1ο Δημοτικό Σχολείο Σερρών

ΓΕΝΙΚΑ

 Ο νομός των Σερρών, ο νομός με τα περισσότερα χωριά, ανήκει στην κεντρική Μακεδονία και αποτελεί το βόρειο σύνορο με τη Βουλγαρία και την ΠΓΔΜ, ενώ στο νότιο τμήμα του βρέχεται από το Στρυμονικό κόλπο. Επίσης στα νοτιανατολικά συνορεύει με το νομό Καβάλας, ανατολικά με το νομό Δράμας και δυτικά με τους νομούς Θεσσαλονίκης και Κιλκίς. Θεωρείται ένας από τους πιο πεδινούς νομούς της Ελλάδας, τον οποίο διασχίζει ο ποταμός Στρυμόνας, εμπλουτίζοντας τα εδάφη του, ενώ, ταυτόχρονα, περικλείεται από ψηλές οροσειρές. Στα παράλια μέρη του νομού το κλίμα είναι ήπιο μεσογειακό, ενώ στο εσωτερικό γίνεται ηπειρωτικό, δριμύτερο στις πεδινές και ακόμα περισσότερο στις ορεινές περιοχές. Ακόμα, ξεχωρίζει για την πλούσια ιστορία και παράδοσή του, για το πλήθος των μνημείων του, με κυριότερα την Αμφίπολη και το Ρούπελ, και για τις πλούσιες φυσικές του ομορφιές.

 ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΝΟΜΟΥ

 Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, η περιοχή του νομού Σερρών κατοικείται τουλάχιστον από τη νεολιθική εποχή.

 Στους ιστορικούς χρόνους, η πόλη των Σερρών αναφέρεται για πρώτη φορά τον 5ο αιώνα π.Χ. σε έργο του Ηροδότου, ο οποίος την αποκαλεί «Σίρις η Παιονική», ενώ τους κατοίκους της τους κατονομάζει ως Σιροπαίονες. Η πόλη δεν μνημονεύεται ιδιαίτερα στους αρχαίους και τους ρωμαϊκούς χρόνους, αλλά, κατά τη βυζαντινή εποχή, αναφέρεται ως ένα μεγάλο και ισχυρό αστικό κέντρο.

 Σπουδαίες πόλεις της περιοχής του νομού Σερρών, κατά την αρχαιότητα, ήταν η Άργιλος, η Γαληψός, η Τράγιλος, η Μύρκινος, η Ηδωνή, η Μαιδίκη και, φυσικά, η Αμφίπολη. Η Αμφίπολη ιδρύθηκε το 437 π.Χ. από τους Αθηναίους και βρισκόταν σε στρατηγικό σημείο, στις όχθες του ποταμού Στρυμόνα. Η ονομασία της προήλθε από το γεγονός ότι περιβρεχόταν σε δύο μεριές από το ποτάμι. Η Αμφίπολη δεν έγινε ποτέ γνήσια αθηναϊκή αποικία, γιατί στον ανομοιογενή πληθυσμό της, που αποτελούνταν από άποικους και Ίωνες, τελικά κυριάρχησε το τοπικό ιωνικό στοιχείο, το οποίο καθόριζε την πολιτική και πολιτιστική φυσιογνωμία της πόλης.

 Κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, η πόλη αποτέλεσε μήλο της έριδος για τους Σπαρτιάτες και τους Αθηναίους, οι οποίοι διεξήγαγαν πληθώρα πολεμικών επιχειρήσεων στην περιοχή. Τελικά, η Αμφίπολη καταλήφθηκε το 357 π.Χ. από το Φίλιππο Β’ της Μακεδονίας και, έκτοτε, ακολούθησε την πορεία του μακεδονικού βασιλείου. Ο Φίλιππος εγκατέστησε στην Αμφίπολη βασιλικό νομισματοκοπείο και εκμεταλλεύτηκε τα πλούσια κοιτάσματα χρυσού του Παγγαίου όρους, τα οποία του απέφεραν χίλια τάλαντα χρυσού ετησίως.

 Στα εδάφη του νομού Σερρών κατοικούσαν και οι φυλές των Παιόνων και των Αγριάνων, οι οποίοι ακολούθησαν το Μ. Αλέξανδρο στην εκστρατεία εναντίον των Περσών και διακρίθηκαν σε πολλές περιπτώσεις. Το 2ο αιώνα π.Χ., η περιοχή του νομού Σερρών κυριεύθηκε, όπως και ολόκληρη η Ελλάδα, από τις ρωμαϊκές λεγεώνες.

 Κατά τη βυζαντινή εποχή, η πόλη των Σερρών αναδείχθηκε σε σημαντικότατο αστικό κέντρο και αποτελούσε την πρωτεύουσα του Θέματος (βυζαντινή διοικητική-στρατιωτική περιφέρεια) Στρυμόνος, που περιελάμβανε όλη την ανατολική Μακεδονία. Το 1014, ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Βασίλειος Β’ ο Βουλγαροκτόνος έθεσε τέλος στη βουλγαρική απειλή, κατανικώντας τα στρατεύματα του Σαμουήλ στη μάχη στο Κλειδί.

 Το 1204, ο νομός Σερρών κατακτήθηκε από τους Φράγκους, οι οποίοι παρέμειναν ως το 1221, οπότε και η περιοχή εντάχθηκε στο Δεσποτάτο της Ηπείρου. Το 1230, ο νομός καταλήφθηκε από τους Βούλγαρους ως το 1245, χρονολογία κατά την οποία πέρασε εκ νέου στα χέρια των Βυζαντινών. Το 1345, κύριοι της περιοχής γίνονται οι Σέρβοι, ενώ, το 1383, ο νομός κατακτάται από τους Οθωμανούς.

 Στα χρόνια της τουρκοκρατίας, η πόλη των Σερρών αποτέλεσε σπουδαίο διοικητικό και οικονομικό κέντρο των Τούρκων και, μάλιστα, στην περιοχή ιδρύθηκε νομισματοκοπείο, που λειτούργησε από το 1419-1618. Όμως, από ιστορικές πηγές της εποχής πληροφορούμαστε ότι οι κατακτητές φέρονταν σκληρά, και πολλές φορές απάνθρωπα, στους σκλαβωμένους Σερραίους.

 Παρ’ όλα αυτά, οι Σερραίοι δεν λύγισαν, αλλά, αντίθετα, κατόρθωσαν να αναπτύξουν την παιδεία περισσότερο απ’ όλες τις πόλεις της Μακεδονίας. Μάλιστα, στην ιστορική Μονή Τιμίου Προδρόμου δίδαξε και ο περίφημος διδάσκαλος Γεννάδιος Σχολάριος από το 1457 ως το 1462. Επίσης, το 17ο αιώνα αναπτύχθηκε στις Σέρρες ιδιαίτερα αξιόλογη ελληνική εμπορική δραστηριότητα.

 Κατά την επανάσταση του 1821, από τους Μακεδόνες οπλαρχηγούς διακρίθηκε ο Σερραίος Εμμανουήλ Παπάς, ο οποίος με τη δραστηριότητά του βοήθησε να εδραιωθεί η επανάσταση στη νότια Ελλάδα, καθυστερώντας την προέλαση των Τούρκων.

 Ο νομός Σερρών διακρίθηκε και στο Μακεδονικό Αγώνα (1904-1908), καθώς οι κάτοικοι της περιοχής αντιτάχθηκαν με ορμή στη σκληρότητα των Βούλγαρων Κομιτατζήδων και των Τούρκων κατακτητών. Σπουδαία μορφή του αγώνα για τη διατήρηση του εθνικού φρονήματος της Μακεδονίας υπήρξε ο Μητρούσης Γκογκολάκης (Καπετάν Μητρούσης), ο οποίος βρήκε ηρωικό θάνατο στην πόλη των Σερρών το 1907.

 Το 1912, κατά τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο, οι Σέρρες κυριεύθηκαν από τους Βούλγαρους, για να απελευθερωθούν, τελικά, στη διάρκεια του Β’ Βαλκανικού Πολέμου, το 1913, χάρη στον ηρωισμό και την αυτοθυσία του ελληνικού στρατού.

 Κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Ναζί δεν κατόρθωσαν να διαρρήξουν την αμυντική γραμμή των οχυρών του Ρούπελ, στο νομό Σερρών, και μόνο παρακάμπτοντάς τα κατόρθωσαν να πείσουν τους γενναίους υπερασπιστές τους να παραδοθούν.

 Οι Σέρρες υποτάχθηκαν στη ναζιστική κυριαρχία το 1941 και οι γερμανικές δυνάμεις του Χίτλερ παρέδωσαν την περιοχή στους Βούλγαρους συμμάχους τους, οι οποίοι άσκησαν μια ιδιαίτερα σκληρή διοίκηση. Τελικά, οι Σέρρες απελευθερώθηκαν το 1944, αν και η ειρήνη αποκαταστάθηκε πλήρως μετά την ταραχώδη περίοδο του εμφυλίου πολέμου, το 1949.