Συντάκτες: Οι μαθητές του Στ1. Επιμέλεια η δασκάλας ειδικής αγωγής κ. Μαρία Πορταρίτη
Τουαρέγκ
Οι Τουαρέγκ είναι ένας Βερβερικός, νομαδικός λαός. Εντοπίζονται κυρίως στην κεντρική και Νότια Σαχάρα και στο τμήμα του Σαχέλ, στη Δυτική Αφρική. Η λέξη Τουαρέγκ είναι αραβική και σημαίνει “περιπλανώμενος”. Στη γλώσσα τους ονομάζονται Ιμουχάγ.
Ο πληθυσμός τους φτάνει περίπου το 1.200.000 και η περιοχή εξάπλωσής τους περιλαμβάνει τη Νιγηρία, το Μάλι, την Μπουρκίνα Φάσο, την Αλγερία και τη Λιβύη.
Τα αρσενικά μέλη της φυλής καλύπτουν το πρόσωπό τους, αφήνοντας ακάλυπτα μόνο τα μάτια τους, αντιστρέφοντας έτσι τον κανόνα του Ισλάμ που επιβάλλεται στις γυναίκες. Οι Τουαρέγκ είναι μουσουλμάνοι σουνίτες. Διατηρούν όμως κάποια ήθη και έθιμα, όπως τα πολλά φυλακτά που φορούν.
Η γλώσσα τους είναι η Ταμασέκ και ανήκει στην Αφροασιατική οικογένεια διαλέκτων. Ονομάζονται και μπλε άνθρωποι γιατί με τον καιρό το δέρμα τους βάφεται από τα ρούχα που φορούν, τα οποία είναι βαμμένα με λουλακί χρώμα.
Βεδουίνοι
Οι Βεδουίνοι είναι νομάδες βοσκοί που μεταναστεύουν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους προκειμένου να βρίσκονται σε τόπο με αρκετό νερό. Ο πληθυσμός τους ανέρχεται σε 40.000 σήμερα και βρίσκονται σκορπισμένοι στις αφρικανικές ερήμους. Είναι φιλόξενος, λαός και ζουν ευτυχισμένοι, μακριά από τον πολιτισμό σε σκηνές.
Χρησιμοποιούν καμήλες και άλογα και είναι πολύ ικανοί Ιππείς. Οι καμήλες είναι ιδιαίτερα σημαντικές για αυτούς. Από αυτές παίρνουν το μαλλί με το οποίο φτιάχνουν τις σκηνές και τα ρούχα τους, που ονομάζονται κελεμπίες. Οι βασιλικές φυλές εκτρέφουν καμήλες, ενώ οι υπόλοιπες φυλές γιδοπρόβατα.
Η ονομασία βεδουίνος σημαίνει αυτός που βαδίζει στην έρημο. Ζουν στην έρημο της Σαχάρας. Από τη δεκαετία του 50 και μετά πολλοί αποφάσισαν να εργαστούν στις πόλεις λόγω μιας μεγάλης περιόδου ξηρασίας.
Αβορίγινες
Οι Αβορίγινες είναι οι αυτόχθονες κάτοικοι της Αυστραλίας. Η συνεχής παρουσία των πρώτων τολμηρών εξερευνητών στην Αυστραλία, όπου έφθασαν πριν περίπου 50.000 χρόνια διασχίζοντας τον ωκεανό, τους καθιστά τον αρχαιότερο πολιτισμό του πλανήτη. Ήταν φυλές κυνηγών τροφοσυλλεκτών μέχρι που ήρθαν σε επαφή με τους Ευρωπαίους.
Πίστευαν και πιστεύουν μέχρι σήμερα ότι τα πνεύματα των προγόνων τους κατοικούν στη γη. Δεν πίστευαν στο σωματικό θάνατο, αλλά πως κάθε θάνατος είναι αποτέλεσμα κακών πνευμάτων ή μαγείας κάποιου εχθρού.
Στους Αβορίγινες δόθηκε η αυστραλιανή υπηκοότητα το 1967, στα μέσα της δεκαετίας του 90 ανέρχονταν σε 300.000. Το 2022 καταγράφηκαν 167 διάλεκτοι, ωστόσο η γλώσσα που μιλούν οι
περισσότεροι Αβορίγινες σήμερα. Είναι ένα κράμα αγγλικών και φράσεων που προέρχονται από Αβορίγινες διαλέκτους.
Μετά από τον ευρωπαϊκό αποικισμό, οι Αβορίγινες μειώθηκαν σημαντικά εξαιτίας των Ευρωπαίων και των ασθενειών που μετέφεραν και προκάλεσαν επιδημίες. Υπήρξαν βέβαια και κάποιες ένοπλες συγκρούσεις που συνέβαλαν στην περαιτέρω μείωση του πληθυσμού.
Πολλά από τα έργα τέχνης των Αβορίγινων υπάρχουν στο Εθνικό Μουσείο της Αυστραλίας. Επίσης πολλά πάρκα στα οποία υπάρχουν έργα τέχνης με βράχους, έχουν κηρυχθεί μνημεία πόλη της πολιτιστικής κληρονομιάς από την ΟΥΝΕΣΚΟ.
Πυγμαίοι
Οι Πυγμαίοι είναι μία από τις αρχαιότερες φυλές της Κεντρικής Αφρικής. Κατοικούν στο Ισημερινό τροπικό δάσος της περιοχής. Ο πληθυσμός τους ανέρχεται σε περίπου 180-200.000 άτομα. Το ύψος τους δεν ξεπερνά το 1,40 μέτρα και το βάρος τους φτάνει μέχρι τα 40 κιλά. Αποτελούν τον πιο μικρόσωμο λαό του κόσμου.
Είναι κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες και ζουν σε μικρές ομάδες σε καλύβες από καλάμια και φύλλα μπανανιάς στα τροπικά δάση. Η εξέλιξή τους έχει σταματήσει στην Παλαιολιθική εποχή. Όσα υλικά χρειάζονται τα προμηθεύονται από το δάσος. Έχουν καλή σχέση με άλλους γειτονικούς λαούς, έτσι κάνουν ανταλλακτικό εμπόριο για γεωργικά προϊόντα και άλλα. Δεν έχουν ιεραρχία ή κοινωνικά στρώματα, αλλά ούτε ιστορική παράδοση, αφού για αυτούς το παρελθόν δεν έχει σημασία γιατί έχει φύγει ανεπιστρεπτί. Το μέλλον δεν προσπαθούν να το ελέγξουν γιατί δεν υφίσταται ακόμη. Τους ενδιαφέρει το παρόν να διακατέχεται από ενδιαφέρον για τους άλλους και αγάπη ζουν αρμονικά με το περιβάλλον.
Η μουσική και ο χορός αποτελούν κομμάτι της καθημερινότητάς τους. Τα τραγούδια τους συνδέονται με γεγονότα όπως το κυνήγι, ο γάμος και γέννηση. Κάποια τραγούδια τους δεν έχουν λόγια, αλλά μόνο ήχους και κραυγές.
Η κατάσταση των Πυγμαίων επιδεινώνεται από κοινωνικο οικονομικούς παράγοντες. Η αποψίλωση των δασών τους έχει οδηγήσει μακριά από τα σπίτια τους. Πολλοί ζουν σε καλύβες στα προάστια χωριών, όπου τους εκμεταλλεύονται ως σκλάβους. Οι αρρώστιες που τους μαστίζουν, αλλά και το γεγονός ότι πέφτουν θύματα κανιβαλισμού, τείνουν να εξολοθρεύσουν τον πληθυσμό των Πυγμαίων.
Τσερόκι
Οι Τσερόκι κι είναι φυλή ιθαγενών της Αμερικής και η μεγαλύτερη από τις ομοσπονδιακά αναγνωρισμένες φυλές Αμερικανών ιθαγενών των ΗΠΑ. Ζουν στις νοτιοανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Οι Ευρωπαίοι άποικοι τους αποκαλούσαν μια από τις “5 πολιτισμένες φυλές”. Τον 19ο αιώνα διάφοροι ιστορικοί και εθνογράφοι κατέγραψαν την προφορική παράδοση της φυλής. προέρχονται από την περιοχή των μεγάλων λιμνών. Οι Τσερόκι ήταν από τις πρώτες
εθνικές ομάδες που απέκτησαν τον τίτλο του Αμερικανού πολίτη και είναι η μεγαλύτερη ομοσπονδιακά αναγνωρισμένη φυλή ιθαγενών των ΗΠΑ.
Η γλώσσα που μιλούσαν ονομάζεται Τσαλάγκι κι οι θεωρίες για το όνομα των Τσερόκι λένε ότι μπορεί να σημαίνει αυτοί που ζουν στα βουνά ή αυτοί που ζουν στη χώρα των σπηλαίων.
Οι Τσερόκι δημιούργησαν οχυρωμένες πόλεις, ήταν κυνηγοί και αγρότες και καλλιεργούσαν σιτάρι φασόλια και κολοκύθια. Οι γυναίκες στη φυλή είχαν σημαντικό ρόλο. Ήταν υπεύθυνες για το σπίτι, το οποίο τους ανήκε μαζί με την καλλιεργήσιμη γη. Τις σέβονταν ως τις μητέρες της φυλής αυτές που δίνουν τη ζωή. Είχαν αρχηγικές θέσεις στη φυλή και ήταν αυτές που διατηρούσαν τον πολιτισμό τα ήθη και τα έθιμα. Ωστόσο, τη δεκαετία του 1830 οι ρόλοι των 2 φύλων άλλαξαν ώστε να ακολουθούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα, κατά τα οποία οι γυναίκες δεν μπορούσαν να έχουν ηγετικό ρόλο. Χρησιμοποιούσαν σκλάβους οι οποίοι όμως μπορούσαν μετά από καιρό να γίνουν μέλη της φυλής η υποδούλωση των εχθρών τους ήταν προσωρινή κατάσταση και προσπαθούσε να τους υιοθετήσουν και να τους ενσωματώσουν στη φυλή τους.
Θρησκεία τους ήταν ο ανιμισμός και πίστευαν σε υπερφυσικές δυνάμεις που συνέδεαν τον άνθρωπο με όλα τα ζωντανά πλάσματα. Το κακό θεωρούσαν ότι ήταν αποτέλεσμα δυσαρμονίας με τη φύση. Από τις αρχές του 19ου αιώνα όμως, οι χριστιανοί ιεραπόστολοι κατάφεραν να τους προσηλυτίσουν.
Οι Ευρωπαίοι, εκτός από τις νέες συνήθειες, έφεραν καταστροφικές άγνωστες σε αυτούς ασθένειες. Το 1830 εξαναγκάστηκαν να μετεγκατασταθούν στις νοτιοανατολικές περιοχές των ΗΠΑ και το 2010 αριθμούσαν 314.000 άτομα.
Κομάντσι
Οι Κομάντσι είναι φυλή ιθαγενών της Αμερικής και είναι εγκατεστημένοι στις νότιες ΗΠΑ, κυρίως στο σημερινό Τέξας και το νέο Μεξικό. Η φυλή είναι αναγνωρισμένη ομοσπονδιακά ως “το έθνος των Κομάντσι” και έχει την έδρα της στην Οκλαχόμα. Τον 21 αιώνα αριθμούν μόνο 17.000 άτομα. Η γλώσσα τους ανήκει στην οικογένεια η γιούτα Τζάκσον και η ονομασία της φυλής σημαίνει “αυτός που θέλει συνεχώς να πολεμά”
Τον 17ο αιώνα, όταν και έμαθαν να ιππεύουν, επήλθαν αλλαγές στον τρόπο ζωής τους, αφού από περιπατητές έγιναν έφιπποι. Έτσι μετακινήθηκαν προς τις πεδιάδες του Κολοράντο και του Κάνσας. Αργότερα μετανάστευσαν νότια λόγω του ηπιότερου κλίματος, της ευκολότερης πρόσβασης σε αγαθά και τις ράτσες αλόγων που υπήρχαν εκεί.
Αρχικά ήταν οργανωμένοι σε οικογενειακές ομάδες και ζούσαν ως νομάδες, με κύρια πηγή πρώτων υλών τα βουβάλια, από τα οποία έπαιρναν την τροφή και την ένδυση τους. Επίσης έτρωγαν ρίζες, φρούτα, ξηρούς καρπούς και προϊόντα που αντάλλασσαν μέσω του εμπορίου. Αντάλλασσαν κρέας βουβάλων, άλογα και αιχμαλώτους για είδη διατροφής.
Η κοινωνική οργάνωση των Κομάντσι βασίζονταν σε δημοκρατικές αρχές. Οι αποφάσεις λαμβάνονταν στο συμβούλιο των αρχηγών, υπό την εποπτεία του φύλαρχου, χωρίς όμως να επιβάλλονται βίαια. Η κοινωνία τους ήταν ελαστική, προωθώντας την αυτονομία και επιδεικνύοντας ανοχή στη διαφορετικότητα.
Το άλογο καθόρισε τον τρόπο ζωής τους και ήταν εξαιρετικοί αναβάτες. Τα παιδιά μάθαιναν να ιππεύουν από μικρά. Ήταν ένοπλοι έφιπποι και αποτελούσαν ανυπέρβλητη δύναμη στο Τέξας. Απέκτησαν εχθρική σχέση με τους Απάτσι και τους Τεξανούς. Οι σχέσεις των Κομάντσι με τους Τεξανούς χαρακτηρίζονταν από εχθροπραξίες και βιαιότητες.
Μετά από αιματηρές συγκρούσεις και οικονομικούς παράγοντες καθώς και την απώλεια γης, οι Κομάντσι διασπάστηκαν ως το 1960 όταν και άρχισαν να συνεργάζονται ξανά για την ανοικοδόμηση της κοινωνίας τους.
Μοϊκανοί
Η Μοϊκανοί είναι μια ιθαγενής φυλή ερυθρόδερμων που ζούσαν στην περιοχή της κοιλάδας Χάντσον. Το όνομα της φυλής προέρχεται από την περιοχή όπου ζούσαν και σημαίνει οι άνθρωποι των συνεχώς ρεόντων υδάτων.
Ήρθαν σε επαφή για πρώτη φορά με τους Ευρωπαίους το 1609 και για τα επόμενα 100 χρόνια επικρατούσαν εντάσεις μεταξύ των Μοϊκανών και των Μοχόκ, ενώ οι Ευρωπαίοι ανάγκασαν τους Μοϊκανούς να μεταναστεύσουν ανατολικά στην περιοχή της σημερινής Μασαχουσέτης.
Ήταν κυνηγοί και αγρότες, καλλιεργούσαν φασόλια, καλαμπόκι και κολοκύθια. Ζούσαν σε πολύ καλά οχυρωμένα χωριά, είχαν ισχυρή πολιτική δομή και οργάνωση. Ο αρχηγός τους λεγόταν μεγάλος Σαμάνος, που σημαίνει ιερό πρόσωπο και υποστηριζόταν από ένα συμβούλιο.
Φορούσαν ρούχα από δέρματα ζώων ή φλοιό σημύδας. Ναυπηγούσαν κανό που ξύλο και φλοιό σημύδας, έτρωγαν προϊόντα που καλλιεργούσαν καθώς επίσης φρούτα, ξηρούς καρπούς, κρέας και ψάρι από τα θηράματα των κυνηγών.
Οι Μοϊκανοί υποστήριξαν τους Αμερικανούς αποίκους σε όλη τη διάρκεια των γαλλικών και ινδιάνικων πολέμων. Έχασαν όμως τη γη που κατείχαν και αναγκάστηκαν να μετακινηθούν προς τα δυτικά. Οι ασθένειες και ο πόλεμος μείωσαν τον πληθυσμό σε 138 άτομα το 1882.
