Από τις μαθήτριες του Γ2: Κατερίνα Παρτσανάκη και Σταυρούλα Τούλιου

Ρατσισμός ονομάζεται η αρνητική διάκριση και ο αποκλεισμός ευάλωτων κοινωνικών ομάδων ή κατηγοριών ατόμων, που προσδιορίζονται με βάση τα φυλετικά και τα πολιτισμικά τους χαρακτηριστικά.

  Ο σύγχρονος ρατσισμός, όμως, δεν περιορίζεται μόνο στις φυλετικές διακρίσεις. Έτσι, εκτός από το φυλετικό ρατσισμό υπάρχει:

• Ο κοινωνικός ρατσισμός, δηλαδή η εχθρική συμπεριφορά απέναντι σε ορισμένες κοινωνικές ομάδες, όπως είναι οι μετανάστες, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, οι πρώην φυλακισμένοι, οι φορείς τους AIDS, οι ομοφυλόφιλοι, οι ναρκομανείς, και άλλες κοινωνικές ομάδες.

• Ο εθνικός ρατσισμός, δηλαδή η αντίληψη ότι ένα έθνος είναι ανώτερο από τα άλλα.

• Ο θρησκευτικός ρατσισμός, δηλαδή η αντίληψη ότι μία θρησκεία είναι η μόνη αληθινή και πρέπει να επικρατήσει έναντι των υπολοίπων.

 Αίτια που προκαλούν το ρατσισμό:

1)      Οικονομικές διαφορές και ανισότητες μεταξύ των πολιτών δημιουργούν διακρίσεις και προκαταλήψεις σε βάρος των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων που διακρίνονται για την άθλια οικονομική τους κατάσταση με αποτέλεσμα να παραγκωνίζονται και να αντιμετωπίζονται μειονεκτικά.

2)      Η απουσία πνευματικής παιδείας και ισότιμης μόρφωσης δημιουργεί ρατσιστική συμπεριφορά σε άτομα με υψηλό μορφωτικό επίπεδο που είναι αδύναμα να αντιμετωπίσουν την αδικία καθώς είναι ευάλωτα και ανίκανα να καταπολεμήσουν τις κοινωνικές αυτές διακρίσεις.

3)      Τα κάθε μορφής συμφέροντα – οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά – και η επιθυμία των πολιτών ηγετών για απόκτηση δύναμης και εξουσίας γεννούν την εκμετάλλευση σε βάρος ανίσχυρων λαών για να επιβληθούν και να κυριαρχήσουν μέσα από την υπεροχή τους.

4)      Οι κοινωνικές ανισότητες και οι ταξικές διαφορές προκαλούν αδικίες, άνισες ευκαιρίες ανάδειξης ικανοτήτων μεταξύ των ατόμων καθώς αναγνωρίζονται αυτοί που διαθέτουν καλή κοινωνική θέση, ευγενική καταγωγή και φήμη.

Συνέπειες ρατσισμού:

Ο ρατσισμός έχει πολλές αρνητικές συνέπειες στην ζωή των ανθρώπων, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην ηθική κατάπτωση αλλά και στις πνευματικές αξίες.

Αρχικά, η πρώτη συνέπεια του ρατσισμού είναι η κοινωνική. Έτσι, αυξάνονται τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι καθημερινά με αποτέλεσμα να μην γίνονται αποδεκτοί στο κοινωνικό σύνολο. Τα συναισθήματα που έχουν είναι ότι μειώνονται σαν προσωπικότητες  οπότε δεν αποδέχονται τον ίδιο τους τον εαυτό.

Η δεύτερη συνέπεια του ρατσισμού είναι τα ψυχολογικά προβλήματα. Αυτά  συνδέονται άμεσα με τις κοινωνικές συνέπειες διότι η ψυχολογία επηρεάζεται  σε μεγάλο βαθμό από το κοινωνικό σύνολο και έχει ως επίπτωση το άτομο να νιώθει την αβεβαιότητα, την ανασφάλεια και την απαισιοδοξία. Επίσης, τα άτομα που δέχονται τον ψυχολογικό ρατσισμό φανερώνουν μια επιθετική έκφραση (βία)  και το πιο ακραίο είναι η εγκληματική συμπεριφορά που αποκτούν.

  Η τρίτη συνέπεια είναι  η  κοινωνική  κατάπτωση που συνδέεται και με την ψυχολογία αλλά και με την κοινωνία, καθώς οι αρχές, οι αξίες και τα ιδανικά σχετικοποιούνται και προβάλλεται το ατομικό συμφέρον, η εκμετάλλευση του συνανθρώπου και η εξόντωση του αντιπάλου. Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα να αλλοιώνεται ο χαρακτήρας των ανθρώπων,  αλλά και να χάνεται η πραγματική επαφή μεταξύ των μελών του ίδιου κοινωνικού συνόλου, γιατί με αυτόν τον τρόπο δεν πλησιάζουν, δε γνωρίζουν πραγματικά ο ένας τον άλλον, δεν συμπάσχουν και, εν τέλει, καταστρέφεται η κοινωνική συνοχή.

Η σημαντικότερη συνέπεια του ρατσισμού είναι αναμφισβήτητα η περιθωριοποίηση και ο κοινωνικός αποκλεισμός των ατόμων-ομάδων αυτών. Τα άτομα αυτά δεν έχουν την ψυχική δύναμη να αντιμετωπίσουν την κατακραυγή της κοινωνίας και συγχρόνως δεν βρίσκουν κάποιο στήριγμα μέσω του οποίου θα ανακτήσουν την ψυχική τους υγεία. Παράλληλα, ως κατατρεχόμενοι δεν έχουν την ισχύ να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Πιστεύουν εξαιτίας της αδικίας, των διακρίσεων που υφίστανται πως είναι κατώτεροι από τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας. Έτσι στερούνται ακόμη και τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματά τους.

Ο ρατσισμός έχει μια τελευταία συνέπεια  σε πνευματικό  επίπεδο. Ύπουλα  και  διαβρωτικά  πλήττει τη σκέψη  του  ανθρώπου, αφού  εμμένει  σε  δόγματα,  σε στερεότυπα  και  προκαταλήψεις  και  καταργεί  το διάλογο, κυρίως ως τρόπο επίλυσης προβλημάτων και προσέγγισης των άλλων  οδηγώντας  σε  πνευματική στασιμότητα.

Τρόποι αντιμετώπισης:

Ο ρατσισμός είναι ένα φαινόμενο που υπάρχει ακόμη και στις μέρες μας και επιβάλλεται να αντιμετωπιστεί.
Καταρχήν, ένας τρόπος αντιμετώπισής του είναι η απόκτηση παιδείας από τα άτομα της κοινωνίας, έτσι ώστε να μην εκδηλώσουν ρατσιστικές συμπεριφορές απέναντι σε άτομα διαφορετικά. Αποχτώντας τα άτομα παιδεία μπορούν ευκολότερα να τιθασεύσουν την έμφυτη τάση τους να επιβάλλονται στους άλλους, οι οποίοι είναι διαφορετικοί ,καθώς επίσης και να ξεπεράσουν τα βάρβαρα ένστικτά  τους απέναντί τους. Επιπλέον, μέσω της παιδείας και της προσωπικής καλλιέργειας οι άνθρωποι μαθαίνουν να σέβονται, να αγαπούν, να συνεργάζονται και να συνυπάρχουν ειρηνικά μέσα στην κοινωνία.
Ένας άλλος τρόπος αντιμετώπισης του ρατσισμού είναι η κρατική μέριμνα προς τις ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, όπως π.χ. οι ανάπηροι, οι ηλικιωμένοι κ.λ.π.. Συγκεκριμένα, το κράτος πρέπει να λάβει τα απαραίτητα μέτρα έτσι, ώστε αυτοί οι άνθρωποι να μην αισθάνονται κατώτεροι, να μην ντρέπονται επειδή οι υπόλοιποι τους λυπούνται και γενικά να μπορούν να ζήσουν πιο εύκολα και αρμονικά μέσα στην κοινωνία. Για παράδειγμα, καλό είναι το κράτος να τοποθετήσει σ’ όλους τους δημόσιους χώρους ανελκυστήρες, ειδικές τουαλέτες για αναπήρους, διαβάσεις στα πεζοδρόμια για αναπηρικά καροτσάκια κ.λ.π..
Επιπλέον, οι άνθρωποι πρέπει μέσω της εκπαίδευσης και της γνώσης να αποβάλλουν τους φόβους τους για τους ανθρώπους π.χ. άλλης φυλή. Γνωρίζοντας περισσότερα για την ιστορία τους, τη χώρα τους, τον πολιτισμό τους και γενικότερα την κουλτούρα τους θα μπορέσουν να τους προσεγγίσουν καλύτερα και να τους βλέπουν με άλλο μάτι μειώνοντας ή και σταδιακά αποβάλλοντας τη διάθεση οποιασδήποτε ρατσιστικής συμπεριφοράς απέναντί τους.
Παράλληλα με όλα αυτά και κάθε κράτος ξεχωριστά πρέπει να ψηφίζει νόμους με τους οποίους θα προσπαθεί να αντιμετωπίζει την εκδήλωση ρατσιστικών συμπεριφορών από τους πολίτες.
Αν όλα αυτά τηρηθούν από τις κοινωνίες είναι βέβαιο ότι θα μειωθεί το ρατσιστικό πρόβλημα σε μεγάλο βαθμό και οι κοινωνίες θα μετατραπούν σε αρμονικές και θα προοδεύσουν.

  Επομένως είναι καιρός να ευαισθητοποιηθούμε και να δράσουμε γρήγορα  όλοι,  ώστε  να  συμβάλλουμε  στην  αντιμετώπισή  του  και  κατά συνέπεια στην εξάλειψή του. Ιδιαίτερα η νέα γενιά θα πρέπει να βοηθήσει όσο μπορεί και όχι να σωπάσει ώστε να γίνει παράδειγμα και για τους άλλους. Να είναι η φωνή μέσω της οποίας ο λαός θα “ξεσηκωθεί” ενάντια στις ρατσιστικές αντιλήψεις κάποιων. Γιατί είναι υποχρέωση μας να βοηθήσουμε ώστε κάθε άνθρωπος να ζει ελεύθερος σε μια κοινωνία όπου δεν θα υφίσταται τις διακρίσεις και το ρατσισμό χωρίς λόγο. Γιατί όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαιώματα, όλοι είναι ΙΣΟΙ!