Τη Δευτέρα 20 Μαρτίου 2023 (εαρινή ισημερία) ομάδα μαθητών της Γ΄ Γυμνασίου του σχολείου μας με την καθοδήγηση και τη βοήθεια των καθηγητών κ. Αποστολόπουλου Ανδρέα(Φυσικού), κ. Περίδη Σοφίας (Μαθηματικού) και κ. Δούρου Μαρίνας (Βιολόγου) πραγματοποίησαν στο προαύλιο του σχολείου το πείραμα του Ερατοσθένη για τον υπολογισμό της περιφέρειας και ακτίνας της Γης.
Οι μαθητές/τριες υπολόγισαν τις συντεταγμένες της αυλής του σχολείου, την απόσταση του σχολείου από τον Ισημερινό, την ώρα της μεσουράνησης και το μήκος της σκιάς μιας κατακόρυφης ράβδου. Με απλές μαθηματικές πράξεις, υπολόγισαν την ακτίνα της Γης.
Η δράση αυτή έδωσε τη δυνατότητα στους μαθητές, έστω και για λίγο, να μπουν στη θέση του Ερατοσθένη, να επαναλάβουν το πείραμα που έκανε, να κάνουν πραγματικές μετρήσεις στο πεδίο, να υπολογίσουν με μικρή απόκλιση την ακτίνα της Γης αλλά και να συνεργαστούν και να επικοινωνήσουν μεταξύ τους.
Λίγα λόγια για τον Ερατοσθένη και το πείραμα
Ο Ερατοσθένης (3ος π.Χ. αιώνας) ήταν Διευθυντής της μεγάλης Βιβλιοθήκης του Μουσείου της Αλεξάνδρειας, όπου σε ένα πάπυρο διαβάζει ότι το μεσημέρι της 21ης Ιουνίου (θερινό ηλιοστάσιο), στα νότια όρια της πόλης Συήνη (Ασσουάν), οι κατακόρυφοι στύλοι δεν ρίχνουν καθόλου σκιά και ο Ήλιος καθρεφτίζεται ακριβώς στον πυθμένα ενός πηγαδιού (δηλαδή, βρίσκεται στο Ζενίθ του τόπου).
Ως επιστήμονας, λοιπόν, ο Ερατοσθένης διερωτήθηκε, εάν συμβαίνει το ίδιο ταυτόχρονα και σε μια άλλη πόλη πχ. στην Αλεξάνδρεια. Όμως στην Αλεξάνδρεια, κατά την ίδια μέρα και ώρα, οι κατακόρυφοι στύλοι έριχναν σκιά.
Αν η Γη ήταν επίπεδη, οι κατακόρυφοι στύλοι στις δύο πόλεις θα ήταν παράλληλοι και θα έπρεπε και οι δύο να ρίχνουν σκιά. Αφού, λοιπόν, αυτό δεν είναι αλήθεια, τι μπορεί να συμβεί; Η απάντηση δόθηκε από τον Ερατοσθένη υποστηρίζοντας ότι η επιφάνεια της Γης δεν είναι επίπεδη αλλά σφαιρική. Αυτό το συμπέρασμα είναι, προφανώς, θεμελιώδους σημασίας και επιπλέον επέτρεψε στην Ερατοσθένη να προσδιορίσει την ακτίνα και το μήκος της περιφέρειας της Γης. Πραγματικά, από το μήκος της σκιάς υπολογίζεται αμέσως η διαφορά των γεωγραφικών διαστάσεων των δύο πόλεων, ίση με περίπου 7 μοίρες. Επειδή η απόσταση των δύο πόλεων ήταν γνωστή από ιστορίες βηματιστών και ήταν ίση με περίπου 800 χιλιόμετρα (εικάζεται ότι ο Ερατοσθένης ενοικίασε βηματομετρητές για τη μέτρησή της), η περιφέρεια της Γης υπολογίστηκε με 40000 χιλιόμετρα.
Αυτή είναι η σωστή απάντηση και ο Ερατοσθένης την έδωσε χρησιμοποιώντας ως μοναδικά εργαλεία ράβδους, μάτια, πόδια, μυαλό με απλότητα σκέψης και εκτελέσεως. Το λάθος στον υπολογισμό ήταν μόνο 2%, ένα πραγματικά αξιοσημείωτο επίτευγμα για περίπου 2,5 χιλιάδες χρόνια πριν. Έτσι, ο Ερατοσθένης ήταν ο πρώτος άνθρωπος που μετρά τις διαστάσεις του πλανήτη Γη, γι ‘αυτό και θεωρείται δημιουργός της μαθηματικής γεωγραφίας.
πηγές
https://panekfe.gr/poio-einai-to-istoriko-peirama/
