«Τη γλώσσα μού έδωσαν ελληνική·
το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου.
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου»
Οδυσσέας Ελύτης, ΤΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ
Στις 15/02/2024, οι μαθητές και μαθήτριες του Α1 είχαν τη χαρά να γίνουν μικροί δημοσιογράφοι και να πάρουν διαδικτυακή συνέντευξη από τους εξαιρετικούς δημοσιογράφους της ΕΡΤ Μίνα Ράλλη και Προκόπη Αγγελόπουλο. Τους ευχαριστούμε πολύ και τους δύο για την προθυμία τους να συμμετάσχουν σε αυτή τη δράση και να λύσουν τις απορίες των παιδιών σχετικά με το επάγγελμα του δημοσιογράφου υπογραμμίζοντας τη σπουδαιότητα της Ελληνικής Γλώσσας όχι μόνο για εμάς τους Έλληνες αλλά και για όλο τον κόσμο! Εδώ, μπορείτε να διαβάσετε μέρος της συνέντευξης των μαθητών/μαθητριών μας.
-Οι νέες τεχνολογίες έχουν αλλάξει καθόλου τον τομέα της δημοσιογραφίας;
Ράλλη Μίνα: Επειδή ζούμε σε μια εποχή ψηφιακής επανάστασης, έχουν αλλάξει τα πράγματα στη δημοσιογραφία τα τελευταία χρόνια. Αυτό δεν έχει μόνο θετική αλλά και αρνητική πλευρά. Από τη μια πλευρά μέσω της τεχνολογίας έχουμε πιο εύκολη και γρήγορη πρόσβαση στην πληροφορία, υπάρχει η παγκοσμιοποίηση της είδησης, αλλά αυτό κρύβει και κινδύνους, διότι πλέον υπάρχει η δημοσιογραφία των πολιτών. Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας μπορεί να παίζει ότι είναι δημοσιογράφος αφού χρησιμοποιεί για παράδειγμα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπου μπορεί να εκφράσει τη γνώμη του, να γράψει μια κριτική, να ανεβάσει ένα νέο που μόλις συνέβη άρα ο καθένας μπορεί ελεύθερα να λέει ότι θέλει. Συνεπώς, υπάρχουν πολλά «fake news» (ψευδείς ειδήσεις) διότι όταν γράφει ο καθένας δεν μπαίνει στη διαδικασία διασταύρωσης της είδησης για να δει εάν είναι αλήθεια ή όχι.Σε αντίθεση ένας δημοσιογράφος που πρέπει να είναι σωστός επαγγελματίας και οφείλει να διασταυρώνει τις ειδήσεις για να ανακαλύψει τι συμβαίνει πραγματικά. Έπειτα υπάρχει μεγάλη ταχύτητα στην είδηση αφού μέσα σε δευτερόλεπτα η είδηση πάει παντού χωρίς να προλαβαίνουμε να κάνουμε διασταύρωση της είδησης και έτσι οδηγούμαστε στην παραπληροφόρηση.
-Τι συμβουλή θα μας δίνατε για το κυνήγι της αληθινής είδησης; Πώς μπορούμε να φιλτράρουμε όλα αυτά και να καταλάβουμε τελικά τι είναι αληθινό;
Ρ.Μ.:-Να κάνουμε διασταύρωση της είδησης, να απευθυνθούμε στις σωστές πηγές, τις επίσημες ή τις ανεπίσημες πηγές. Για παράδειγμα, αν γίνει ένα τροχαίο πρέπει να μιλήσουμε με την αστυνομία, τον αστυνομικό ρεπόρτερ, την τροχαία, τους μάρτυρες κλπ. Επίσης, οι δημοσιογράφοι έχουν ως επίσημη πηγή ενημέρωσης το ΑΠΕ (Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων) από εκεί παίρνουμε τις ειδήσεις και όχι από οποιοδήποτε site άγνωστης αξιοπιστίας. Αν κάτι συμβαίνει σε παγκόσμιο επίπεδο, ανατρέχουμε πάλι σε αξιόπιστες πηγές όπως το BBC.
-Ποια είναι η δυσκολότερη πτυχή της δημοσιογραφίας;
Ρ.Μ.:-Είναι ένα επάγγελμα απαιτητικό, χωρίς ωράριο, δουλεύεις οποιαδήποτε στιγμή ακόμα και στις γιορτές, τη στιγμή που άλλοι ξεκουράζονται εσύ δουλεύεις. Δεν μπορείς αν συμβεί κάτι να πεις εγώ σχόλασα και πρέπει να φύγω. Επίσης, πρέπει να είσαι συνεχώς ενημερωμένος, διαβάζεις παντού και πάντα. Μια ακόμα δυσκολία είναι ότι υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός όπως υπάρχει και σε άλλα επαγγέλματα. Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι θα έχει κάποιος δουλειά για πάντα, άρα δεν υπάρχει σταθερότητα. Τέλος, είναι ένα ανοικτό επάγγελμα όπου μπορεί κάποιος να έχει σπουδάσει για παράδειγμα Φιλολογία και τελικά να εργάζεται ως δημοσιογράφος.
-Ποια είναι τα πιο συχνά γλωσσικά λάθη που κάνουν οι δημοσιογράφοι;
Ρ.Μ.:- Κανονικά δεν πρέπει να κάνουμε λάθη γιατί ένα από τα όπλα του δημοσιογράφου είναι ο καλός λόγος είτε προφορικός είτε γραπτός. Κανονικά πρέπει να μιλάμε σωστά ελληνικά. Περισσότερα λάθη γίνονται στα οπτικοακουστικά μέσα (ραδιόφωνο, τηλεόραση) όπου κάποιες φορές είναι λίγο βιαστικά και πρόχειρα τα πράγματα. Κάποιοι κάνουν λάθη με πολλούς πλεονασμούς όπως για παράδειγμα «να επανέλθουμε πάλι στο πρώτο θέμα του δελτίου μας», το επανέρχομαι σημαίνει επιστρέφω άρα το πάλι είναι πλεονασμός στη συγκεκριμένη έκφραση. Κάνουμε στον προφορικό λόγο επίσης λάθη συντακτικά ή γραμματικά όπως για παράδειγμα «πόσους ψήφους πήρε κάποιο κόμμα» ενώ η λέξη ψήφος είναι θηλυκού γένους.
-Ποιά είναι η πιο αξέχαστη στιγμή που έχετε ζήσει ως δημοσιογράφος; Είτε καλή είτε άσχημη;
Ρ.Μ.:-Η πιο δύσκολη στιγμή ήταν όταν έπρεπε να καλύψω την κηδεία της νεαρής κοπέλας που έχασε τη ζωή της στην τράπεζα MARFIN και ήταν έγκυος, όπως και στην κάλυψη των πυρκαγιών το 2007. Ευχάριστη στιγμή είναι όταν μεταδίδεις μια ωραία είδηση που αφορά τα παιδιά ή γενικότερα όταν μεταφέρεις μια ευχάριστη εξέλιξη ενός συμβάντος.
-Στην Ελλάδα μερίδα Πανεπιστημιακών υποστηρίζει ότι πρέπει να καταργηθούν τα Αρχαία Ελληνικά στο σχολείο. Ποια είναι η άποψή σας;
Ρ.Μ.:Αν και δεν είμαι καθηγήτρια, η προσωπική μου γνώμη, επειδή λάτρευα τα Αρχαία Ελληνικά στο σχολείο και θεωρώ ότι είναι η ρίζα μας, θα έλεγα ότι πρέπει να διδάσκονται. Ένας λόγος παραπάνω είναι ότι όπως διαπιστώνουμε στο εξωτερικό υπάρχουν ξένοι μαθητές και φοιτητές που διδάσκονται και γνωρίζουν τα αρχαία ελληνικά. Επομένως, είναι λίγο άσχημο να γνωρίζουν οι ξένοι και να μη γνωρίζουμε εμείς τη γλώσσα μας.
Αγγελόπουλος Προκόπης : Τα Αρχαία Ελληνικά έχουν βοηθήσει πολλούς δημοσιογράφους να κάνουν με καλύτερο τρόπο τη δουλειά τους, να γράφουν και να εκφράζονται σωστά. Να μπορούν να συντάσσουν γρήγορα, εύκολα κι αποτελεσματικά μια είδηση. Αυτό αποδεικνύεται στην πράξη, όσοι από εμάς έχουμε ξεκινήσει από τη θεωρητική κατεύθυνση που διδαχθήκαμε Αρχαία Ελληνικά μας βοήθησε πολύ.
Ρ.Μ.: Εκεί είναι ο θησαυρός μας, δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Εμείς κάνουμε μια εκπομπή για την ομογένεια και πολλές φορές έχουμε ακούσει ότι σε ξένα Πανεπιστήμια διδάσκονται τα Αρχαία Ελληνικά.
Α.Π.:Στην περίπτωση των Αρχαίων Ελληνικών δεν μπορούμε να μιλάμε για μια νεκρή γλώσσα σε καμία περίπτωση διότι η συνέχειά της είναι η σημερινή μας γλώσσα.
-Ένα φαινόμενο που προκαλεί πολλές συζητήσεις είναι η χρήση των greeklish δηλαδή η απόδοση των ελληνικών λέξεων με λατινικούς χαρακτήρες. Πώς κρίνετε αυτή την τάση;
Ρ.Μ. : Επειδή έχουμε κι εμείς μικρά παιδιά και βλέπουμε πως γράφετε χρησιμοποιείτε greeklish όπως και διάφορες συντομογραφίες ή το σχολείο το γράφετε school και το φροντιστήριο «φροντ» και διάφορα τέτοια. Όλα αυτά στην καθημερινότητά μας καταλαβαίνω ότι διευκολύνουν αλλά γενικά μας απομακρύνουν από την ελληνική γλώσσα, διότι εάν χρησιμοποιείς τα greeklish για 10 χρόνια μετά ξεχνάς τα ελληνικά σου, έτσι δεν είναι;
Α.Π.: Ωστόσο οι νεολογισμοί που χρησιμοποιείτε οι νέοι στις συζητήσεις σας είναι ένα στοιχείο που αποδεικνύει ότι η γλώσσα είναι ζωντανή, εξελίσσεται και δεν πρέπει να φοβόμαστε τις εκφράσεις της νεολαίας, και αυτές που διατηρούνται στο χρόνο βοηθούν τη γλώσσα να εξελιχθεί. Οι περισσότεροι από τους γλωσσολόγους το δέχονται και θεωρείται σημαντικό στοιχείο της εξέλιξης γλώσσας, η γλώσσα της νεολαίας δηλαδή, κάθε εποχής. Γιατί και εμείς όταν ήμασταν νέοι είχαμε δικό μας λεξιλόγιο.
- Στην πρόσφατη ραδιοφωνική σας εκπομπή ασχοληθήκατε με την Παγκόσμια Ημέρα ελληνικής γλώσσας. Τι σκέψεις και συναισθήματα σας δημιουργήθηκαν από τη συνέντευξη που πήρατε από την κυρία Παπάζογλου;
Ρ.Μ. :- Την Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας είχα στην εκπομπή μου την κυρία Παπάζογλου η οποία είναι διευθύντρια στη σχολή ΣΑΧΕΤΙ. Η σχολή ΣΑΧΕΤΙ είναι ένα σχολείο πολύ γνωστό στη Νότια Αφρική στο Γιοχάνεσμπουργκ, αγγλόφωνο κι ημερήσιο σχολείο ένα από τα καλύτερα στον κόσμο όπου είναι υποχρεωτική η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας. Αυτό και μόνο με έκανε να νιώσω πολύ μεγάλη τιμή, διότι βλέπω παιδιά από άλλες χώρες που καμία σχέση δεν έχουν με την Ελλάδα μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα, που είναι και τόσο δύσκολη. Νιώθεις ότι έχει μία σημαντική κληρονομιά η γλώσσα μας. Μιλήσαμε επίσης με τον κ. Βλάχο από το Γιοχάνεσμπουργκ που ασχολείται με θέματα εκπαίδευσης στους Έλληνες της ομογένειας το 2ο συναίσθημα είναι οτι νιώθεις περηφάνια για τους Έλληνες της ομογένειας του εξωτερικού, οι οποίοι δίνουν αγώνα για να αναδείξουν σημαντικα κομμάτια της Ελλάδας μας, τη γλώσσα μας, την ιστορία μας τον πολιτισμό μας . Μαθαίνουν ελληνική ιστορία, ποιήση, λογοτεχνία κι όλα αυτα με κάνουν να νιώθω περήφανη.
Α.Π.:- Η ελληνικη γλώσσα είναι το βασικό συστατικό της εθνικής μας ταυτότητας. Γι’αυτό οι Ελληνες της ομογένειας , οι ομογενεις δευτερης και τριτης γενιας, παλεύουν να συνεχίσουν να μιλούν την ελληνική γλώσσα.
Ρ.Μ.:-Θα ήθελα να σας πω ότι πρέπει να διαβάζετε λογοτεχνία, ποίηση, δεν θα πω εφημερίδα, αλλά να διαβάζετε ποιοτικά
πράγματα για να κάνετε ωραία τα ελληνικά σας. Όποια κατεύθυνση κι αν ακολουθήσετε είναι πολύ ωραίο να γνωρίζετε καλά την γλώσσα μας. Υπάρχει ωραία λογοτεχνία και για παιδιά και για εφήβους, ακόμα και ξένη λογοτεχνία η οποία είναι πολύ καλά μεταφρασμένη. Να ασχολείστε με τη γλώσσα και να διαβάζετε.
Α.Π.:- Nα πω και κάτι διαφορετικό. Τα βραβεία Όσκαρ τα γνωρίζετε. Φέτος είναι υποψήφια σε διάφορες κατηγορίες μία ταινία που ο σκηνοθέτης της είναι ο Αλεξάντερ Πέιν, ελληνικής καταγωγής, που ζει κι εργάζεται στις ΗΠΑ. Η ταινία ονομάζεται «Holdovers» ή «Τα παιδιά του χειμώνα» στα ελληνικά. Σε ένα ιδιωτικό σχολείο τη δεκαετία του 70, λοιπόν, στη Μασαχουσέτη, υπάρχει ένας καθηγητής που διδάσκει στους μαθητές Λυκείου αρχαία ελληνικά και σε όλη τη διάρκεια μιλάει για τη σημασία των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων, για τη δύναμη της Αρχαίας ελληνικής γλώσσας και για όλα όσα μας κάνουν υπερήφανους. Είναι μια καλή ταινία να τη δείτε με την οικογένειά σας.
-Ο Σεφέρης στη βράβευση Νόμπελ είπε: « ανήκω σε μια χώρα μικρή, ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο», χαρτογραφούσε άθελα του όλες τις Μεσογειακές χώρες τον 21ο αιώνα της παγκοσμιοποίησης και των συνεχών κρίσεων, εξελίξεων και ανακατατάξεων. Κατά πόσο είναι δυνατόν να προασπιστεί μια γλώσσα τη θέση της μπροστά στην κυριαρχία των Αγγλικών;
Ρ.Μ.:-Πρέπει να καταλάβουμε τη μοναδικότητα της γλώσσας μας, ότι είναι πολύ σημαντική, είναι η ρίζα μας, ο θησαυρός μας, ο πολιτισμός μας. Στο εξωτερικό υπάρχουν πολλά εκπαιδευτικά ιδρύματα που δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην ελληνική γλώσσα και πρέπει τόσο η πολιτεία όσο κι εμείς ως άτομα να προασπιζόμαστε την ελληνική γλώσσα. Το ότι υπάρχει μια παγκόσμια ημέρα ελληνικής γλώσσας είναι επίσης πολύ σημαντικό διότι γίνονται μέσα σε αυτό το πλαίσιο πολλές δράσεις σε όλο τον κόσμο, όπου συμμετέχουν όχι μόνο Έλληνες αλλά και ξένοι καθηγητές και μαθητές που έχουν γνωρίσει κι αγαπήσει την ελληνική γλώσσα. Η ελληνική γλώσσα είναι μοναδική, υπάρχουν λέξεις στην ιατρική και την επιστήμη, όπως ανθρωπολογία, βιολογία, ψυχολόγος, ανατομία κλπ που τις έχουν δανειστεί από την ελληνική γλώσσα. Επίσης, πόσες φορές έχουμε πει ότι υπάρχουν λέξεις που δεν μεταφράζονται, όπως για παράδειγμα η λέξη φιλότιμο ή ο έρωτας, γιατί στα Αγγλικά το «love» σημαίνει αγαπώ και θέλω κάποιον ερωτικά αλλά δε σημαίνει «έρωτας». Η σπουδαιότητα της γλώσσας μας φαίνεται από το πόσες λέξεις μας είναι δάνεια σε άλλες γλώσσες, στα Αγγλικά, στα Γαλλικά στα Ιταλικά κλπ.
Α.Π.:-Είναι πολύ ενδιαφέρον να αναφέρουμε σε αυτό το σημείο ένα ιστορικό γεγονός. Ένας Έλληνας οικονομολόγος και πολιτικός ο Ξενοφών Ζολώτας το 1957 είχε χρησιμοποιήσει σε μια ομιλία του στην Ουάσιγκτον μόνο ελληνικές λέξεις μιλώντας στα Αγγλικά.
-Ποια είναι η συμβουλή που θα δίνατε στους νέους που θέλουν να ασχοληθούν με τη δημοσιογραφία;
Ρ.Μ.:-Είναι μια δύσκολη κι απαιτητική δουλεία, οπότε να την επιλέξουν μόνο αν την αγαπούν πολύ. Αυτή στην αρχή δεν θα σε αγαπάει καθόλου, εσύ πρέπει να κάνεις υπομονή και κάποια στιγμή θα σε αγαπήσει και θα σε ανταμείψει και ηθικά και οικονομικά. Το δεύτερο είναι να ξέρεις ότι θα υπάρχει ανταγωνισμός ακόμα κι αθέμητος, πρέπει να είσαι προετοιμασμένος να αντιμετωπίσεις τις δυσκολίες που θα προκύψουν και θα προχωράς στη δική σου πορεία αφοσιωμένος στο στόχο του να γίνεις ένας καλός δημοσιογράφος ταγμένος στην ενημέρωση, με αρχές κι αξίες. Το τρίτο είναι η προσπάθεια της συνεχούς βελτίωσης, να είσαι διαρκώς ενημερωμένος και να γίνεσαι καλύτερος άνθρωπος.
Α.Π.:-Εγώ θα προσθέσω ότι επίκεντρο πρέπει να είναι ο άνθρωπος. Να σέβεστε τον άνθρωπο. Όταν είσαι δημοσιογράφος νομίζω ότι πρέπει να το βάλεις αυτό μπροστά και να είσαι καλός δημοσιογράφος. Σήμερα η έννοια του καλού δημοσιογράφου έχει θολώσει δεν είναι ξεκάθαρη. Κάποιοι θεωρούν καλούς αυτούς που είναι αναγνωρίσιμοι ή φωνάζουν περισσότερο. Δεν είναι αυτό δημοσιογραφία.
Ρ.Μ.:-Να μη γίνεσαι δημοσιογράφος με αυτοσκοπό για να γίνεις πλούσιος και διάσημος. Αυτή είναι λάθος αφετηρία. Θες να γίνεις δημοσιογράφος για να προσφέρεις στην ενημέρωση και να επικοινωνείς με τον κόσμο.
