ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΙΟΙ- Ελένη Κουκούλη

 

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΙΟΙ

ασθενειεσ και ιοι εικόνα1

Ελένη Κουκούλη

 

Σχολικό έτος 2017-2018

 

 

Τι είναι οι ασθένειες

Κάθε ζωντανός οργανισμός έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά τα οποία διατηρεί, για παράδειγμα η θερμοκρασία του ανθρώπου διατηρείται στους 36,7 βαθμούς Κελσίου. Η διατήρηση των χαρακτηριστικών ενός ζωντανού οργανισμού ονομάζεται ομοιόσταση και είναι η φυσιολογική κατάσταση ενός οργανισμού. Ασθένεια είναι η διαταραχή αυτής της ομοιόστασης, δηλαδή η μη φυσιολογική κατάσταση. Οι ασθένειες μπορεί να αντιμετωπιστούν επιτυχώς, να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη ή θάνατο.

Μια ασθένεια μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες. Η μόλυνση και η λοίμωξη οφείλεται σε παθογόνους μικροοργανισμούς, δηλαδή σε ιούς και μικρόβια. Άλλα αίτια είναι κληρονομικά (κληρονομικές ασθένειες), διανοητικής (ψυχικής) φύσεως, μπορεί να είναι ατύχημα ή η κατάληξη μιας μάχης, επιβλαβείς ουσίες, όπως οι τοξικές, αυτοάνοσο ή ο ίδιος ο οργανισμός να μην μπορεί πλέον να αντεπεξέλθει. Ανάλογα με τη δυνατότητα αντιμετώπισης οι ασθένειες διακρίνονται σε ελαφριές, όπως ένα κρυολόγημα με βήχα και ελαφρύ πυρετό, μέτριες όπως η ανεμοβλογιά και σε σοβαρές όπως ο καρκίνος. Η ίδια ασθένεια μπορεί να επαναληφθεί.

Παράγοντες στους οποίους μπορεί να οφείλεται μια ασθένεια:

  • Παθογόνοι μικροοργανισμοί (ιοίβακτήριαπρωτόζωαμύκητες)
  • Γενετικές ανωμαλίες: Οφείλονται σε ανωμαλίες του DNA ή του RNA
  • Περιβάλλον και τρόπος ζωής (κάπνισμα, κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών, ανθυγιεινή ατμόσφαιρα, κατανάλωση ακατάλληλων τροφίμων, ναρκωτικά)
  • Τέλος, υπάρχουν οι ψυχολογικές διαταραχές δηλ. ψυχικές (ή πνευματικές) ασθένειες. Μερικές από τις ψυχολογικές διαταραχές είναι το stress , η κατάθλιψη. Τα ποσοστά της κατάθλιψης εκτός από την ηλικία των 25+ έχουν αυξηθεί και στην παιδική ηλικία, ακόμα και στην εφηβική. Η αιτία παραμένει ανεξήγητη αλλά πολλές φορές πίσω από μία παροδική ή χρόνια εφηβική κατάθλιψη μπορεί να κρύβεται η δυσλειτουργία του ενδοκρινικού και νευρικού συστήματος. Παράδειγμα: Η διαταραχή του θυρεοειδή αδένα (υποθυρεοειδισμός)
  • Κληρονομικές δυσλειτουργίες

Ο οργανισμός προσπαθεί να διατηρήσει την ομοιόσταση του ή να την επαναφέρει. Σε αυτήν την προσπάθεια εμφανίζει συνήθως διάφορα συμπτώματα. Τα συμπτώματα των ασθενειών μπορούν να αντιμετωπιστούν επιπλέον με φάρμακα ή με ειδικές ασκήσεις, οι μόνιμες βλάβες αντιμετωπίζονται με τεχνητά μέλη, ενώ σοβαρότερες καταστάσεις αντιμετωπίζονται με χειρουργική επέμβαση ή ραδιενέργεια.

Το ανοσοποιητικό σύστημα συμβάλλει ενάντια στους παθογόνους μικροοργανισμούς. Αρχικά, ο οργανισμός είναι ευάλωτος σε αυτές τις ασθένειες, αλλά το ανοσοποιητικό σύστημα έχει την ικανότητα να θυμάται την αντιμετώπιση προηγούμενων περιπτώσεων, ώστε να γίνεται αποτελεσματικότερο με το πέρασμα του χρόνου σε σημείο που ο οργανισμός να μην αντιληφθεί ότι ασθένησε.

Οι 10 πιο θανατηφόρες ασθένειες

ασθενειεσ και ιοι εικόνα2

 

Οι άνθρωποι πάντα έχουν μέσα τους το φόβο του θανάτου, με όποιο τρόπο κι αν προέλθει. Εκατομμύρια άνθρωποι κάθε χρόνο πεθαίνουν προσβεβλημένοι από διάφορες ασθένειες που οφείλονται σε ποικίλους παράγοντες: από τα ζώα μέχρι τις σύγχρονες μεταλλάξεις ιών. Ορισμένες από τις αρρώστιες του παρελθόντος έχουν εξαλειφθεί πλήρως εξαιτίας των εξελίξεων στον ιατρικό τομέα, ωστόσο υπάρχουν πολλές ακόμη που τρομοκρατούν εκατομμύρια ανθρώπων στο σύγχρονο κόσμο. Στη δεκάδα που ακολουθεί, περιλαμβάνονται οι πιο θανατηφόρες ασθένειες που μπορεί να προκαλέσουν μαζική θνησιμότητα.

  1. Φυματίωση
    Η φυματίωση (TB) είναι μια συνηθισμένη και θανατηφόρα μεταδοτική ασθένεια που προκαλείται από μυκοβακτηρίδια. Προσβάλλει συνήθως τους πνεύμονες, ενώ μπορεί να επηρεαστούν και άλλα μέρη του σώματος. Ιστορικά είναι γνωστή ως μια ασθένεια «δολοφόνος», που μεταδίδεται μέσω του αέρα, με το βήχα, τα πτύελα ή το φτάρνισμα των αρρώστων. Η προσβολή συνήθως οδηγεί σε μια ασυμπτωματική και λανθάνουσα μόλυνση, ενώ μόλις το 10% αυτών των μολύνσεων θα εξελιχθεί στην ενεργό νόσο της φυματίωσης. Η φυματίωση σκότωσε περισσότερους από 100 εκατομμύρια ανθρώπους στον 20ο αιώνα και παρά τις πρόσφατες ιατρικές εξελίξεις εξακολουθεί να σκοτώνει περίπου 1,5 εκατομμύριο κάθε χρόνο.
  2. ασθενειεσ και ιοι εικόνα3
  3. 2.Ελονοσία

    Η ελονοσία προκαλεί επαναλαμβανόμενες κρίσεις με ρίγη και πυρετό. Υπολογίζεται ότι η συγκεκριμένη ασθένεια “ευθύνεται” για τον θάνατο περίπου 660.000 ανθρώπων κάθε χρόνο παγκοσμίως.

    Ενώ είναι συχνή σε εύκρατα κλίματα, η ελονοσία εξακολουθεί να είναι διαδεδομένη και σε τροπικές και υποτροπικές χώρες. Εδώ και χρόνια υπάρχει μια συντονισμένη προσπάθεια από διεθνείς οργανισμούς υγείας για την μείωση της συχνότητα εμφάνισης της ελονοσίας με τη διανομή κουνουπιέρων σε ευαίσθητες περιοχές, για την προστασία των ανθρώπων από τα τσιμπήματα των κουνουπιών καθώς κοιμούνται. Ταυτόχρονα, επιστήμονες σε όλο τον κόσμο εργάζονται συστηματικά για την ανάπτυξη ενός εμβολίου για την πρόληψη της ελονοσίας.

    Αν ταξιδεύετε σε περιοχές όπου η ελονοσία είναι συχνή, πρέπει να λάβετε προληπτικά μέτρα από πριν, αλλά και κατά τη διάρκεια και μετά το ταξίδι σας, για την ασφάλεια της υγείας σας. Πολλά παράσιτα της ελονοσίας παρουσιάζουν, πλέον, ανοσία στα πιο κοινά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της νόσου.

    Ελονοσία: Αίτια

    Η ελονοσία προκαλείται από έναν μικροσκοπικό παράσιτο που μεταδίδεται συνήθως από τα τσιμπήματα κουνουπιών. Αλλά τα κουνούπια δεν έχουν ελονοσία από μόνα τους. Απλά την μεταδίδουν από άνθρωπο σε άνθρωπο, ξεκινώντας από ένα άτομο πού ήδη έχει ελονοσία.

    Κύκλος μετάδοσης από τα κουνούπια

    1. Μη μολυσμένα κουνούπια. Ένα κουνούπι μολύνεται όταν τραφεί με το αίμα ατόμου που έχει ελονοσία.
    2. Μετάδοση του παρασίτου. Εάν είστε το επόμενο άτομο που θα τσιμπήσει ένα κουνούπι, τότε μπορεί να μεταδώσει τα παράσιτα της ελονοσίας σε σας.
    3. Στο ήπαρ. Τα παράσιτα στην συνέχεια ταξιδεύουν στο συκώτι, όπου (κάποιοι τύποι) μπορεί να παραμένουν ακόμα και για ένα έτος.
    4. Στην κυκλοφορία του αίματος. Όταν τα παράσιτα “ωριμάσουν”, αφήνουν το συκώτι και μολύνουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Τότε είναι που οι άνθρωποι συνήθως αναπτύσσουν τα συμπτώματα της ελονοσίας.
    5. Στο επόμενο άτομο. Εάν ένα μη μολυσμένο κουνούπι σας τσιμπήσει σε αυτό το σημείο του κύκλου, τότε θα μολυνθεί με τα παράσιτα της ελονοσίας σας και θα τα μεταδώσει στο επόμενο άτομο που θα τσιμπήσει.ασθενειεσ και ιοι εικόνα4Άλλοι τρόποι μετάδοσης

      Επειδή τα παράσιτα της ελονοσίας επηρεάζουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια, οι άνθρωποι μπορούν επίσης να κολλήσουν την ασθένεια μέσω της έκθεσης σε ήδη σε μολυσμένο αίμα, όπως:

      • Από την μητέρα στο έμβρυο
      • Μέσω μεταγγίσεων αίματος
      • Όταν χρησιμοποιούνται κοινές βελόνες για την ένεση φαρμάκων

      Ελονοσία: Συμπτώματα

      Μια λοίμωξη ελονοσίας γενικά χαρακτηρίζεται από συνεχείς κρίσεις με τα ακόλουθα συμπτώματα:

      • Μέτριο έως σοβαρό ρίγος
      • Υψηλός πυρετός
      • Αυξημένη εφίδρωση

      Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

      3.Χολέρα

      Μια πολύ σοβαρή μολυσματική ασθένεια που πλήττει το εντερικό σύστημα του σώματος και οφείλεται στο βακτήριο Δονάκιο της χολέρας. Η ασθένεια χαρακτηρίζεται από έντονη διάρροια και εμετό, που μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή αφυδάτωση στον οργανισμό. Οφείλεται στην κατανάλωση νερού, γάλακτος ή άλλων τροφών που έχουν μολυνθεί εξαιτίας των ανθυγιεινών τρόπων λειτουργίας των συστημάτων ύδρευσης και αποχέτευσης. Επιδημίες χολέρας έχουν συμβεί αρκετές φορές μέσα στους αιώνες, κυρίως σε χώρες του Τρίτου Κόσμου.

       4.Ευλογιά

      Η ευλογιά είναι μια πολύ σοβαρή και μερικές φορές θανατηφόρα μολυσματική ασθένεια, μόνη πρόληψη της οποίας είναι ο εμβολιασμός. Ο ασθενής εμφανίζει εξογκώματα στο πρόσωπο και το σώμα, τα οποία μεταδίδονται εύκολα σε άλλα σημεία αλλά και από το ένα άτομο στο άλλο μέχω των υγρών του σώματος και της στενής επαφής. Παρά το γεγονός ότι το εμβόλιο αναπτύχθηκε το 1796 και περίπου 500 εκατομμύρια άνθρωποι εμβολιάστηκαν, η ευλογιά δεν εξαλείφθηκε πριν το 1980.

      5.Διάρροια

      Οι περισσότεροι σίγουρα σκέφτονται ότι η διάρροια δεν είναι κάτι σοβαρό και συνηθίζουν να τη χαρακτηρίζουν ως «στομαχική διαταραχή» που συνήθως περνά μετά από μια δυο μέρες. Η πιο κοινή αιτία της ασθένειας είναι ένας ιός που μολύνει το έντερο, προκαλώντας επαναλαμβανόμενες κενώσεις και σοβαρή αφυδάτωση. Παρά το γεγονός ότι φαίνεται να είναι μια κοινή ασθένεια, στην Παιδιατρική ο αριθμός των νεκρών από διάρροια υπερβαίνει αυτούς από φυματίωση, AIDS ή ελονοσία! Στις φτωχές, μάλιστα, χώρες του Τρίτου Κόσμου, οι διαρροϊκές ασθένειες αποτελούν τη Νο1 αιτία θανάτου των παιδιών.ασθενειεσ και ιοι εικόνα5

      6.Βουβωνική πανώλη

       

      Γνωστή και ως «μαύρος θάνατος», η βουβωνική πανώλη είναι μια ασθένεια που μεταφέρεται στον άνθρωπο από τα τρωκτικά. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Ασία στις αρχές του 14ου αιώνα, σκοτώνοντας πάνω από το 60% του ευρωπαϊκού πληθυσμού κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα. Παρά το γεγονός ότι η εμφάνισή της έχει περιοριστεί αρκετά στις μέρες μας, αξίζει να σημειώσουμε ότι η ακριβής αιτία της μικροβιακής πανούκλας δεν έχει ακόμη καθοριστεί.

       

      7.Ισπανική γρίπη

       

       

       

      Θανατηφόρα γρίπη που προκαλείται από στέλεχος του ιού H1N1, η ισπανική γρίπη αφάνισε 100 εκατομμύρια ανθρώπους το 1918 και το 1919, μόλις μέσα σε 18 μήνες! Σε αντίθεση με τις άλλες γρίπες, προσβάλλει κυρίως υγιείς νέους ενήλικες, ενώ τόσο ο ρυθμός εξέλιξης της λοίμωξης όσο και το ποσοστό θνησιμότητας είναι εξαιρετικά υψηλά.ασθενειεσ και ιοι εικόνα6

      8.Καρκίνος

       

      Ο καρκίνος είναι βασικά μια ασθένεια που χαρακτηρίζεται από την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των κυττάρων στον οργανισμό. Το πιο τρομακτικό πράγμα με τον καρκίνο είναι ότι υπάρχουν πάνω από 100 διαφορετικοί τύποι, ενώ ανάλογα με το σημείο της προσβολής, το μέγεθος του όγκου αλλά και την εξάπλωση στο σώμα καθορίζεται η θεραπεία. Σε αρχικό στάδιο, πολλά είδη καρκίνων είναι πλήρως ιάσιμα, ενώ δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση μεταδοτική νόσο.

       

      9.AIDS

       

      Το AIDS είναι μία από τις πλέον θανατηφόρες ασθένειες στον σύγχρονο κόσμο, καθώς δεν έχει καμία θεραπεία ούτε υπάρχει εμβόλιο για την πρόληψη. Είναι γνωστό και ως Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας, που προκύπτει από τη μόλυνση του οργανισμού με τον ιό HIV, ο οποίος με τη σειρά του προσβάλλει το ανοσοποιητικό σύστημα. Αποτελεί ένα από τα πλέον επικίνδυνα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, όπου η γνώση και η προσωπική προστασία του καθενός αποτελεί τη Νο 1 πρόληψη.

      10.Καρδιακές παθήσεις

      ασθενειεσ και ιοι εικόνα7

      Θα μπορούσε να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι καρδιακές παθήσεις λαμβάνουν τη θέση Νο1 στη λίστα, αν δεν γνωρίζαμε ότι αυτός ο «σιωπηλός δολοφόνος» σκοτώνει ανεξέλεγκτα και μάλιστα άτομα που ποτέ δεν γνώριζαν ότι έπασχαν από την καρδιά τους. Υπάρχουν πολλά είδη καρδιακών παθήσεων που προκαλούν προβλήματα υψίστης σημασίας με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. «Υπάρχει έλλειψη ενημέρωσης για το τι πραγματικά ορίζεται ως ιδανική καρδιαγγειακή υγεία. Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι είναι πιο υγιείς απ’ όσο πραγματικά είναι», λέει ο Ralph Sacco, πρόεδρος του Αμερικανικού Καρδιολογικού Συλλόγου (American Heart As­sociation).ασθενειεσ και ιοι εικόνα8

      • Η μέση συχνότητα που χτυπά η καρδιά είναι 72 σφύξεις ανά λεπτό. Έτσι η καρδιά χτυπά 100.000 φορές την ημέρα, 38 εκατομμύρια φορές τον χρόνο, και σε ένα άτομο 75 ετών έχει χτυπήσει 2,7 δισεκατομμύρια φορές. Σε κατάσταση ηρεμίας, η καρδιά διακινεί περίπου 5 λίτρα αίμα το λεπτό. Κατά τη διάρκεια της άσκησης, η ποσότητα αυτή μπορεί να αυξηθεί έως και 25 λίτρα το λεπτό. Ο όγκος του αίματος που διακινεί η καρδιά είναι τεράστιος. Η καρδιά ενός 75χρονου έχει διακινήσει περίπου 250.000 τόνους αίμα μέσα στο χρονικό διάστημα των 75 ετών.

       

      Η καρδιά είναι ένα κοίλο όργανο σχήματος ανεστραμμένης πυραμίδας με την κορυφή προς τα κάτω και αριστερά και την βάση προς τα πάνω. Βρίσκεται τοποθετημένη στο μεσοθωράκιο όπου κάθεται στο διάφραγμα ευρισκόμενη κατά τα 2/3 αριστερά της μέσης γραμμής και κατά το 1/3 δεξιά. Το χρώμα της καρδιάς είναι βαθύ ερυθρό, αλλά η ομοιομορφία του χρώματος διακόπτεται από κίτρινες ραβδώσεις οι οποίες οφείλονται στη συσσώρευση λίπους. Ο όγκος τής καρδιάς ποικίλλει στα διάφορα άτομα. Οι διαστάσεις της στον ενήλικα είναι κατά μέσον όρο οι εξής: μήκος: 98 χιλιοστά, πλάτος: 105 χιλιοστά. Το βάρος της φθάνει τα 275 περίπου γραμμάρια. Η καρδιά της γυναίκας έχει διαστάσεις μικρότερες από του άνδρα κατά 5 – 10 χιλιοστά και ζυγίζει 5-10 γραμμάρια λιγότερο.

       

      Η καρδιά είναι ένα από τα πιο «ευγενικά» όργανα. Η διατήρησή της στη ζωή εξαρτάται από το αίμα που φθάνει σ” αυτήν. Ενώ τα άλλα όργανα κατακρατούν ποσοστό 25% από το οξυγόνο που μεταφέρει το αίμα, η καρδιά χρειάζεται να κατακρατεί το 75%. Αυτό και μόνο δείχνει τη σημασία της σωστής άρδευσης. Όταν τα στεφανιαία αγγεία έχουν προσβληθεί από αρτηριοσκλήρυνση και η αθηρωματική πλάκα που δημιουργείται φράζει πάνω από το 70% του αυλού της αρτηρίας, τότε η ποσότητα αίματος που τροφοδοτεί τον καρδιακό μυ, περιφερειακά της στένωσης, είναι ανεπαρκής και λέμε ότι υπάρχει ισχαιμία. Η μειωμένη προσαγωγή του οξυγόνου σε ορισμένα τμήματα της καρδιάς δημιουργεί τον στηθαγχικό πόνο, που εκφράζει στην ουσία τη «δίψα» του μυοκαρδίου για αίμα.

       

      Τι είναι οι ιοί

       

      Οι ιοί και τα βακτήρια είναι οι απλούστερες μορφές ζωής. Έχουν χρησιμοποιηθεί εκτεταμένα για τη διερεύνηση των θεμελιωδών μηχανισμών της ζωής και έχουν βοηθήσει πολύ στην κατανόηση της λειτουργίας των πολύπλοκων οργανισμών σε μοριακό επίπεδο. Επίσης η μελέτη τους παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη μεθόδων για τη θεραπεία των ασθενειών τις οποίες προκαλούν. Παράλληλα, έχουν χρησιμοποιηθεί ως «ζωντανά» εργαλεία για την ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών, που δίνουν στους ερευνητές τη δυνατότητα του χειρισμού και της μεταφοράς του γενετικού υλικού, και έχουν συνεισφέρει σημαντικά τόσο στη βασική έρευνα όσο και στις εφαρμογές της.

       

      Οι ιοί ανακαλύφθηκαν το 1883 από τον Mayer, αλλά θεωρήθηκαν ότι είναι οι μυστηριώδεις παράγοντες που προκαλούν την ασθένεια «μωσαϊκή του καπνού». Η ασθένεια αυτή ονομάστηκε έτσι επειδή τα φύλλα του καπνού, που έχουν προσβληθεί από τον ιό, είναι γεμάτα κηλίδες. Αρχικά, οι ιοί χαρακτηρίστηκαν ως πολύ μικρά μολυσματικά βακτήρια, που δεν είναι ορατά στο μικροσκόπιο. Δέκα χρόνια αργότερα ο Ρώσος φυσιοδίφης Ivanowski διαπίστωσε

       

      διαπίστωσε ότι οι παθογόνοι αυτοί παράγοντες περνούσαν από πολύ λεπτούς ηθμούς, που μπορούσαν να συγκρατούν όλα τα βακτήρια. Διαπιστώθηκε επίσης ότι είναι ικανοί να πολλαπλασιάζονται μόνο μέσα σε ζωντανά κύτταρα και όχι σε θρεπτικά υλικά, όπως συμβαίνει με τα βακτήρια. Τελικά, το 1935, ο ιός της μωσαϊκής του καπνού απομονώθηκε και μελετήθηκε από τον Stanley. Τότε διαπιστώθηκε ότι είναι ένα αναπαραγόμενο σωματίδιο, πολύ απλούστερο από τα βακτήρια, και ότι αποτελείται από RNA και πρωτεΐνες.

       

      Δομή των ιών

       

      Οι ιοί αποτελούνται από γενετικό (αναπαραγωγικό) υλικό και πρωτεΐνες. Ένας ιός, όπως για παράδειγμα ο HCV μπορεί να έχει σαν γενετικό υλικό το RNA, δηλαδή υλικό που αποτελείται από μια μονή σπειροειδή αλυσίδα (έλικα) μορίων που σχηματίζουν ένα συνολικό μεγαλύτερο μόριο, το ριβονουκλεϊνικό οξύ

       

      Αντίθετα άλλοι ιοί, όπως ο ιός της ηπατίτιδας Β έχει γενετικό υλικό που αποτελείται από διπλή έλικα ριβονουκλεϊνικού οξέος και έτσι ονομάζεται DNA  δεοξυριβονουκλεϊνικό οξυ.Το DNA είναι ένα πιο ολοκληρωμένο και πιο συχνά απαντώμενο μόριο στη φύση. Υπάρχει στον πυρήνα των κυττάρων της πλειοψηφίας των ζώντων οργανισμών, μεταξύ αυτών και στα ανθρώπινα κύτταρα.

       

      Τα διάφορα τμήματα μορίων που απαρτίζουν το RNA ή το DNA ονομάζονται γονίδια και περιέχουν συγκεκριμένες κωδικοποιημένες πληροφορίες για την αναπαραγωγή και την ανάπτυξη συγκεκριμένων χαρακτηριστικών ενός οργανισμού αλλά και των απογόνων που θα προκύψουν από την αναπαραγωγή του. Για παράδειγμα στο ανθρώπινο DNA υπάρχουν διαφορετικά γονίδια που ρυθμίζουν το χρώμα των ματιών ή το μέγεθος των άκρων, και αυτά τα γονίδια θα μεταβιβαστούν και στους απογόνους.

       

      Αντίστοιχα στο γενετικό υλικό ενός ιού υπάρχουν γονίδια που ρυθμίζουν την αναπαραγωγή του ιού σε πολλαπλά αντίγραφα αλλά και την κατασκευή των διαφόρων τμημάτων των νέων σωματιδίων του ιού που θα προκύψουν. Τα γονίδια του RNAή DNAενός ιού μεταβιβάζονται και στα αντίγραφα του.

       

      Το RNA ή το DNA ενός εξελιγμένου ιού είναι κλεισμένο σε ένα ή δύο προστατευτικά περιβλήματα κατασκευασμένα από πρωτεΐνες. Αυτά τα περιβλήματα, είναι πάρα πολύ ισχυρά, πράγμα που επιτρέπει σε έναν τέτοιο ιό να αντέχει την επίθεση από το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού – οικοδεσπότη.

       

      Οι RNA ιοί μεταλλάσσονται (αλλάζουν χημική σύνθεση και μορφή – στο γενετικό τους υλικό κατά κύριο λόγο) πολύ περισσότερο από τους ιούς DNA. Σε αυτό παίζει ρόλο το ότι αποτελούνται από μονή έλικα ριβονουκλεϊνικού οξέος, κάτι που τους κάνει πολύ πιο ασταθείς σε σχέση με τους διπλής έλικας ιούς DNA. Αυτή η ικανότητα να μεταλλάσσονται κάνει τους ιούς RNA πολύ πιο δύσκολο να αναγνωριστούν και να καταστραφούν από το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος μας. Ακόμη κάνει δυσκολότερη την παραγωγή εμβολίων και φαρμάκων εναντίον τους. Εικάζεται από ορισμένους ερευνητές ότι η συχνή μετάλλαξη στο γονιδίωμα (γενετικό υλικό) των RNAιών και η συνεπακόλουθη παραγωγή συνεχώς διαφορετικών αντιγράφων από τον πρωτότυπο ιό δεν είναι τόσο τυχαία και πιθανόν να γίνεται ’’εκ προθέσεως’’ σε μια προσπάθειά τους να επιβιώσουν ! Έχει φανεί ότι όταν αυτοί οι ιοί έρχονται σε επαφή με εμβόλια ή φάρμακα που τους καταπολεμούν, αυξάνουν το ρυθμό των μεταλλάξεών τους προσπαθώντας να αποκτήσουν αντοχή σε αυτά ! Αυτή η ικανότητά τους έχει περιγραφεί και ως γονιδιωματική νοημοσύνη. Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα ποσοστά μετάλλαξης του HCV αυξάνουν όταν έρχεται σε επαφή με φάρμακα όπως η ιντερφερόνη και η ριμπαβιρίνη. Κλασσικότερη τέτοια περίπτωση ιού RNAμε μεγάλη ικανότητα μεταλλάξεων και επιβίωσης είναι ο ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV).

       

      Πώς αναπτύσσονται οι ιοί

       

      Οι ιοί είναι εξαιρετικά αναπαραγωγικοί οργανισμοί, αλλά αυτό το κάνουν ζώντας σε βάρος άλλων οργανισμών. Υπάρχουν περισσότερα είδη ιών σήμερα από όλα τα άλλα είδη ζωντανών οργανισμών σε ολόκληρο τον κόσμο. Όλες οι αναγνωρίσιμες μορφές ζωής είναι ευαίσθητες στην απειλή των ιών να εισέλθουν στα κύτταρα τους, όπου μπορούν να υπάρξουν και να ζήσουν ως παράσιτα.

       

      Είναι συζητήσιμο το κατά πόσο ή όχι οι ιοί μπορούν να περιγραφούν ως πραγματικοί ζωντανοί οργανισμοί. Έξω από τα κύτταρα οι ιοί παραμένουν εντελώς αδρανείς. Δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν τις δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται ως ζωτικές γι’ αυτούς όπως η αναπαραγωγή. Παρόλα αυτά ορισμένοι εξ αυτών είναι ιδιαίτερα ανθεκτικοί ακόμη και εκτός των ζώντων κυττάρων και έτσι πολύ μεταδοτικοί αν έρθουν σε επαφή με ζωικούς ιστούς.

       

      Τα σωματίδια των ιών είναι μικροσκοπικά και δεν περιέχουν τα περίπλοκα συστήματα οργάνων που απαιτούνται σε ανώτερους οργανισμούς προκειμένου να αναπαραχθούν. Ο μόνος τρόπος για να αναπαραχθεί ένας ιός είναι εισχωρώντας μέσα σε έναν άλλο οργανισμό που ονομάζεται ξενιστής (δηλαδή αυτός που φιλοξενεί τον ιό – ο οικοδεσπότης). Κατά τη διάρκεια της εξέλιξής τους οι ιοί έχουν αναπτύξει σταδιακά την ικανότητα να ’’κρύβονται’’ ξεγελώντας κατά κάποιο τρόπο  ορισμένα κύτταρα μέσα σε ζωντανούς οργανισμούς, όπως στον άνθρωπο, τα ζώα και τα φυτά, έτσι ώστε τα κύτταρα  να τους επιτρέπουν να παραμείνουν μέσα τους.

       

      Μόλις εγκατασταθούν στο εσωτερικό των κυττάρων, εκμεταλλεύονται τον κυτταρικό μηχανισμό αναπαραγωγής, προσκολλώντας και συνδέοντας το γενετικό τους υλικό (RNA ή DNA) στο γενετικό υλικό ( DNA) του κυττάρου. Έτσι καταφέρνουν να αναπαράγονται οι ίδιοι αντί για το κύτταρο, το οποίο τελικά συνήθως καταστρέφεται και στη θέση του εμφανίζονται νέα σωματίδια-αντίγραφα του ιού, προκειμένου να διεισδύσουν και να μολύνουν νέα κύτταρα του οργανισμού ξενιστή. Αυτός ο φαύλος κύκλος αναπαραγωγής των ιών μπορεί να οδηγήσει τελικά στην καταστροφή ολόκληρου του πολυκύτταρου οργανισμού που προσβλήθηκε, αν το ανοσοποιητικό του σύστημα δεν καταφέρει να εξουδετερώσει τον ιό εισβολέα.

       

      Οι ιοί έχουν μάθει να συν-εξελίσσονται μαζί με τους οικοδεσπότες τους. Καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα των ζωντανών οργανισμών έχει αναπτύξει νέους τρόπους υπεράσπισης, οι ιοί φαίνεται να έχουν προσαρμοστεί με συνέπεια οι ίδιοι να ξεπερνούν αυτούς τους αμυντικούς μηχανισμούς. Οι ιοί είναι επίσης πιο δύσκολο να καταπολεμηθούν με φάρμακα από ότι είναι οι απλές βακτηριακές λοιμώξεις, καθώς με τα φάρμακα διατρέχει τον κίνδυνο να καταστραφεί το υγειές κύτταρο του οικοδεσπότη.

       

      Πώς αντιδρά το ανοσοποιητικό σύστημα και πώς κάποιοι ιοί το αποφεύγουν;

       

      Οι ιοί έχουν πρόσβαση στο ανθρώπινο σώμα με διάφορους τρόπους, όπως εισπνοή αερίων, κατάποση τροφίμων και υγρών, μέσω του σάλιου, μέσω των κοπράνων, από τη μητέρα στο παιδί κατά τον τοκετό ή το θηλασμό, με τη σεξουαλική επαφή ή με την επαφή αίματος με αίμα (ακόμη και σε απειροελάχιστες ποσότητες).

       

      Το ανοσοποιητικό σύστημα καταπολεμά με επιτυχία άμεσα τους περισσότερους ιούς. Όλοι οι μηχανισμοί του μπορούν να συμμετάσχουν στην αντίσταση κατά της εισβολής ενός ιού. Μεταξύ αυτών είναι και διάφορα συστήματα αμυντικών κυττάρων του αίματος, όπως το σύστημα των λευκών αιμοσφαιρίων τα οποία επιτίθενται και καταβροχθίζουν τα ιικά σωματίδια, αλλά και των λεμφοκυττάρων τα οποία παράγουν αντισώματα (ειδικές πρωτεΐνες που αναγνωρίζουν το συγκεκριμένο ιό) ή επιτίθενται εναντίον των προσβεβλημένων από τον ιό κυττάρων. Αυτό επιτρέπει στον οργανισμό να ανακάμπτει από τις περισσότερες ιογενείς λοιμώξεις  μέσα σε διάστημα λίγων ημερών ή εβδομάδων. Επιπλέον το ανοσοποιητικό σύστημα με την παραγωγή των αντισωμάτων γνωρίζει πλέον ποιοι ιοί έχουν εισβάλλει κατά καιρούς στο σώμα και είναι κατάλληλα προετοιμασμένο για το ενδεχόμενο νέας εισβολής των ίδιων ιών. Έτσι αν ένας ίδιος ιός εισβάλλει ξανά, τα αντισώματα που φτιάχτηκαν ειδικά γι’ αυτόν θα επιτεθούν στα σωματίδιά του και θα τα καταστρέψουν πριν προλάβει να προκαλέσει εκ νέου λοίμωξη.

       

      Ωστόσο υπάρχουν ιοί που καταφέρνουν να ξεγελάσουν ή να αποφύγουν τους μηχανισμούς του ανοσοποιητικού συστήματος και έτσι η λοίμωξη που προκαλούν μετατρέπεται σε χρόνια. Σε μερικές τέτοιες περιπτώσεις το ανοσοποιητικό προσπαθεί να αντιδράσει, αλλά με λάθος και μη εξειδικευμένο τρόπο, κάτι που μπορεί να προκαλέσει πολλά προβλήματα στο όργανο ή το σύστημα οργάνων που έχει προσβληθεί, με αποτέλεσμα η ζημιά που τελικά το ανοσοποιητικό προκαλεί να είναι σοβαρή και παρόμοια με τη ζημιά που μπορεί να προκαλέσει ο ίδιος ο ιός. Αυτό μπορεί να συμβεί σε ένα ποσοστό των περιπτώσεων με λοίμωξη από τους ιούς HBV και HCV, με αποτέλεσμα τη χρόνια λοίμωξη (χρόνια ηπατίτιδα).

       

      Είναι πολύ σημαντικό να γίνει αντιληπτό ότι η ζημιά που προκαλείται στο ήπαρ σε μια χρόνια ηπατίτιδα προκαλείται ουσιαστικά από το ανεπαρκές ή ελαττωματικό ανοσοποιητικό σύστημα του προσβεβλημένου οργανισμού, που αντί να καταστρέψει τον ιό εισβολέα και τα μολυσμένα από αυτόν κύτταρα του ήπατος, επιτίθεται και καταστρέφει τα ηπατικά κύτταρα αδιακρίτως. Αυτό όμως συμβαίνει σε στατιστικά διαφορετικά ποσοστά για τη λοίμωξη από κάθε ιό. Στην περίπτωση του ιού της ηπατίτιδας Β (HBV) αυτό συμβαίνει στο 20% περίπου των προσβεβλημένων ατόμων, αλλά αυτό μπορεί να αλλάζει. Στην περίπτωση της λοίμωξης από τον ιό της ηπατίτιδας C (HCV) αυτό συμβαίνει στο 80% περίπου των ατόμων που προσβάλλονται και έχει σχέση με την υψηλή συχνότητα μεταλλάξεων του HCV.

       

      Άρα είναι επίσης σημαντικό να γίνει αντιληπτό ότι δεν φέρει όλη την ευθύνη της χρόνιας λοίμωξης μόνο το ανοσοποιητικό σύστημα ενός ατόμου, αλλά και το είδος του ιού που προκαλεί τη λοίμωξη. Τα υψηλά ποσοστά χρόνιας λοίμωξης από τους ιούς HCV και HIV οφείλονται κυρίως στην ικανότητα αυτών των ιών να μεταλλάσσονται συχνά σε διαφορετικές μορφές και να ξεγελούν το ανοσοποιητικό σύστημα.

       

      Στην περίπτωση της λοίμωξης από τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας HIV, παρότι είναι διαφορετική και ο στόχος δεν είναι το ήπαρ αλλά τα ίδια τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, η αδυναμία του ανοσοποιητικού να ανταποκριθεί επαρκώς είναι χαρακτηριστική και συμβαίνει σχεδόν σε όλους όσους προσβάλλονται από τον ιό με ελάχιστες εξαιρέσεις.

       

       

       

       

       

Σχολιάστε

Top