Ειδήσεις-Σκέψεις-Όνειρα

Η Γαστούνη άγνωστο πότε ιδρύθηκε , τον 6ο με 8ο αιώνα μ.Χ αναφέρεται ότι η περιοχή ήταν σημαντικό κέντρο παραγωγής μεταξιού και ευδοκιμούσαν γι” αυτό το σκοπό πολλές μουριές. Μετά την κατάκτηση της Πελοποννήσου από τους Φράγκους έγινε εγκατάσταση τους και στην Γαστούνη, ένας από αυτούς ο «Γκαστόν» (Gaston) έδωσε και το σημερινό όνομα της πόλης.

Επί Ενετοκρατίας αποτέλεσε έδρα επαρχίας (territorii) της Γαστούνης που ανήκε με τη σειρά της στη διοίκηση Αχαΐας μία από τις τέσσερις της Πελοποννήσου.

Μέχρι την Τουρκοκρατία έγινε το σημαντικότερο κέντρο και αργότερα η πρωτεύουσα της Ηλείας. Στην Α” Τουρκοκρατία αποτέλεσε έδρα καζά (επαρχίας) με το όνομα Καζάς της Γαστούνης» και στην Β΄τουρκοκρατία Βιλαέτι με το όνομα «Βιλαέτι της Γαστούνης» και ήταν η πρωτεύουσα όλης της Ηλείας[2]. Ήταν το μεγαλύτερο σε έκταση Βιλαέτι καταλάμβανε όλον τον σημερινό νομό Ηλείας κι επιπλέον εδάφη έξω από αυτού, μετέπειτα αποσπάστηκε ο Πύργος και ακόμα εννέα χωριά και αποτέλεσαν ξεχωριστό βιλαέτι αυτό του Πύργου. Την περίοδο αυτή είχαν εγκατασταθεί πολλοί Οθωμανοί στην πόλη , προύχοντες της Γαστουνης ήταν η Οικογένεια Σισίνη.

Στη επανάσταση του 1770, γνωστή σαν Ορλωφικά, και τον Μάρτιο επαναστάτες κυρίως από την Ζάκυνθο που ήρθαν με πλοία γι” αυτό τον σκοπό και μερικοί ντόπιοι πολιόρκησαν την Γαστούνη. Η πόλη καταλήφθηκε αναίμακτα αφού η Οθωμανική φρουρά της την παρέδωσε με την συμφωνία να τους αφήσουν να φύγουν στην Πάτρα όπως κι έγινε. Οι Ζακύνθιοι όρισαν διοικητή «Κυβερνήτης και Πρεβεδούρος Πύργου και Γαστούνης» τον Ν. Φορτούνα.

Κατά την επανάσταση του 1821 σημαντικό ρόλο έπαιξε η Οικογένεια Σισίνη, το σπίτι της οικογένειας διασώζεται και σήμερα, όπου με δικό τους στρατιωτικό σώμα πήραν μέρος στον απελευθερωτικό αγώνα. Στις 27 Μαρτίου 1821 ο Σισίνης με τον Βιλαέτη και 1000 αγωνιστές πολιόρκησαν τη Γαστούνη και 20.000 Οθωμανούς και Αρβανίτες Λαλαίους που ήταν μέσα χωρίς να καταφέρουν να την καταλάβουν.

Το 1922 έγινε εγκατάσταση προσφύγων από την Μικρά Ασία από διάφορες περιοχές, σήμερα είναι οργανωμένοι στον «Σύλλογο Μικρασιατών Γαστούνης «Οι Ίωνες»».

Στις 20 Αυγούστου 1941 ο Γερμανικός στρατός εισήλθε και κατέλαβε τη Γαστούνη, για τις ανάγκες των κατακτητών επιτάχτηκε το κτίριο του γυμνασίου μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1944 που οι Γερμανοί αποχώρησαν. Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμου οι αντάρτες προσπάθησαν ανεπιτυχώς να καταλάβουν την Γαστούνη.

Διοικητική ιστορία

Η Γαστούνη το 1835 γίνεται η έδρα του νεοσύστατου δήμου Ηλειαίων και το 1841 έδρα του νέου δήμου Ήλιδος έως το 1891 που αλλάζη η έδρα για να επανέλθει το 1906. Το 1912 γίνεται ή έδρα της κοινότητας Γαστούνης έως το 1997 που αυτή καταργείται και προσαρτάται στον δήμο Γαστούνης και γίνεται έδρα του, το 2010 προσαρτάται στον δήμου Πηνειού του οποίου αποτελεί έδρα.

Αναφέρεται πριν το 1835 ότι ήταν έδρα ειρηνοδικείου . Το 1906 υπήρξε αντιδικία των κατοίκων της Γαστούνης και της Αμαλιάδος για το ποια θα είναι η έδρα του δήμου. Οι της Αμαλιάδος ξεκίνησαν με τρένο να πάνε στην Αθήνα να διαμαρτυρηθούν και οι της Γαστούνης έστησαν κανόνι στις γραμμές του τρένου όταν αυτό έρθει να του ρίξουν. Τελικώς οι Αμαλιαδαίοι πήγαν στην Αθήνα με πλοίο από την Κυλλήνη, αφού δεν τους έδιναν αμαξοστοιχία και αποφεύχθηκε η σύγκρουση.