ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΕΛΑΣΣΟΝΟΣ.
Ο Χριστιανισμός ήταν και παραμένει επί χιλιάδων ετών βαθιά ριζωμένος στις καρδιές των Ελλήνων. Αυτό είναι εμφανές μέσα από την πληθώρα των εθίμων που συνδέονται με μεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης όπως, τα Χριστούγεννα. Στον τόπο μας υπάρχουν πολυάριθμα έθιμα που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια του Δωδεκαημέρου. Δυστυχώς, τέτοια έθιμα είναι στο περιθώριο της εξαφάνισης, αφού η πρόοδος και η πλήρης αδιαφορία της νέας γενιάς να τα διατηρήσουν ζωντανά, αναπόφευκτα θα οδηγήσουν την πλούσια ελληνική παράδοση, στο σημείο όπου πλέον θα αποτελεί κομμάτι ενός ξεχασμένου παρελθόντος…
ΕΘΙΜΑ ΚΑΙ ΚΑΛΑΝΤΑ ΑΡΑΔΟΣΙΒΙΩΝ ΔΟΜΕΝΙΚΟΥ ΚΟΚΚΙΝΟΠΗΛΟΥ ΠΥΘΙΟΥ ΑΜΟΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΠΟΛΛΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ.
1)Έθιμο Γουρονοχαράς= παραμονή Χριστουγέννων, Πύθιο.
2)Κόλιντρα= τραγούδι που εκτελούνταν από ομάδες νέων που φορούσαν κουδούνια από γειτονιά σε γειτονιά του κάθε χωριού και σε αντάλλαγμα η κάθε νοικοκυρά τους φίλευε με κουλούρες και τσιγαρίδες ( χρήματα δίνονταν σε σπάνιες περιπτώσεις τα χρόνια του Μεσοπολέμου και τα χρόνια που ακολούθησαν τον Εμφύλιο), Αμούρι, Δομένικο, Αραδοσίβια.
ΈΘΙΜΑ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ
Λουκατσάρια= λάμβαναν χώρα την 1η Ιανουαρίου στη Συκιά, Λεύκη ( Σκόμπα ), Μεσοχώρι, Αραδοσίβια, Μαγούλα κ.α.
Μπαμπαλιούρια= τελούνταν την 1η Ιανουαρίου στη Δολίχη, Κοκκινοπηλό, Λιβάδι.
Κοτζαμάνια= 1η Ιανουαρίου από τους Ποντίους της Ολυμπιάδας.
Τσολίαδες= 1η ιανουαρίου στο Πύθιο.
Το γαιτανάκι στις 6 Ιανουρίου στην Κρανιά.
Αράπηδες= 7η Ιανουαρίου στα Καλύβια.
ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΣΑΡΙΤΣΆΝΗΣ
Καλήν εσπέραν, άρχοντες,
κι αν είναι ορισμός σας,
Χριστού την θεία γέννησιν
να πω στ᾿ αρχοντικό σας.
Χριστός γεννάται σήμερον
εν Βηθλεέμ τη πόλει,
οι ουρανοί αγάλλονται,
χαίρει η φύσις όλη.
Εν τω σπηλαίω τίκτεται,
εν φάτνη των αλόγων,
ο βασιλεύς των ουρανών
και ποιητής των όλων.
Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι
το «Δόξα εν υψίστοις»
και τούτον άξιόν εστί,
η των ποιμένων πίστις.
Αν είστε από τους πλούσιους,
φλωριά μην τα λυπάστε,
αν είστε από τους δεύτερους,
ξηντάρες και ζολότες
κι αν είστ᾿ από τους πάμφτωχους
ένα ζευγάρι κότες.
Και σας καληνυχτίζομε,
πάτε να κοιμηθήτε,
ολίγον ύπνο πάρετε,
πάλι να σηκωθήτε,
στην εκκλησιάν να τρέξετε
με άκραν προθυμίαν
και του Θεού ν᾿ ακούσετε
την Θείαν Λειτουργίαν.
ΚΑΛΑΝΤΑ ΑΡΑΔΟΣΙΒΙΩΝ
Άγιος Βασίλης έρχεται Γενά- Γενάρης ξημερώνει
Βασίλη μ’ πούθεν έρχεσαι κι απού- κι απούθε κατεβαίνεις.
Από τη μάνα μ’ έρχομαι και στο σχολειό πηγαίνω
να πα να μάθω γράμματα, να πω την αλφαβήτα.
Και στο ραβδί π’ ακούμπησα, χλωρά χορτάρια βγάζει
κι απ’ κάτ’ τα χλωροβλάσταρα, περδίκια φωλιασμένα
δεν είν’ περδίκια μοναχά, ήταν και περιστέρια.
Τα περιστέρια πέταξαν, πάνε στην κρύα βρύση
παίρνουν νερό στα νύχια τους και χιόνι στα φτερά τους
να λούσουν τον αφέντη τους, ν’ αγιάσουν την κυρά τους.
Και εις έτη πολλά.
ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΎΓΕΝΝΑ ΚΑΙ ΚΑΛΈΣ ΓΙΟΡΤΈΣ!!
Μουτσολλάρι Αντωνία Γ2
