Για ποιον λόγο να μαθαίνουμε ξένες γλώσσες εφόσον μπορούμε απλά να χρησιμοποιήσουμε την υπηρεσία μετάφρασης της Google;
Άρθρο της εκπαιδευτικού Δώρας Τάγκα, Καθηγήτριας Αγγλικών.
Κάθε χρόνο κάποιοι από τους λιγότερο ενθουσιώδεις με την αγγλική γλώσσα μαθητές μου μού θέτουν το εξής ερώτημα: “Γιατί κυρία, πρέπει να μαθαίνουμε ξένες γλώσσες αφού μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη μετάφραση της Google;”
Με πάνω από 1 δισεκατομμύριο χρήστες της υπηρεσίας αυτής, και με την ξέφρενη πορεία της τεχνητής νοημοσύνης (AI), το ερώτημα φαντάζει εύλογο. Ωστόσο, η αντίδρασή μου κάθε φορά είναι η ίδια, ή μήπως πλέον δε θα έπρεπε; Μήπως η επίμονη υποστήριξη της εκμάθησης ξένων γλωσσών πηγάζει απλά από την ανάγκη αιτιολόγησης της ύπαρξης της ξένης γλώσσας στο σχολικό αναλυτικό πρόγραμμα και συνεπώς της παρουσίας μου στο σχολείο και κατ’ επέκταση του μισθού μου, ή είναι κάτι παραπάνω; Πόσο βολικό θα ήταν απλά με μια συσκευή να επικοινωνούμε και να κατανοούμε τους ομιλητές άλλων γλωσσών;
Το αποτέλεσμα της μετάφρασης μπορούμε να το έχουμε μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, παρόλ’αυτά το Google Translate καθώς και τα μοντέλα GPT, σύμφωνα με μελέτες, δε δίνουν πάντα ακριβείς μεταφράσεις, ειδικά για σύνθετες και ιδιωματικές εκφράσεις. Για παράδειγμα, μία από τις λέξεις που είναι δύσκολο να μεταφραστεί είναι η υπέροχη ελληνική λέξη “φιλότιμο” για την έννοια της οποίας ασχολήθηκε το βρετανικό δίκτυο BBC (Dimitropoulos, 2022) αναζητώντας την απόδοσή της στην αγγλική γλώσσα. Η επίσημη απόδοση της λέξης αυτής είναι “αγάπη για την τιμή”, ο αρθρογράφος όμως παραδέχεται ότι η μετάφραση αυτή είναι ανεπαρκής να εκφράσει την πραγματική έννοια της λέξης μέσα στην οποία είναι συμπυκνωμένες πολλές αρετές. Η πραγματική επικοινωνία με τους άλλους όμως, είναι κάτι πολύ περισσότερο από απλή μετάφραση των λέξεων. Η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας λοιπόν υπερβαίνει απλά τις λέξεις και τη γραμματική. Μας βοηθά να γνωρίσουμε τα έθιμα και τον πολιτισμό μιας χώρας, προάγοντας με αυτόν τον τρόπο την πολιτισμική ενσυναίσθηση και διευκολύνοντας την διαπολιτισμική επικοινωνία.
Επίσης, η εκμάθηση ξένων γλωσσών μάς επιτρέπει την αλληλεπίδραση σε πραγματικό χρόνο η οποία μπορεί να είναι κρίσιμη σε περιπτώσεις όπως οι επαγγελματικές διαπραγματεύσεις ή οι προσωπικές σχέσεις. Εκτός από αυτό, μας δίνει τη δυνατότητα να επικοινωνήσουμε με φυσικούς ομιλητές ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό τη δημιουργία πιο ουσιαστικών σχέσεων μαζί τους.
Επιπρόσθετα, το να βασιζόμαστε αποκλειστικά σε μεταφραστικά εργαλεία μπορεί να περιορίσει την ανεξαρτησία και την προσαρμοστικότητά μας. Αντιθέτως, η εκμάθηση ξένων γλωσσών ενισχύει τις γνωστικές ικανότητες, τη μνήμη καθώς και τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων.
Τέλος, όσον αφορά στα πλεονεκτήματα της εκμάθησης ξένων γλωσσών θα μπορούσαμε να αναφέρουμε και τις ευκαιρίες επαγγελματικής ανάπτυξης καθώς η επάρκεια σε μια ξένη γλώσσα μπορεί να βελτιώσει τις προοπτικές σταδιοδρομίας σε έναν όλο και πιο παγκοσμιοποιημένο κόσμο.
Τα οφέλη λοιπόν της εκμάθησης μιας ξένης γλώσσας, είτε γνωστικά είτε κοινωνικά, δεν μπορούν να αντικατασταθούν από την τεχνολογία όσο προηγμένη αυτή και αν είναι ή πρόκειται να γίνει. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τη χρησιμότητα των μεταφραστικών εργαλείων και των μοντέλων GPT σε ορισμένες εργασίες που σχετίζονται με τη γλώσσα, υπάρχουν όμως πολλά περισσότερα στη διαπροσωπική επικοινωνία. Ας αξιοποιήσουμε λοιπόν τη δύναμη της τεχνολογίας για την υποστήριξη της εκμάθησης ξένων γλωσσών και ας πάψουμε να προσπαθούμε να τη χρησιμοποιήσουμε ως υποκατάστατό της.
