Γράφει ο Κουτελιέρης Ανδρέας-Άγγελος
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1821
(1ο ΜΕΡΟΣ)
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Με αφορμή τα 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση από αποφασίσαμε να γράψουμε στην σχολική εφημερίδα κάποιες πληροφορίες για το πολύ σημαντικό και μεγάλο γεγονός που χάρη στο οποίο εμείς είμαστε σήμερα ελεύθεροι.
ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
Για να καταλάβει κάποιος την ελληνική επανάσταση πρέπει να γνωρίζει τα γεγονότα που συνέβησαν πριν τη 25 Μαρτίου. Πάμε να δούμε λοιπόν πια ήταν αυτά.
Στις 29 Μαΐου του 1453 γίνεται η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς Τούρκους. Πολύ γρήγορα ο Οθωμανικός στρατός καταλαμβάνει την υπόλοιπη Ελλάδα και τα Βαλκάνια φτάνοντας μέχρι και τα σημερινά σύνορα της Ουγγαρίας. Από τότε ο Ελληνικός λαός μένει υποδουλωμένος στους Οθωμανούς για σχεδόν τετρακόσια χρόνια .
Κατά τη διάρκεια όμως αυτή οι Έλληνες δεν έμειναν άπραγοι. Ποτέ δεν σταμάτησαν να αγωνίζονται για την ελευθερία τους πραγματοποιώντας μικρές εξεγέρσεις. Τα άτομα που εξεγείρονταν συνήθως ήταν οι κλέφτες. Οι κλέφτες ήταν ένοπλες ομάδες Ελλήνων οι οποίοι ζούσαν κυρίως στα βουνά και έκαναν αντάρτικο πόλεμο κλέβοντας και λεηλατώντας τις οθωμανικές περιουσίες. Η ένταση της δράσης των κλεφτών φαίνεται να αυξάνεται στη διάρκεια του 17ου αιώνα κυρίως ως έμμεσο αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης της αυτοκρατορίας. Μάλιστα σε αυτή την περίοδο πραγματοποιήθηκε μια σημαντική εξέγερση των κλεφτών στην Ήπειρο και την Αιτωλοακαρνανία μεταξύ 1731 και 1737. Γνωστοί κλέφτες ήταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ο Αθανάσιος Διάκος και ο Οδυσσέας Ανδρούτσος. Επίσης μεγάλος αριθμός Ελλήνων είχε πολεμήσει εθελοντικά στο πλευρό της Ρωσίας στο Ρωσοτουρκικό πόλεμο(1768-1774), δείχνοντας έτσι ότι οι Έλληνες προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να κάνουν ζημιά στους Οθωμανούς.
Πολλοί ήταν βέβαια οι Έλληνες οι οποίοι δεν παρέμειναν στον Ελλαδικό χώρο αλλά κατέφυγαν σε άλλες χώρες τις Ευρώπης χωρίς όμως να σταματήσουν να μάχονται για την απελευθέρωση των Ελλήνων. Κάποιοι από αυτούς ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας (υπουργός εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας), ο Αλέξανδρος Υψηλάντης (πρίγκιπας της Μολδοβλαχίας και αρχηγός της Φιλικής εταιρίας) και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης( ταγματάρχης του βρετανικού στρατού στα Δωδεκάνησα).Πολλοί σημαντικό είναι ότι μεγάλος αριθμός Φαναριωτών(Ελλήνων λογιών) κατοικούσε στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες και στην Ρωσία. Το γεγονός αυτό έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο και στην δημιουργία της Φιλικής Εταιρίας, η οποία δημιουργήθηκε στην Οδησσό όπου κατοικούσαν πολλοί Έλληνες.
ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ
Η Φιλική Εταιρία είναι γνωστή σε όλους μας για τον ρόλο που έπαιξε στην Ελληνική Επανάσταση. Δημιουργήθηκε στην Οδησσό της Ρωσίας από τρεις μεσαίας οικονομικής εμβέλειας εμπόρους, των Νικόλαο Σκουφά, τον Αθανάσιο Τσακάλωφ και τον Εμμανουήλ Ξάνθο και είχε ως στόχο την απελευθέρωση του έθνους. Σε αντίθεση με πολλές εξεγέρσεις οι οποίες είχαν γίνει στον ελλαδικό χώρο κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας και συνδεόταν με τα πολιτικά σχέδια των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων η επανάσταση που σχεδίαζαν οι Φιλικοί επρόκειτο να είναι αυτοδύναμη επανάσταση των Ελλήνων. Βέβαια οι Φιλικοί άφηναν να εννοηθεί ότι πίσω από την Φιλική Εταιρία κρύβονταν η Ρωσία η οποία ήθελε την απελευθέρωση των Ελλήνων. Τα πρώτα δύο χρόνια από την ίδρυσή της το έργο της Εταιρείας ήταν στάσιμο και λίγα μόνο μέλη προστέθηκαν στην οργάνωση, όταν όμως το 1818 η έδρα της μεταφέρθηκε από την Οδησσό και πήγε στην Κωνσταντινούπολη, οι Φιλικοί άρχισαν να στέλνουν τους «Αποστόλους», περιοδείες για τη συλλογή πληροφοριών και τη μύηση νέων μελών. Έτσι τα μέλη της αυξήθηκαν αλματωδώς. Το 1820 έπειτα από την άρνηση του Καποδίστρια αρχηγός της Φιλικής Εταιρίας γίνεται ο Αλέξανδρος Υψηλάντης (Φαναριώτης πρίγκιπας και ανώτατος αξιωματικός του Ρωσικού στρατού)
ΠΡΟΕΤΙΜΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Μετά την ανάληψη της αρχηγίας της Εταιρείας ο Υψηλάντης πήρε διετή άδεια και αναχώρησε από την Πετρούπολη αρχικά για τη Μόσχα και έπειτα την Οδησσό, συγκεντρώνοντας μεγάλα χρηματικά ποσά από πλούσιους εμπόρους και οργανώνοντας την επικείμενη εξέγερση. Τον Οκτώβριο του 1820 αποφασίστηκε ότι κέντρο της επανάστασης θα ήταν η Πελοπόννησος. Το «Σχέδιον Γενικόν» των Φιλικών πρόβλεπε λαϊκή εξέγερση στην Κωνσταντινούπολη και πυρπόληση του οθωμανικού στόλου, μετάβαση του Υψηλάντη στη Μάνη και εξέγερση στις παραδουνάβιες ηγεμονίες, για λόγους αντιπερισπασμού. Υπήρχε ακόμη πρόβλεψη για συμμαχία με Σέρβους και Βούλγαρους. Στις αρχές του 1820 οπλαρχηγοί όπως ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας και άλλοι Φιλικοί άρχισαν να διαδίδουν το μήνυμα στην Πελοπόννησο και στην Ρούμελη(Στερεά Ελλάδα, Θεσσαλία και Μακεδονία)
Σημαντικό ρόλο για τη διαμόρφωση της Ελληνικής επανάστασης έπαιξαν η Αμερικανική επανάσταση (1775-1783) και η Γαλλική επανάσταση (1789-1799). Οι δύο αυτές επαναστάσεις πέρασαν στους Έλληνες δύο πολύ σημαντικά μηνύματα: Ο πόλεμος για την ανεξαρτησία της Αμερικής έκανε τους Έλληνες να καταλάβουν ότι μπορούσαν να επαναστατήσουν απέναντι σε μια πολύ πιο ισχυρή δύναμη και να τα καταφέρουν. Ενώ τα φιλελεύθερα μηνύματα της Γαλλικής επανάστασης που έφτασαν στη Βαλκανική χερσόνησο επηρέασαν πολύ τους μη μουσουλμανικούς λαούς της(Έλληνες, Σέρβοι, Βούλγαροι) και θορύβησαν τους Οθωμανούς καθώς άρχισαν να φοβούνται για τυχόν εξεγέρσεις.
1821-1823
Η επανάσταση κηρύσσεται στην 21 Φεβρουαρίου από τον Δημήτριο Αργυρόπουλο στο Γκαλάτσι (τότε προξενείο της Ρωσίας), όπου ο Βασίλειος Καραβίας εξόντωσε την οθωμανική φρουρά. Ενώ η πρώτη επίσημη μάχη διεξήχθη στη διάβαση του ποταμού Πόρθου (Μολδαβία) , στις 22 Φεβρουαρίου, με τον Υψηλάντη να εισβάλει στο Ιάσιο. Στις 24 Φεβρουαρίου γίνεται η προκήρυξη του συνθήματος Μάχη Υπέρ Πίστεως και Πατρίδος πάλι από τον Υψηλάντη, ενώ η επανάσταση αρχίζει να εξαπλώνεται σε όλη την Μολδοβλαχία. Οι Έλληνες δεν ήταν μόνοι τους καθώς στον Ιερό Λόχο υπήρχαν και άλλοι βαλκανικοί λαοί (Βούλγαροι, Σέρβοι) και μάλιστα οι Ρουμάνοι σύμμαχοι με αρχηγό τον Βλαντιμιρέσκο καταφέρνουν στις 21 Μαρτίου να καταλάβουν το Βουκουρέστι (πρωτεύουσα της Ρουμανίας). Τα πράγματα όμως δεν εξελίχθηκαν τόσο καλά. Στις 27 Μαρτίου γίνεται διάσπαση των δύο συμμάχων και ο Βλαντιμιρέσκο συλλαμβάνεται από τους Έλληνες και λίγους μήνες αργότερα, στις 6 Ιουνίου, ο Ιερός Λόχος συντρίβεται στην Μάχη στο Δραγατσάνι από τους Οθωμανούς.
Στο μεταξύ στην Πελοπόννησο γινόταν προετοιμασίες για την επανάσταση από το 1818. Η Φιλική Εταιρία με ηγετικά πρόσωπα τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, τον Ι. Παπαδιαμαντόπουλο και τον Π.Αρβάλη συγκέντρωνε χρήματα και προσπαθούσα να στρατολογήσει νέα μέλη. Στην 1 Μαρτίου το 1821 ένα ελληνικό πλοίο έφυγε κρυφά από την Κωνσταντινούπολη γεμάτο με όπλα και προκηρύξεις για τον αγώνα με προορισμό τη Πελοπόννησο, ενώ η Μάνη είχε τεθεί σε εμπόλεμη κατάσταση από τον πρώτο δεκαήμερο του Μάρτη. Σύμφωνα με τον θρύλο της Αγίας Λαύρας η Επανάσταση κηρύχθηκε στην Αγία Λαύρα Καλαβρύτων στις 25 Μαρτίου 1821. Ακολούθησαν μεγάλες μάχες σε όλη την Πελοπόννησο όπως η άλωση της Τριπολιτσάς ενώ σημαντικοί οπλαρχηγοί όπως ο Θεωδορως Κολοκοτρώνης δραστηριοποιήθηκαν σε αυτή την περιοχή.
Στην Στερεά Ελλάδα η Επανάσταση δεν άργησε να εξαπλωθεί. Με τους οπλαρχηγούς Γεώργιο Καραϊσκάκη, Αθανάσιο Διάκο και τον Βασίλη Μπούσγο οι Επαναστάτες άρχισαν να ελευθερώνουν τις πόλεις και τα κάστρα τις περιοχής με ταχύτατους ρυθμούς. Παρόλα αυτά όμως οι Επανάσταση στην υπόλοιπη Ελλάδα δεν πήγαινε και τόσο καλά. Παρά τις αρχικές τους επιτυχίες σε Ήπειρο, Θεσσαλία και Μακεδονία οι Έλληνες δεν τα κατάφεραν και οι Τούρκοι άρχισαν να περιορίζουν την Επανάσταση στην Νότια Ελλάδα και στα νησιά του Αιγαίου όπου οι Έλληνες είχαν αρκετές επιτυχίες.
