Του Θωμά Παπατάσου, μαθητή του Γ2

Το κινητό τηλέφωνο αποτελεί σήμερα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των εφήβων, όχι μόνο για να τηλεφωνούν σε φίλους και να ανταλλάσσουν «βροχή» γραπτά μηνύματα, αλλά και – όλο και περισσότερο- για να παίζουν παιχνίδια, να παίρνουν φωτογραφίες, να ανταλλάσσουν βίντεο ή να συνδέονται στο Διαδίκτυο.

Σύμφωνα με τις απόψεις των ειδικών: «Μέσα από την υπερβολική χρήση του κινητού, οι ανήλικοι εθίζονται σε μια «τεχνητή» επαφή με τους συνομηλίκους τους, που οδηγεί σε όλο και μεγαλύτερη αίσθηση μοναξιάς και ίσως τελικά να συμβάλει στα ολοένα αυξανόμενα κρούσματα παιδικής κατάθλιψης».

«Η εύκολη απόκτηση κινητού τηλεφώνου από τους ανήλικους οφείλεται, εκτός από την οικονομική δυνατότητα, και στην άγνοια ή στην απροθυμία των γονιών να υποστηρίξουν τις θέσεις τους, θέτοντας τα κατάλληλα όρια στη συμπεριφορά και στις απαιτήσεις του παιδιού».

Οπουδήποτε και αν βρι­σκόμαστε, στο αυτοκίνη­το, στο τρένο, στο σούπερ μάρκετ ή στο δρόμο -ακόμα και στο σχολείο- η κινητή τηλεφωνία μας φέρνει απί­στευτα «κοντά» όσο μακριά και αν είναι τα πρόσωπα που μας ενδιαφέ­ρουν. Ενδεικτικά, οι χρήστες κινη­τής τηλεφωνίας είναι περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο διεθνώς, με αυξητικές τάσεις. Όσον αφορά τη χώρα μας, κάθε μέρα δαπανώνται 1,25 εκατομμύρια ευρώ για την αγο­ρά καινούργιου κινητού, ενώ την περασμένη χρονιά πουλήθηκαν στην Ελλάδα 2,8 εκατομμύρια νέες συ­σκευές.

Αναμφισβήτητα, το κινητό τηλέφωνο έδωσε μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων στους εφήβους, πέραν του γονικού ελέγχου που καθίσταται όλο και πιο δύσκολος. Μπορεί, από την μια πλευρά, το κινητό να αποτελεί ένα είδος σιγουριάς για τους γονείς ότι μπορούν να επικοινωνήσουν με τα παιδιά τους οποτεδήποτε και από οπουδήποτε, από την άλλη πλευρά όμως, οι γονείς που παλιότερα είχαν τη δυνατότητα να κρυφακούσουν τηλεφωνικές συνομιλίες, ή να ρίξουν ματιές στην οθόνη του υπολογιστή ή ενός video game, δυσκολεύονται πλέον να ελέγξουν τις κινήσεις των παιδιών τους από μια λεπτή ηλεκτρονική συσκευή με τόσο μικρή οθόνη, πόσο περισσότερο να διαβάσουν μηνύματα που προστατεύονται πολλές φορές με κωδικούς ασφαλείας! Ακριβώς αυτή την ιδιωτικότητα αγαπούν άλλωστε οι έφηβοι.

Ανησυχία προκαλεί όμως και η κακή χρήση του μέσου αυτού από μερίδα εφήβων. Δεν είναι λίγες οι φορές που μαθητές διακινούν προκλητικές φωτογραφίες, δικές τους ή συμμαθητών/συμμαθητριών τους. Το φαινόμενο αυτό, που ονομάζεται «sexting», δεν είναι και τόσο σπάνιο, καθώς ήδη μεγάλη μερίδα εφήβων έχει δεχθεί μήνυμα με προκλητική φωτογραφία κάποιου γνωστού τους. Επίσης, ένα μεγάλο ζήτημα αποτελεί το θέμα της ηλεκτρονικής παρενόχλησης μέσω κινητού τηλεφώνου από εφήβους προς εφήβους, με πολύ σοβαρές επιπτώσεις για τα θύματα. Δυστυχώς, και στην Ελλάδα οι περιπτώσεις εκβιασμού εφήβων με αντάλλαγμα τη μη δημοσίευση προσωπικών τους φωτογραφιών μέσω κινητών τηλεφώνων ή μέσω Διαδικτύου αυξάνονται ημέρα με την ημέρα.

Ποια είναι τα κυριότερα χαρακτηριστικά του εθισμένου ατόμου

Το επηρεασμένο άτομο:

• Με ψυχαναγκαστικό τρόπο ελέγχει τα μηνύματά του. Δηλαδή, παρόλο που πριν λίγο είδε στο κινητό και διάβασε τα μηνύματά του, σε λίγα λεπτά κοιτάζει ξανά και ξανά…

• Δεν δείχνει να στενοχωριέται καθόλου αν ασχολείται με το κινητό του σε συναντήσεις  ή σε γεύματα, που κάποιοι άλλοι  βάζουν στο αθόρυβο ή κλείνουν το κινητό τους, διότι θεωρούν πως οι κανόνες καλής συμπεριφοράς  το απαιτούν, ή το είδος ή το επίπεδο της συνάντησης δεν το επιτρέπουν. 

• Δεν χάνει στιγμή, στο γήπεδο, στο γραφείο, σε ένα μικρό διάλειμμα, στα κόκκινα φώτα της τροχαίας, στο θέατρο/κινηματογράφο, ακόμη και στις πιο ιδιαίτερες στιγμές του στο κρεβάτι ή στο αποχωρητήριο να διαβάσει ή να στείλει μήνυμα, ή να καταθέσει την άποψή του σε κάποια συζήτηση που γίνεται σε κάποιο μπλόγκ…

Ποιοι  επηρεάζονται περισσότερο;

Το φαινόμενο είναι νέο, αλλά  δεν χρειάζεται και ειδική έρευνα να μας πείσει πως αυτό αφορά αποκλειστικά  νέους και νέες μέχρι τα 40 τους  χρόνια, όπου το κινητό είναι και μέρος του εξωτερικού παρουσιαστικού τους…

Πως επηρεάζεται η ζωή των ατόμων

Η συνήθεια  κάποιου να ελέγχει συνέχεια τι κάνουν οι άλλοι και να αγωνίζεται  να μην του διαφύγει κάτι,  εκτός του ψυχαναγκαστικού της χαρακτήρα, αρχίζει σταδιακά να γίνεται εθισμός, εξάρτηση,  με τα σημεία της στέρησης όταν δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί- ανησυχία, άγχος, έλλειψη ικανοποίησης.

Επίσης  και από μόνη της η συνήθεια αυτή εκτός του ότι στερεί αρκετό χρόνο υπάρχει πιθανότητα να του προκαλεί αίσθημα ντροπής, θλίψης, έντασης, άγχους και κατάθλιψης.

Με τον τρόπο αυτό με την επένδυση αρκετού πολύτιμου χρόνου στην δικτυακή επικοινωνία είναι δυνατόν να επηρεαστούν  οι προσωπικές, επαγγελματικές ή κοινωνικές σχέσεις του ατόμου.

Στα διάφορα κοινωνικά δίκτυα υπάρχουν άτομα που κάνουν πράγματα, ή επισκέπτονται χώρους με μοναδικό στόχο την ανάρτηση φωτογραφίας, αν είναι δυνατόν δευτερόλεπτα μετά το συμβάν…

Η ανταπόκριση από τους φίλους είναι άμεση. Οπωσδήποτε το θετικό της επαφής και επικοινωνίας (δικτυακά ή εξωδικτυακά) με τους φίλους και της ενίσχυσης της αυτοεκτίμησης από την αναγνώριση των επιτυχιών μας είναι επιθυμητό, αλλά αυτό όταν γίνει αυτοσκοπός αλλάζει ο χαρακτήρας και το περιεχόμενο… Δηλαδή,  για πολλούς δεν έχει σημασία αν νοιώθουν καλά με αυτά που κάνουν, αλλά αν τα καταφέρνουν να φαίνονται μέσα από μια φωτογραφία/βίντεο  ή με ένα σχόλιο και να δείχνουν πως νοιώθουν καλά.

Η υπερ-απασχόληση με την  υπερ-παρουσίαση της εικονικής πραγματικότητας στερεί από την χαρά του βιώματος της πραγματικότητας και αποπροσανατολίζει το άτομο από τους κύριους στόχους της ζωής, δεν επενδύει σε ωραίες στιγμές με ανθρώπους που είναι δίπλα του και δημιουργεί προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις.

Η δε συνεχής παρακολούθηση της ζωής κάποιων άλλων και η σύγκριση με την δική μας, και η πιθανή μας αδυναμία να ανταποκριθούμε σε κάτι με τον ίδιο τρόπο με τους φίλους μας,    μπορεί να προκαλέσει συγκρουόμενα αισθήματα στο σπίτι μας, να μας φέρει ανησυχία, αχρείαστες συζητήσεις και συγκρούσεις…

Η αντιμετώπιση του προβλήματος

 Η αυτογνωσία είναι βασική αρχή σε  όλα τα είδη εξάρτησης και είναι το πάν για να λυθεί το πρόβλημα. Δηλαδή αν κάποιος δεν κατανοήσει πως η συμπεριφορά του με το κινητό και τον υπολογιστή εμπίπτει σε αυτό, τότε για ποιο πρόβλημα θα εργαστεί για να αλλάξει;

Αν, όμως το κατανοήσει και το αποδεχτεί τότε μπορεί και από μόνος του να αρχίσει την προσπάθεια για απελευθέρωση από την συνήθεια αυτή.

Πηγές:    parents.org.gr

                    alopsis.gr

                    zougla.gr

                    veresies.com