά;
10. Ποιο μήνυμα προσπαθεί να περάσει η συγγραφέας στον αναγνώστη;

Κριτικές ερωτήσεις (για προσωπική άποψη και σύνδεση με τη σημερινή εποχή)

11. Πώς μπορεί να σχετίζεται το κείμενο με τη σημερινή κοινωνία και τα μέσα ενημέρωσης;
12. Συμφωνείς ή διαφωνείς με τις απόψεις που παρουσιάζονται στο κείμενο; Γιατί;
13. Αν η Ντόρις Λέσινγκ έγραφε αυτό το κείμενο σήμερα, τι νομίζεις ότι θα άλλαζε ή θα πρόσθετε;
14. Πώς θα μπορούσε το κείμενο να επηρεάσει τον τρόπο που βλέπουμε την πληροφόρηση και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης;
15. Ποια είναι η δική σου γνώμη για το θέμα που θίγει η Λέσινγκ;