«Αχμές, ο γιος του φεγγαριού»
Τεύκρος Μιχαηλίδης
Ένας πάπυρος θαμμένος σ’ έναν τάφο στο Λούξορ, τις αρχαίες Θήβες. Ογδόντα τέσσερα λυμένα προβλήματα, ένα όνομα, μία ημερομηνία: το πρώτο ενυπόγραφο μαθηματικό κείμενο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ένας πάπυρος που συνοψίζει τις μαθηματικές γνώσεις των ανθρώπων που έχτισαν τις πυραμίδες και κατά τον Ηρόδοτο, επινόησαν τη γεωμετρία. Συγγραφέας του ο Αχμές, που θα γίνει οδηγός μας σε μια περιήγηση στη χώρα των Φαραώ. Θα μας οδηγήσει στην Άβαρι, το κοσμοπολίτικο σταυροδρόμι ανάμεσα σε Ασία και Αφρική. Θα μας σεργιανίσει στη Μέμφιδα, ονομαστή για τους ναούς της αλλά και για τα κακόφημα καπηλειά της. Θα μας ξεναγήσει στο κατάφυτο από παπύρους Δέλτα του Νείλου, θα μας κεράσει μαύρη μπίρα από τη χώρα του Κους και γλυκόπιοτο σεντέχ, κρασί από ρόδι. Παρέα του, μασουλώντας μελωμένα σύκα και χουρμάδες, θ” ακούσουμε τους μύθους και τα παραμύθια της Αιγύπτου, όπως τα αφηγούνταν οι κατασκευαστές των πυραμίδων τις ώρες της ανάπαυσης. Μέσα απ’ τη ζωή του θα βιώσουμε κι εμείς την πολυτάραχη Δεύτερη Ενδιάμεση Περίοδο, τις διαμάχες, τις ίντριγκες και τους πολέμους ανάμεσα στους ηγεμόνες των δύο βασιλείων, της Άνω και της Κάτω Αιγύπτου. Μα πάνω απ’ όλα θα συμμεριστούμε την απορία του, θα νιώσουμε τον παλμό της αγωνίας του να γνωρίσει το άπιαστο, το απρόσιτο, αυτό που οι μετέπειτα γενιές αποκάλεσαν άπειρο… (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Όπως γράφει ο ίδιος ο συγγραφέας στο επίμετρο του βιβλίου του:
«…Αλήθεια είναι ότι ανάμεσα στο 1700 και το 1500 π.Χ. έζησε στην Αίγυπτο ένας γραφέας με το όνομα Αχμές-ο γιος του φεγγαριού-και ότι άφησε πίσω του, έναν πάπυρο με 84 λυμένα προβλήματα και κάποια ιστορικά σχόλια. Όλα αυτά είναι ακριβώς όπως περιγράφονται στο βιβλίο. Όπου μάλιστα παρατίθεται ένα πρόβλημα αυτούσιο, σε υποσημείωση αναφέρεται ο αριθμός του μέσα στο πρωτότυπο κείμενο.
Όλα τα άλλα που αναφέρονται για τον γραφέα Αχμές είναι δημιουργήματα της δικής μου φαντασίας μια και για τη ζωή του δεν υπάρχει απολύτως καμία πληροφορία.»
Διαβάζοντας το βιβλίο παρακολουθούμε τον μικρό Αχμές, που ως μαθητής ακούει τον δάσκαλό του, Αρχιερέα Τζάου. Φύση ευφυής και αντισυμβατική ο Αχμές ακούει με σκεπτικισμό τα λεγόμενα του δασκάλου του. Όταν ο Αρχιερέας αποδίδει την εναλλαγή των εποχών στη μυθολογία, ο νεαρός μαθητής, με το μαθηματικό μυαλό που διαθέτει, τον αντικρούει:
«Δεν καταλαβαίνω γιατί μας διηγήθηκες όλα αυτά τα παραμύθια αντί να μας εξηγήσεις τα πράματα απλά και καθαρά: «Ορίζουμε αυθαίρετα μια μέρα ως πρώτη μέρα του χρόνου και αρχίζουμε να μετράμε: κάθε 30 ημέρες λέμε πως πέρασε ένας μήνας, κάθε τρεις μήνες λέμε πως πέρασε μια εποχή» μόλις περάσουν δώδεκα μήνες μετράμε άλλες 5 μέρες, τις μέρες της γιορτής κι ύστερα ανακοινώνουμε πως μπήκαμε στον νέο χρόνο. Απλά και καθαρά. Ούτε γκαστρωμένες θεές που ψάχνουν πότε να γεννήσουν, ούτε απατεώνες θεοί που κλέβουν στα ζάρια.»
Η ιστορία του Αχμές μας δίνει τη δυνατότητα να στοχαστούμε όχι μόνο πάνω στα μαθηματικά προβλήματα του παπύρου, αλλά και στα προβλήματα που κουβαλάει ο καθένας από εμάς, μέσα του.
«…Θα ήθελα να ταξιδέψω. Να γνωρίσω κι άλλους ανθρώπους. Ίσως έτσι…βρω απαντήσεις στις ερωτήσεις μου…»λέει ο Αχμές.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα:
Ο Τεύκρος Μιχαηλίδης γεννήθηκε στην Αθήνα και κατάγεται από τον Κύπρο. Είναι διδάκτωρ των μαθηματικών του Πανεπιστημίου Pierre et Marie Curie. Από το 1981, διδάσκει μαθηματικά στη Μέση Εκπαίδευση.
Στα ενδιαφέροντά του περιλαμβάνονται η ιστορία των θετικών επιστημών, οι εφαρμογές της πληροφορικής στην εκπαίδευση και η χρήση της αφήγησης ως εργαλείου για τη διδασκαλία των μαθηματικών. Έχει εκδώσει έξι μυθιστορήματα, μια συλλογή διηγημάτων και τρία βιβλία μαθηματικής εκλαΐκευσης. Επίσης έχει γράψει εγχειρίδια για τη Μέση Εκπαίδευση και έχει συμμετάσχει σε πολλούς συλλογικούς τόμους διηγημάτων και δοκιμίων.
Η κινηματογραφική ταινία Έτερος Εγώ του Σ. Τσαφούλια είναι βασισμένη στο διήγημά του «Περίπτωση Αυτοδικίας» από τον συλλογικό τόμο Ελληνικά Εγκλήματα 2. Έχει κατά καιρούς συνεργαστεί με πολλές ελληνικές εφημερίδες για θέματα σχετικά με τα μαθηματικά, την εκπαίδευση και τον πολιτισμό. Το 2012 παρουσίασε στην ΕΡΤ την εκπομπή «Ο γύρος του κόσμου με 80 βιβλία» (26 επεισόδια) με στόχο την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας σε παιδιά και εφήβους. Έχει μεταφράσει από τα Αγγλικά και τα Γαλλικά 49 βιβλία. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων και της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου. Ακόμα είναι ιδρυτικό μέλος της ομάδας Θαλής+Φίλοι και της Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας.
Πηγές:
https://thalesandfriends.org/el/book/axmes/
https://mathandliterature.blogspot.com/2009/11/blog-post_8941.html
https://www.authors.gr/michaelides_tefcros-article-992.html?category_id=7
