Στην δύσκολη αυτή περίοδο της ζωής του ανθρώπου, την εφηβεία, κατά την οποία ολοκληρώνεται η νοητική του υπόσταση και προετοιμάζεται με τα κατάλληλα εφόδια για την ομαλή ένταξή του στο κοινωνικό σύνολο, ο έφηβος καλείται να ανταπεξέλθει στο συνεχή ανταγωνισμό που τον περιβάλλει, με σκοπό την υλοποίηση των στόχων και ονείρων του. Εντούτοις, στην απρόσωπη και χρησιμοθηρική κοινωνία η στοχοθεσία του εφήβου αποτελεί προσωπική «Ιθάκη», καθιστώντας τον ανερμάτιστο χωρίς την πραγμάτωση των στόχων του. Έτσι, ο νέος εισέρχεται-εξαιτίας ποικίλλων παραγόντων- σε μια συναισθηματική κατάσταση έντονης και επίμονης θλίψης.
Η κατάθλιψη των νέων, λοιπόν, αποτελεί ευρέως διαδεδομένο φαινόμενο, το οποίο σίγουρα διαταράσσει τη συμπεριφορά και αντίληψή τους σε ό,τι αφορά τον σύγχρονο κόσμο. Φαινόμενο, το οποίο σίγουρα δεν έπρεπε να υφίσταται στη σύγχρονη πραγματικότητα, καθώς τα τεχνολογικά επιτεύγματα και η επιστήμη της ψυχολογία έχουν εξελιχτεί αρκετά, ώστε να προλαμβάνουν παρόμοιες καταστάσεις. Συνεπώς, και η πρόληψη ασθένειας -είτε σωματικής, είτε ψυχικής- έπρεπε να πραγματώνεται, στους νέους όταν αφορά ελαφριά μορφής ψυχική διαταραχή, όπως η κατάθλιψη. Υπάρχουν διάφορα αίτια, όπως περιπτώσεις που οφείλεται σε μείωση ορισμένων νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου αλλά και στην ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού, κάτι που καθιστά απαραίτητη την προσφυγή σε ειδικό.
Οι πλείστοι, ωστόσο, έφηβοι παρουσιάζουν περιστασιακά συμπτώματα ψυχικής καταπόνησης, τα οποία, αναμφίβολα, ξεπερνούν σύντομα. Πώς όμως μπορούμε να διακρίνουμε την περιστασιακή αυτήν ψυχική διαταραχή; Τα συμπτώματα αποτελούν το μόνο τρόπο εντοπισμού της. Έχει λεχθεί – όχι άστοχα- ότι οι έφηβοι νιώθουν καταβεβλημένοι ψυχολογικά εξαιτίας πληθώρας καταστάσεων που βιώνουν καθημερινά. Ειδικότερα οι προσδοκίες των γονέων, οι σχέσεις με τους συνομηλίκους, οι ποικίλες υποχρεώσεις αλλά και ο βομβαρδισμός αντικρουόμενων και ποικιλόμορφων μηνυμάτων καθιστούν το νέο ευάλωτο στην ψυχική καταπόνηση. Συνακόλουθα, ο έφηβος, χωρίς να το αντιληφθεί, πάσχει από προσωρινή κατάθλιψη, η οποία δύσκολα ανιχνεύεται από τον κοινωνικό περίγυρο.
Η απότομη συναισθηματική αλλαγή, η υπερβολική αμφισβήτηση, η μειωμένη αυτοεκτίμηση, τα αισθήματα ανεπάρκειας για εκπλήρωση στόχων αλλά και η μείωση δυνατοτήτων αυτοσυγκέντρωσης και μνήμης αποτελούν ενδεικτικά ορισμένα συμπτώματα. Εκτός απ΄αυτά οι συνθήκες διαβίωσης του νέου αποτελούν κύριο αίτιο της κατάθλιψης. Ειδικά, ο κοινωνικός περίγυρος είναι αυτός που διαμορφώνει ένα μέρος του χαρακτήρα του. Επομένως, εφόσον υπάρξουν οι ενδείξεις αυτές ο νέος αλλά και οι γονείς του μπορούν να αντιληφθούν το πρόβλημα και να κινηθούν για την επίλυσή του.
Καταλήγοντας, στην ευάλωτη αυτή ηλικιακή περίοδο του ατόμου, την εφηβεία, η κατάθλιψη αποτελεί συχνό φαινόμενο ψυχολογικής διαταραχής. Οι τρόποι αντιμετώπισης είναι ποικίλοι, ωστόσο ο έγκαιρος εντοπισμός αλλά και η κατανόηση του κοινωνικού περίγυρου στις ιδιαιτερότητες του εφήβου καθίστανται επιτακτική ανάγκη για την ομαλή αντιμετώπισή του. Και τούτο διότι, σύμφωνα με τον Φρόμ, «η κατανόηση του ανθρώπινου ψυχισμού πρέπει να βασίζεται στην ανάλυση των αναγκών του ανθρώπου που πηγάζουν από τις συνθήκες της ύπαρξής του»
Ανδρεάνα Πελεκούδα- Οικονόμου
