Του Θωμά Παπατάσου, μαθητή του Β2

Είναι κοινά παραδεκτό ότι στις μέρες μας οι έφηβοι καταναλώνουν αλκοολούχα ποτά. Εύκολα προσβάσιµο και φτηνό, αλλά όχι λιγότερο επικίνδυνο από άλλες εξαρτησιογόνες ουσίες, το αλκοόλ κατακτά τους εφήβους, που πίνουν πλέον µε µεγαλύτερη συχνότητα και περισσότερο …πάθος, σε σχέση µε το πολύ πρόσφατο παρελθόν! Σήµερα δηµιουργούνται όλο και περισσότεροι χώροι, όπου οι έφηβοι µπορούν να πίνουν χωρίς να συνοδεύουν το ποτό τους µε φαγητό. Όταν ένα παιδί πηγαίνει σε ένα κλαµπ ή ένα µπαρ και βρίσκει ελεύθερα αλκοόλ (ο νόµος απαγορεύει την πώληση οινοπνευµατωδών ποτών σε ανήλικους, ωστόσο δεν εφαρµόζεται), το πιθανότερο είναι ότι θα πιει, ίσως µάλιστα και να προσπαθήσει να επιδειχθεί, πίνοντας περισσότερο ή µεθώντας.

Τι δείχνουν τα αποτελέσματα ερευνών

Από μελέτες έχει βρεθεί πως τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη, 87% των αποφοίτων Λυκείου έχουν κάνει χρήση αλκοόλ κάποια στιγμή στη ζωή τους. Στις ευρωπαϊκές χώρες, η κατανάλωση αλκοόλ είναι αρκετά συχνή από τους εφήβους, με την Ελλάδα να κατέχει την τρίτη θέση μετά τη Δανία και τη Βρετανία. Τις καταστροφικές συνέπειες της άκριτης χρήσης αλκοόλ δείχνει το γεγονός ότι στην Ευρώπη, ένας στους τέσσερις θανάτους μεταξύ των ηλικιών 15 -29 συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με το οινόπνευμα. Από στοιχεία ερευνών στην Ελλάδα προκύπτει ότι οι έφηβοι καταναλώνουν για πρώτη φορά αλκοόλ στην ηλικία των 12 ετών, ενώ ο μέσος όρος της ηλικίας που αρχίζουν οι νέοι να συμμετέχουν στην επικίνδυνη αυτή συνήθεια, διαμορφώνεται στα 16,2 χρόνια. Σε έρευνα του ΕΚΤΕΠΝ (Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης – Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά και την Τοξικομανία), 97,6% των μαθητών δήλωσαν κατανάλωση αλκοόλ τουλάχιστο μια φορά στη ζωή τους και 32% είκοσι ή περισσότερες φορές το 12μηνο. Τα αγόρια αρχίζουν νωρίτερα τη σχέση τους με το αλκοόλ (15,1 ετών) σε σύγκριση με τα κορίτσια (17,3 ετών). Ένας στους τρεις νέους ηλικίας 16 – 18 ετών ισχυρίζεται ότι πίνει αλκοόλ τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, το 17% ότι πίνει τρεις φορές την εβδομάδα τουλάχιστον και το 20% ότι καταναλώνει πάνω από 5 ποτήρια στο ίδιο χρονικό διάστημα.

Οι νέοι πίνουν περισσότερο µπύρα, συχνά πίνουν και πιο ισχυρά ποτά, µεγάλης δηλαδή περιεκτικότητας σε αλκοόλη, πίνουν κρασί και αλκοολούχα αναψυκτικά, τα λεγόµενα alco-pops. Αυτά είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα γιατί µε πολύ ύπουλο τρόπο, εισάγουν τα παιδιά στο αλκοόλ. Ένας άλλος λόγος είναι ότι τα παιδιά τα βρίσκουν πάρα πολύ εύκολα.

Σε ότι αφορά το φύλο των εφήβων που καταναλώνουν αλκοολούχα ποτά, γενικά τα αγόρια πίνουν περισσότερο από τα κορίτσια. Αυτό ισχύει για όλες τις χώρες της Ευρώπης, µε εξαίρεση ορισµένες χώρες της βόρειας Ευρώπης, όπου τα κορίτσια πίνουν περισσότερο από τα αγόρια.

Πού και γιατί πίνουν οι νέοι

Οι νέοι πίνουν συνήθως:

• Σε πάρτυ με φίλους.
• Σε μια μικρή ή μεγάλη ομάδα φίλων.
• Τις νύχτες του σαββατοκύριακου
• Στο σπίτι φίλου όταν λείπουν οι γονείς του.

Ως σημαντικότεροι λόγοι που οδηγούν τους νέους στην κατανάλωση αλκοόλ αναφέρονται:

• Η άποψη ότι η χρήση αλκοόλ είναι δράση ενάντια στην αυστηρότητα των γονέων.
• Για διασκέδαση
• Για κοινωνικοποίηση, αποδοχή, συμμόρφωση ή εξομοίωση.
• Για ευχαρίστηση.
• Θεωρούν ότι έτσι θα είναι πιο αποδεκτοί.
• Για δοκιμή, ρίσκο, για να αποδείξουν σεξουαλικό θάρρος.
• Για να μειώσουν το άγχος
• Για να ανακουφιστούν από την ανησυχία, την κατάθλιψη και το φόβο.
• Για να ξεφύγουν από την πλήξη.
• Για να ανακουφιστούν από τον πόνο ενός οικογενειακού προβλήματος.
• Για να λύσουν προσωπικά προβλήματα.

Κίνδυνοι από την κατάχρηση αλκοόλ

   Οι  κίνδυνοι από την κατάχρηση αλκοόλ στους εφήβους περιλαμβάνουν την αντικοινωνική συμπεριφορά (εσωστρέφεια, συναισθηματική απομάκρυνση, ανειλικρίνεια, κατάσταση απουσίας ελέγχου) και ριψοκίνδυνη συμπεριφορά (διέγερση, μείωση της κριτικής ικανότητας, παρορμητικότητα, αμνησία, μείωση αντίληψης, συσκότιση, σεξ χωρίς προφυλάξεις, χρήση άλλων τοξικών ουσιών και αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα. Οι τρεις κύριες αιτίες θανάτου και αναπηρίας μεταξύ των εφήβων είναι ο τραυματισμός από ατύχημα, η αυτοκτονία και η δολοφονία. Τρομακτικό είναι το γεγονός ότι το αλκοόλ συμβάλλει στο 25 -50% των εφηβικών ατυχημάτων, των δολοφονιών και των αυτοκτονιών.

Η συχνή κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ μπορεί να βλάψει το ήπαρ, την καρδιά και τον εγκέφαλο. Οι κίνδυνοι για τη σωματική υγεία εξαρτώνται από την ποσότητα της κατανάλωσης. Το αλκοόλ είναι κατασταλτικό του ΚΝΣ. Σε μικρές δόσεις προκαλεί χαλάρωση και διέγερση, με εμφανή επίδραση στην κρίση. Σε μεγαλύτερες δόσεις προκαλούνται διαταραχές της άρθρωσης, της ομιλίας, του βαδίσματος, της συμπεριφοράς και της επαφής με το περιβάλλον. Λήθαργος και κώμα είναι επιπλοκές που συνοδεύουν πυκνότητες οινοπνεύματος των 300mg%. Η βαριά κατανάλωση οινοπνεύματος συνεπάγεται περιόδους προσωρινής αμνησίας, η επονομαζόμενη συσκότιση (black out), σε πολλά εξαρτημένα από το αλκοόλ άτομα. Κατά τη διάρκεια της συσκότισης, ο έφηβος δεν μπορεί να ανακαλέσει στη μνήμη του συγκεκριμένα συμβάντα, αν και την ίδια χρονική στιγμή έχει πλήρη συνείδηση.

Για την πρόληψη του φαινομένου τι θα μπορούσε να γίνει;

Κατά καιρούς έχουν ληφθεί κάποια µέτρα, όπως ενημερωτικές καµπάνιες, απαγόρευση των διαφηµίσεων των αλκοολούχων ποτών, αύξηση της τιµής του αλκοόλ. Πέρα από αυτά όµως, είναι ιδιαίτερα σηµαντικό η πρόληψη να γίνεται µέσα από προγράµµατα εκπαίδευσης για την προαγωγή της υγείας, που οφείλουν όλα τα σχολεία να υιοθετούν. Σήµερα, σχεδόν σε κάθε νοµό, υπάρχει ένα κέντρο πρόληψης µε εξειδικευµένα στελέχη, ψυχολόγους, κοινωνιολόγους κ.λπ., που θα µπορούσαν να βοηθήσουν τους εκπαιδευτικούς, να αναπτύξουν τέτοια προγράµµατα και να περάσουν τα σωστά µηνύµατα και µε σωστό τρόπο στους εφήβους. Μάλιστα, τα προγράµµατα αυτά θα είναι αποτελεσµατικότερα όσο νωρίτερα ξεκινούν, δηλαδή από τις τελευταίες τάξεις του δηµοτικού.