του ανταποκριτή Γιώργου Αδάμ, μαθητή του Β4
Είναι από τις εμπειρίες που σου τις περιγράφουν και δεν τις πιστεύεις. Τυχαίνει δηλαδή να ακούς για τέτοια περιστατικά κι αναρωτιέσαι μετά μόνος σου πόσο θα ήθελες να είχε συμβεί σε σένα. Ή τουλάχιστον έτσι το έβλεπα εγώ. Το σενάριο απλό. Σε ειδοποιούν ότι εντός της εβδομάδας θα γράψεις μια έκθεση στο σχολείο και ο νικητής κερδίζει ένα ταξίδι στο Στρασβούργο, για να επισκεφθεί το Ευρωκοινοβούλιο.
Σε πρώτη φάση η ιδέα της εκδρομής σε κατακτάει και λίγο σκέφτεσαι το δύσκολο κομμάτι της υπόθεσης, ότι δηλαδή στην όλη διαδικασία κάπου αναφέρεται πως θα γράψεις έκθεση. Ώσπου το παίρνεις απόφαση, ρωτάς κάποια μέρα για το θέμα και σου δίνουν ως απάντηση «Η συμβολή του Ευρωκοινοβουλίου στη μείωση του δημοκρατικού ελλείμματος στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Η αλήθεια είναι πως η δυσκολία του θέματος δε θα’ πρεπε να προξενεί έκπληξη, καθώς, για να περάσεις, σίγουρα θα χρειαστεί να δουλέψεις. Κι αν μη τι άλλο, ήθελε διάβασμα. Παρότι αρχικά έμοιαζε «民主主義の赤字を減らす» σιγά σιγά έβρισκες διέξοδο στον τεράστιο λαβύρινθο του διαδικτυακού υλικού και χωρίς να το καταλάβεις… έρχεται η μέρα που γράφεις.
Στο σημείο αυτό πιστεύω πως πρέπει να περάσουμε την περιγραφή της επίπονης εξέτασης και της ακόμα χειρότερης περιόδου αναμονής. Εκτός του ότι δεν είναι από τις πιο ευχάριστες αναμνήσεις, το κομμάτι της επίσκεψης στο Ευρωκοινοβούλιο έχει σαφώς περισσότερο ενδιαφέρον και ως περιοδικό θέλουμε αναγνώστες. Επομένως, fast forward στις μέρες της εκδρομής, με μόνη σημείωση ότι η επιτροπή όριζε πως κάθε συμμετέχον σχολείο (24 σε αριθμό) θα έστελνε μόνο έναν εκπρόσωπο.
Έχοντας λοιπόν δύο εικοσιτετράωρα να γνωριστούμε στη διάρκεια της εκδρομής, καταφέραμε οι της ελληνικής αποστολής να δέσουμε σαν ομάδα, πριν την επίμαχη ημέρα. Αρχικά η κατάσταση ήταν χαλαρή. Αν και από το προηγούμενο βράδυ το άγχος καραδοκούσε στο πίσω μέρος του μυαλού μας, εύκολα αφεθήκαμε στη μαγεία του χειμωνιάτικου Στρασβούργου και προς στιγμήν αδιαφορούσαμε για τις εκπλήξεις που μας επιφύλασσε η επομένη. Η βόμβα έσκασε ήδη από το χάραμα και οι περισσότεροι, χωρίς να αποτελώ εξαίρεση, ξυπνήσαμε προβάροντας αυτοσχέδιους λόγους που είχαμε ετοιμάσει για την περίσταση. Είχαμε βλέπετε ενημερωθεί πως στο χώρο του Κοινοβουλίου θα καλούμασταν να μιλήσουμε ενώπιον των υπόλοιπων ευρωπαίων μαθητών (περίπου 500) σε μία εκ των διαθέσιμων γλωσσών, δηλαδή είτε στα αγγλικά είτε στα γαλλικά. Έτσι, με οδηγό την άγνοια επιστρατεύσαμε ο καθένας την ξενόγλωσση εμπειρία μας, για να φτιάξουμε παρουσιάσεις αντάξιες των υψηλών απαιτήσεων.
Η θεματολογία των παρουσιάσεων αυτών αφορούσε συγκεκριμένα ζητήματα, όπως «τη θέση των αξιών της Ευρώπης στον κόσμο», «τον ευρωπαϊκό εθελοντισμό», «το περιβάλλον και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας» κ.ά., 6 συνολικά, με τα οποία οι μαθητές καλούνταν να ασχοληθούν σε βάθος εκ των προτέρων και να μπορούν να εκφέρουν τεκμηριωμένη άποψη σε συζήτηση με άλλους συμμετέχοντες. Ευτυχώς (ή δυστυχώς για όσους είχαν κοπιάσει αρκετά ερευνώντας) η όλη υπόθεση με τις παρουσιάσεις και τις ομιλίες μπροστά στο κοινό δεν ήταν παρά μία παρεξήγηση, αφού οι πραγματικές συνεδριάσεις εκτυλίσσονταν με άλλους ρυθμούς και κανόνες απ’ ό,τι περιμέναμε.
Όσο πλησιάζαμε στο χώρο του Ευρωκοινοβουλίου, τόσο η ένταση κλιμακωνόταν. Τελικά φτάσαμε στον πολυπόθητο προορισμό κι αντικρίσαμε ένα θέαμα εκθαμβωτικό. Ναι, οι φωτογραφίες ήταν καλές. Ναι, είχαμε ακούσει διάφορα για τον χώρο που μας βοήθησαν να σχηματίσουμε μια έστω πρόχειρη εικόνα. Τίποτα όμως δεν συγκρινόταν με το μεγαλειώδες θέαμα του κτιρίου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να ορθώνεται εμπρός στα μάτια σου. Άφωνοι βαδίσαμε προς το εσωτερικό παίρνοντας πολλαπλές λήψεις με κάμερες και κινητά. Κάπου στην είσοδο, όταν αναμειχθήκαμε με τις αποστολές των λοιπών χωρών, αντιληφθήκαμε ότι περάσαμε σε έναν κυριολεκτικά διαφορετικό κόσμο, που θα μας φιλοξενούσε για τις επόμενες ώρες και θα μας χάριζε μία από τις πολυτιμότερες ίσως εμπειρίες ζωής.
Aφού προηγήθηκε ένας τυπικός έλεγχος χειραποσκευών, χωριστήκαμε ανάλογα με τις επιλογές μας ως προς τα προαναφερθέντα θέματα σε ομάδες εργασίας και περάσαμε στην τραπεζαρία. Επισήμως η Euroscola (έτσι ονομαζόταν η ημερίδα που θα παρακολουθούσαμε) για μας είχε αρχίσει. Γύρω από τραπέζια διατεταγμένα σε 200-300 τ.μ. οι Ισπανοί, Πολωνοί, Γερμανοί, Σλοβάκοι, Λιθουανοί, Λετονοί, Ιταλοί, Βρετανοί (κ.λπ.) μαθητές, το ίδιο μουδιασμένοι όσο εμείς, γνωρίζονταν μεταξύ τους, μιλούσαν, αντάλλασσαν ιδέες. Το θαύμα της πολυπολιτισμικότητας. Εκεί και για το δεδομένο διάστημα τα χρέη, τα ευρωομόλογα, τα δάνεια, οι διακρατικές σχέσεις έρχονταν σε δεύτερη μοίρα.
Μια ευχάριστη έκπληξη στο πρωινό ήταν η επίσκεψη των Κυπρίων στο τραπέζι μας. Ο πάγος με αυτόν τον τρόπο έσπασε γρήγορα και, εκτός του ότι ήταν πραγματικά καλά παιδιά, υπήρχαν τουλάχιστον μερικά άτομα που θα μπορούσαμε να μιλήσουμε στα ελληνικά για το υπόλοιπο της ημέρας.
Την τραπεζαρία διαδέχθηκε η κύρια αίθουσα συνεδριάσεων του Κοινοβουλίου, εκεί όπου τελούνται και οι συνελεύσεις των ευρωβουλευτών σε πραγματικό χρόνο. Αργότερα θα πληροφορούμασταν πως η ουσία της επίσκεψης μας ήταν να αναπαραστήσουμε μια πραγματική συνέλευση, παριστάνοντας τους βουλευτές κι εξετάζοντας τη δεδομένη θεματολογία, αντί για ζητήματα διεθνούς ευρωπαϊκού βεληνεκούς. Σε πρώτη φάση οι αρμόδιοι φορείς του Κοινοβουλίου απευθύνθηκαν σε εμάς του μαθητές κι αναφέρθηκαν σε ό,τι αφορά την λειτουργία και τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και τα εκλεγμένα όργανά της. Ακολούθως, ένα επιλεγμένο άτομο από κάθε αποστολή θα αναλάμβανε να παρουσιάσει τη χώρα του στους ακροατές της βουλής, ενώ η πρώτη μας αυτή σύναξη θα ολοκληρωνόταν με τις ερωτήσεις και τους προβληματισμούς των μαθητών σχετικά με την επικαιρότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το τελευταίο αυτό όμως στάδιο απέβη μάταιο. Μολονότι ακούστηκαν εύστοχες θέσεις από πλευράς εφήβων, οι απαντήσεις των υπευθύνων απογοήτευσαν, καθώς δεν χαρακτηρίζονταν από ιδιαίτερη σαφήνεια.
Σειρά στο πρόγραμμα είχε η επιστροφή στην τραπεζαρία, όπου το μεσημεριανό συνοδευόταν από το παιχνίδι Εurogame: ταχύτατα συγκροτούνται τετραμελείς ομάδες (τα μέλη των οποίων απαγορευόταν να είναι ίδιας εθνικότητας) με στόχο την απάντηση σε ένα ερωτηματολόγιο πάνω στην ιστορία της Ε.Ε. και με τις 17 ερωτήσεις του γραμμένες σε καθεμία από τις 17 γλώσσες της ευρωπαϊκής οικογένειας. Περιττό να πούμε ότι εν ριπή οφθαλμού η αίθουσα μετετράπη σε αραβική αγορά. Κόσμος να φωνάζει, να πηγαινοέρχεται, να διαπραγματεύεται και να συζητά. Ένα, κατά τη γνώμη μου, πανέξυπνο εγχείρημα για την καλύτερη συναναστροφή των αλλοεθνών μαθητών της Euroscola.
Η μεγάλη έκπληξη δεν είχε ακόμα έρθει. Τα προεπιλεγμένα θέματα εμφανίστηκαν στο προσκήνιο για άλλη μία φορά, τώρα με την μορφή σχημάτων (π.χ. κύκλος, ρόμβος, τραπέζιο…) και οι συμμετέχοντες στην κάθε υποενότητα περνούσαν σε ένα αμφιθέατρο, όπου ένα πλήρες ντιμπέιτ θα λάμβανε χώρα. Συντονιστές της συζήτησης θα ήταν δύο εκλεγμένα άτομα που προκειμένου να ψηφιστούν παρουσίαζαν τα στοιχεία εκείνα του εαυτού τους που τα καθιστούν καταλληλότερα για τη θέση. Για καλή μου τύχη, εκλέχθηκα συντονιστής στην ομάδα του Κύκλου («Δημοκρατία και ιδιότητα του πολίτη») στην οποία καλούμασταν να αναζητήσουμε τρόπους, ώστε να κινήσουμε περαιτέρω το ενδιαφέρον τον συμπολιτών μας για το δημοκρατικό και πολιτικό βίο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και θυμηθείτε: όλα αυτά έπρεπε να γίνουν στα αγγλικά. Ο τρόπος εξέλιξης της κουβέντας ήταν εκπληκτικός. Συνομήλικοι να επιχειρηματολογούν και να δίνουν τις απόψεις τους στο θέμα σε πρωτοφανές επίπεδο για τα καθημερινά δεδομένα. Προτάσεις και παρατηρήσεις, αιτιολογήσεις και διαξιφισμοί. Γίνονταν σίγουρα αντιληπτές οι δυνατότητες μιας γενιάς που έχει όρεξη για δουλειά και παραγωγή έργου μέσω του γόνιμου διαλόγου.
Ομολογώ πως με το τέλος των ντιμπέιτ το υπόλοιπο της ημέρας ήταν κάπως αδιάφορο. Παρόλο που ως συντονιστής έπρεπε να παρουσιάσω τα αποτελέσματα του διαλόγου στα πλαίσια της ομάδας κι επομένως να απευθύνω λόγο στο Κοινοβούλιο, απαιτητικό κι εξιταριστικό ταυτόχρονα, η κούραση συσσωρευόταν στα έδρανα και μείωνε τη διάθεση των παιδιών. Το φινάλε της ιστορίας έβαλε ο τελικός γύρος του Eurogame με τις καλύτερες ομάδες να απαντάνε σε μια σειρά ανοιχτών ερωτήσεων και τους νικητές να γυρίζουν σπίτι τους με κύπελλο ανά χείρας.
Ευνόητο είναι πως τα παραπάνω αποτελούν μια απόδοση των γεγονότων που εκτυλίχθηκαν σε διάρκεια μερικών ωρών και, συνεπώς, δεν υπάρχει κάτι το αναπάντεχο ή το σκανδαλιστικό ως προς την απλή διήγησή τους. Έχοντας ζήσει την εμπειρία αυτή θέλω να δώσω ένα μόνο μήνυμα στους αναγνώστες. Ποτέ και για κανέναν λόγο μην υποτιμάτε μία ευκαιρία όταν σας εμφανιστεί. Διότι, η ζωή δεν σου ρίχνει τις ευκαιρίες μπροστά σου. Τις ρίχνει κάπου κοντά κι αφήνει σε σένα να ψάξεις να τις βρεις!
