Σε είδα στο 1ο Λύκειο

.

.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ -ΓΚΡΟΥΜΤΣΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑ

Ιστορία εξέλιξης της Ιατρικής

Η Ιατρική είναι θετική επιστήμη και σκοπό έχει να απαλλάξει τον πάσχοντα οργανισμό από την αρρώστια, να τον ανακουφίσει από τα δεινά της και να τον βοηθήσει με τα διάφορα θεραπευτικά μέσα και φάρμακα καθώς και άλλους τρόπους όπως είναι οι εγχειρήσεις, δίαιτες και συμβουλές για να ξαναβρεί την υγεία του.

Η Τεχνολογία είναι το αποτέλεσμα της εφαρμογής της (θεωρητικής) επιστημονικής γνώσης με στόχο τη δημιουργία ενός αντικειμένου με πρακτικό όφελος. Κυρίως ορίζεται ως η εφαρμογή της επιστημονικής γνώσης για πρακτικούς σκοπούς. Δευτερεύουσα έννοια της λέξης αφορά στην ανάπτυξη συσκευών και μηχανισμών για επιστημονικούς σκοπούς και εκείνον τον κλάδο της γνώσης που σχετίζεται με τις εφαρμοσμένες επιστήμες ή μηχανολογία. Άλλοτε αναφέρεται στη μεθοδολογία που χαρακτηρίζει μια τέτοια διαδικασία. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει τάση η έννοια να αναφέρεται μόνο στην υψηλή τεχνολογία ή και στην τεχνολογία υπολογιστών μόνο, αν και κατά βάση δεν περιορίζεται μόνο σε αυτούς τους τομείς.

ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Η ιατρική τεχνολογία εξελίσσεται σταδιακά από τον Γιατρό-Μάγο, στον Αιγυπτιακό γιατρό μετά στον τρυπανισμό κρανίου, έπειτα στην ιατρική του Βυζαντίου, μετά, στην ανακάλυψη της πενικιλίνης και τέλος στον αξονικό Τομογράφο και το laser.

Γιατρός Μάγος: Στις προϊστορικές κοινωνίες ο γιατρός-μάγος έχει το πρόσωπό του καλυμμένο με μάσκες που συχνά εμπνέουν φόβο, φοράει δέρματα ζώων από τα οποία αντλεί μαγική δύναμη, χρησιμοποιεί μαγικά ειδώλια, ισχυρά μυρωδικά και βότανα, χορεύει ξέφρενα ή ψιθυρίζει ξόρκια πάνω από τον πάσχοντα τον οποίο συχνά έχει βάψει με έντονα χρώματα, προσπαθώντας με αυτούς τους τρόπους να εξευμενίσει τους θεούς, να διώξει τα κακά πνεύματα ή να λύσει τα μαγικά και να θεραπεύσει έτσι τον ασθενή.

Αίγυπτος: Στους αρχαίους πολιτισμούς της Μεσοποταμίας και της Αιγύπτου εκατοντάδες βότανα, ανόργανες ή ζωικές ουσίες λαμβάνονταν από το στόμα, αλείφονταν, εισπνέονταν ή χορηγούνταν με τη μορφή κλυσμάτων σύμφωνα με τελετουργικά τυπικά, σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρας και ανάλογα με τη θέση των αστερισμών. Για την αντιμετώπιση τραυμάτων χρησιμοποιούσαν λάδι, ενώ μικροεπεμβάσεις, όπως διάνοιξη αποστημάτων (ιδίως των βλεφάρων), επιτυγχάνονταν με τη βοήθεια μπρούτζινων νυστεριών.

Αιγυπτιακός γιατρός: Ό,τι γνωρίζουμε είναι οι πληροφορίες που μας δίνουν επιγραφές χαραγμένες σε πέτρες κι οι τοιχογραφίες των μνημείων. Σε παραστάσεις βλέπουμε συχνά τον ιατρό γονατισμένο μπροστά στο θυσιασμένο ζώο να ερευνά τα σπλάγχνα του ή να εξετάζει την καθαρότητα τού αίματός του. Φαίνεται λοιπόν ότι απ’ τα ζώα ξεκινούσαν οι ανατομικές γνώσεις των Αιγυπτίων, όπως ακριβώς και στην ελληνική και ρωμαϊκή εποχή, μεταφέρονται κατ’ αναλογία και στο ανθρώπινο σώμα. Πρέπει, όμως, οι γνώσεις του Αιγυπτίου ιατρού να μην προέρχονταν μόνο απ” την πηγή αυτή. Οι Αιγύπτιοι είχαν στη διάθεσή τους και ανθρώπινα σώματα για ταρίχευση, στη διάρκεια τής οποίας, εκτελώντας τομές και αφαιρώντας τα σπλάγχνα, πολλά διδάσκονταν.

Τρυπανισμός: Τα τρυπάνια που χρησιμοποίησε ο Νεολιθικός άνθρωπος στον τρυπανισμό του κρανίου είχαν ξύλινη λαβή και αιχμηρό άκρο από σκληρό υλικό, συνήθως το δόντι κάποιου ζώου ( π.χ. καρχαρία) ή κατάλληλη κατεργασμένη πέτρινη αιχμή. Συνηθισμένο ήταν επίσης το τόξο τρυπανισμού, που σχηματιζόταν από μία σκληρή ξύλινη λαβή γύρω από την οποία τυλιγόταν δερμάτινη χορδή. Ο θεραπευτής τοποθετούσε το αιχμηρό άκρο της λαβής στο κρανίο και κρατώντας το άλλο άκρο σταθερό γύριζε το τρυπάνι με τη βοήθεια της χορδής.

Ιατρική του Βυζαντίου: Δυο είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της ιατρικής στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, η ακμή και η παρακμή της οποίας συμπίπτουν με τον ανατολικό μεσαίωνα. Το πρώτο είναι η άμεση επαφή με την κληρονομιά της αρχαίας ελληνικής ιατρικής κι η καλλιέργειά της με τρόπο που να επιτρέψει πρωτότυπες επιδόσεις σε διάφορους ιατρικούς κλάδους. Το δεύτερο είναι η συστηματική οργάνωση της κοινωνικής πρόνοιας σε τέτοια έκταση, που να καλύπτει τη νόσο, την εγκυμοσύνη, τον τοκετό, τη βρεφική και παιδική ηλικία και τέλος τα γηρατειά. Ως προς το πρώτο, δεν υπάρχει σύγκριση μεταξύ εκπροσώπων της ανατολικής και δυτικής ιατρικής, επειδή σε όλη την περίοδο τού Μεσαίωνα δεν βρίσκουμε στη Δύση ούτε μια ιατρική εργασία και μάλιστα πρωτότυπη. Το συγγραφικό έργο τής Ανατολής παρουσιάζεται την ίδια εποχή πλούσιο. Το ίδρυμα με το όνομα «ξενών», ό,τι εμείς σήμερα χαρακτηρίζουμε σαν νοσοκομείο, ήταν τόπος όπου η μεγάλη εντολή τού Χριστού, η αγάπη, γινόταν υπέροχη πραγματικότητα. Ταυτόχρονα ήταν ιατρική σχολή κι εργαστήριο καλλιέργειας τής επιστήμης. Μερικοί απ’ τους ονομαστότερους ξενώνες ήταν η Βασιλειάδα τού Μεγάλου Βασιλείου, ο ξενώνας του Σαμψών, της Μονής του Παντοκράτορα, του Ρωμανού του Λεκαπηνού κ.ά. Για τα θέματα τής νοσηλείας, ο Μέγας Βασίλειος αφήνει βιβλίο: «Για το πώς να φέρονται οι μοναχοί προς τους αρρώστους στο ξενοδοχείο». Ο ξενώνας τής Μονής του Παντοκράτορα ήταν απ” τα τελειότερα νοσοκομεία του Μεσαίωνα. Διέθετε 50 κλίνες σε 5 τμήματα: χειρουργικό, 2 παθολογικά, γυναικολογικό και οφθαλμολογικό, με 53 ιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων συγκροτημένους σε σώμα με διευθυντή, επιμελητές κι εσωτερικούς βοηθούς. Καθώς επίσης φαρμακοποιούς, διαιτολόγους, ιατρική βιβλιοθήκη και εξωτερικά ιατρεία με 16 ιατρούς. Μαζί με τους ξενώνες είχε γηροκομεία, λεπροκομεία (λωβοκομεία), βρεφοκομεία, μαιευτήρια (λοχοκομεία) κι ορφανοτροφεία. Ο Ιωάννης ο Ελεήμων, Πατριάρχης Αλεξανδρείας, ίδρυσε 7 ορφανοτροφεία στην επισκοπή του (αρχές 7ου αιώνα). Με τέτοια εικόνα, το Βυζάντιο δεν είχε τίποτε να ζηλέψει στην ιατρική απ” τη Δύση κι ο ανατολικός Μεσαίωνας δεν έχει τίποτε το κοινό με τον σκοταδισμό της υπόλοιπης Ευρώπη κατά τους μέσους χρόνους.

Πενικιλίνη: αντιβιοτική ουσία με σχετικά απλή χημική δομή, που παράγεται από το μύκητα pencillium notatum ή με χημική σύνθεση. Η αντιμικροβιακή δράση της πενικιλίνης παρατηρήθηκε για πρώτη φορά από τον Alexander Fleming το 1928, όμως σε ακάθαρτη και αραιή μορφή, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ιατρικούς σκοπούς. Το 1939 ο Howard Florey απομόνωσε το αντιβιοτικό για να προτείνει μια μέθοδο παραγωγής του το 1941. Η πενικιλίνη βοήθησε στην αντιμετώπιση της γάγγραινας ή του θανάτου μετά τον τοκετό. Χωρίς αυτή, οι μισές γυναίκες πέθαιναν από λοίμωξη μετά την γέννα, αφού ο οργανισμός τους ήταν ευπρόσβλητος. Η εφεύρεση της βοήθησε στην αντιμετώπιση αρκετών λοιμώξεων άρα ήταν ένα από τα μεγαλύτερα βήματα στην ιατρική.

Η δομή της πενικιλίνης                   Φάρμακο πενικιλίνης

Αξονικός Τομογράφος: Οι αξονικές τομογραφίες λαμβάνονται με ένα μεγάλο όργανο, που καλείται αξονικός τομογράφος. Ο εξεταζόμενος τοποθετείται σε ύπτια θέση σε ένα κινούμενο κάθισμα το οποίο αργά διέρχεται μέσω μιας κυκλικής τρύπας του μηχανήματος. Αποφεύγεται να ακτινοβοληθούν οι οφθαλμοί, γι” αυτό και το κεφάλι τοποθετείται με κλίση 15ο προς τα κάτω. Όση ώρα ο εξεταζόμενος βρίσκεται μέσα στην κυκλική περιοχή ακτινοβολείται με ακτίνες Χ ανά τακτά χρονικά διαστήματα

Αξονικός Τομογράφος                                                 Αξονική τομογραφία καρδιάς

Laser: H ακτινοβολία Laser ως θεωρία και τεχνολογία αναπτύσσεται συνεχώς από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 και σήμερα πλέον χρησιμοποιείται σε επιστημονικά πεδία ευρέου φάσματος, όπως η ιατρική, η επικοινωνία, η καθημερινή πράξη, οι στρατιωτικές και βιομηχανικές εφαρμογές. Επιγραμματικά το Laser είναι μια συσκευή που μετατρέπει ενέργεια διαφόρων μορφών (ηλεκτρομαγνητική, ηλεκτρική, χημική κ.ά.) σε ηλεκτρομαγνητική με ιδιόμορφα χαρακτηριστικά. Το ακρωνύμιο (ακρώνυμο) LASER (Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation) σημαίνει: Ενίσχυση Φωτός με Εξαναγκασμένη Εκπομπή Ακτινοβολίας. Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία Laser μπορεί να ανήκει σε οποιοδήποτε τμήμα του ΗΜ φάσματος: ορατό, υπεριώδες, υπέρυθρο, ακτίνες Χ.

Επιμέλεια: Γκρούμτσια Γεωργία