Ερ: Σε αυτή την περίοδο της ζωής τους οι νέοι βιώνουν έντονο
άγχος. Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε το άγχος ;
Καταρχάς, θα πρέπει να δούμε τι σημαίνει άγχος. Το άγχος είναι μια αντίδραση απέναντι σε μια απειλή που αντιμετωπίζουμε ή μια αντίδραση απέναντι σε μια απαιτητική διαδικασία. Σωματικά, τι θα μπορούσαμε να κάνουμε όταν αγχωνόμαστε; Αρχικά, θα προσπαθήσουμε να φέρουμε τον οργανισμό μας σε μια ισορροπία
παίρνοντας βαθιές αναπνοές. Ο εγκέφαλος μας όταν οξυγονώνεται, βρίσκεται σε μια κατάσταση ηρεμίας. Μπορούμε να διαχειριστούμε πολύ πιο εύκολες καταστάσεις όταν έχουμε οξυγόνο στον εγκέφαλο
μας.
Επίσης, μπορούμε να αντικαταστήσουμε τις αρνητικές σκέψεις μας με κάποιες θετικές σκέψεις εκείνη τη στιγμή, να σκεφτούμε κάτι το οποίο εμάς μας χαλαρώνει, μας κάνει να νιώθουμε ήρεμοι τη στιγμή που ερχόμαστε σε επαφή με αυτή την απειλή που μας το προκαλεί το άγχος. Όσο πιο προετοιμασμένοι είμαστε για μία κατάσταση, τόσο μειώνονται και τα επίπεδα του άγχους. Για παράδειγμα, αν βρεθούμε στην αίθουσα των εξετάσεων, αν ξέρουμε πάρα πολύ καλά την διαδικασία, πολύ πιο εύκολα θα μπορέσουμε να το διαχειριστούμε.
Ερ: Οι έφηβοι παραπονιούνται διαρκώς ότι οι γονείς τους δεν καταλαβαίνουν τα προβλήματά τους. Πώς μπορούμε εμείς οι έφηβοι να βελτιώσουμε τη σχέση αυτή με τους γονείς μας;
Η εφηβεία είναι μια μετάβαση, ένα ορόσημο στη ζωή ενός ανθρώπου, μια μετάβαση από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή. Άρα, ο έφηβος αυτή την περίοδο προσπαθεί να βρει τους καινούργιους ρόλους του. Προσπαθεί να αποκτήσει την αυτονομία του και να ανεξαρτητοποιηθεί από τους γονείς του. Άρα, όλο αυτό
δημιουργεί μια σύγκρουση, η οποία είναι επιθυμητή, τη θέλουμε τη σύγκρουση στην εφηβεία. Ο έφηβος κατά την περίοδο της εφηβείας πρέπει να αμφισβητήσει τους γονείς του. Τα προηγούμενα χρόνια οι γονείς ήταν εξιδανικευμένοι για τα παιδιά. Κατά την περίοδο της εφηβείας αυτό πρέπει να αμφισβητηθεί, ούτως ώστε ο έφηβος να προχωρήσει στη δημιουργία της δικής του ταυτότητας.
Οι γονείς σας από την άλλη εκείνη την περίοδο νιώθουν έναν φόβο. Μέχρι πριν, ήξεραν ότι μπορούν να έχουν πρόσβαση στον τρόπο που σκέφτεστε, που αντιδράτε, που συμπεριφέρεστε. Οι γονείς αρχίζουν και συνειδητοποιούν ότι δεν μπορούν να ελέγχουν τις σκέψεις σας. Αυτό τους δημιουργεί φόβο. Φόβο ότι σας χάνουν. Οπότε όλο αυτό δημιουργεί και στις δύο πλευρές ένα χάσμα. Από την μία οι έφηβοι θεωρούν ότι οι γονείς δεν τους καταλαβαίνουν και από την άλλη οι γονείς έχουν έντονο φόβο απέναντι στο πώς θα αντιδράσουν τα παιδιά τους. Ξεκινάνε να βάζουν όρια στα παιδιά, τα οποία πολλές φορές δεν είναι κατάλληλα για την ηλικία των παιδιών. Δεν μπορούν να διαχειριστούν το γεγονός ότι τα παιδιά πλέον έχουν μεγαλώσει, ότι θα πρέπει να τους δώσουν την ελευθερία τους σιγά-σιγά.
Ερ: Μιλήσατε για όρια. Ποια είναι η σημασία τους;
Τα όρια είναι πάρα πολύ σημαντικά. Πρέπει να είναι σαφή αλλά και ευέλικτα. Δεν μπορεί σε ένα παιδί 15 χρονών να πούμε να γυρίσει στο σπίτι στις 10… Θα πρέπει να υπάρχει μια ευελιξία σε αυτό ανάλογα με την ηλικία του παιδιού και με αυτό που ζητάει σε κάθε περίπτωση.
Άρα, τι πρέπει να κάνουν και οι δύο πλευρές;
Οι γονείς θα πρέπει καταρχάς να κατανοήσουν ότι τα παιδιά τους αρχίζουν σιγά-σιγά να μεγαλώνουν, το οποίο είναι δύσκολο. Θα πρέπει να δημιουργηθεί μια σχέση εμπιστοσύνης και ασφάλειας μεταξύ των δύο πλευρών. Είναι σημαντικό να υπάρχει ειλικρίνεια μεταξύ των δύο πλευρών και να εκφράζουν τα συναισθήματά τους.
Ερ: Οι νέοι επηρεάζονται πολύ από τους συνομήλικους. Πώς
μπορούμε, όμως, παράλληλα να διατηρήσουμε τη δική μας
αυτόνομη προσωπικότητα;
Ένα από τα βασικά στοιχεία της εφηβείας είναι και η σχέση με τους συνομήλικους. Είναι βασική ανάγκη του έφηβου να νιώθει ότι ανήκει σε μια ομάδα. Ο έφηβος θα πρέπει να έχει αποκτήσει ένα είδος αυτογνωσίας ώστε να μπορέσει να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις. Όταν εμείς οι ίδιοι ξέρουμε ποιοι είμαστε, ποιες είναι οι ανάγκες μας, τα θέλω μας τότε δεν επηρεαζόμαστε εύκολα. Επίσης, όταν έχουμε αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση βοηθάει. Όταν νιώθουμε ότι αξίζουμε, τότε διεκδικούμε πράγματα για εμάς. Όταν δίνουμε στον εαυτό μας την αξία που έχει, τότε μπορούμε να δοκιμάσουμε νέες εμπειρίες ξέροντας όμως μέχρι πού μπορούμε και πρέπει να φτάσουμε. Για να διατηρήσει, λοιπόν, ο έφηβος την αυτονομία του χρειάζονται τα τρία αυτά βασικά στοιχεία: αυτογνωσία, αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση.
Ερ: Σε ένα χρόνο περίπου τελειώνουμε το σχολείο. Πώς μπορούμε να είμαστε πιο σίγουροι για τις αποφάσεις μας; Για παράδειγμα τη σχολή που θα διαλέξουμε στο μηχανογραφικό δελτίο μας.
Θα πρέπει ο καθένας από εσάς πρώτα να δει τις ικανότητές του.Πρέπει να έχουμε επίγνωση των ικανοτήτων μας και επίσης να ξέρουμε και πάρα πολύ καλά τι είναι αυτό που θέλουμε. Γιατί δεν μπορούμε να επιλέξουμε ένα επάγγελμα το οποίο δεν θα μας αρέσει. Θα πρέπει να δούμε σε τι είμαστε ικανοί και τι είναι αυτό που πραγματικά θέλουμε, τι είναι αυτό που θα μας γεμίζει και θα μας κάνει χαρούμενους. Ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για μία απόφαση.
Ωστόσο, ακόμα και αν επιλέξετε κάτι το οποίο μπορεί στην πορεία να μη σας αρέσει, έχετε το δικαίωμα να αλλάξετε κάποιες επιλογές σας. Ο άνθρωπος κάθε περίοδο της ζωής του εξελίσσεται. Δεν μπορείτε να πείτε ότι το επάγγελμα που αποφασίσατε να κάνετε στα 15 θα είναι και το επάγγελμα που θα κάνετε και σε όλη σας τη ζωή. Μπορεί να υπάρξουν άλλοι παράγοντες που μπορεί να μας κάνουν να αλλάξουμε γνώμη.
Άρα, θα πρέπει να είμαστε και ευέλικτοι. Μη θεωρήσουμε ότι η απόφαση που θα πάρουμε στα 15 μας είναι μια απόφαση που θα καθορίσει αν θα είμαστε ευτυχισμένοι στην υπόλοιπη ζωή μας.
Η συνέντευξη παραχωρήθηκε από την ψυχολόγο του σχολείου μας
κ. Χριστίνα Τσιούλου
